1. Нутрициология, анықтамасы, міндеттері, негізгі ұғымдар
Алиментті-тәуелді аурулар, түсінігі, жіктелуі, мысалдары
жүктеу/скачать 267,97 Kb.
|
НУТРИЦИОЛОГИЯ
| 47.Алиментті-тәуелді аурулар, түсінігі, жіктелуі, мысалдары.
Жалпы, тамақтанумен байланысты ауруларды алиментарлық аурулар деп атайды. Негізінен олар дұрыс тамақтанбаудан, жарамсыз тағамдарды қабылдаудан, ағзаның жеке ерекшеліктерімен байланысты аурулар деп бөлінеді. Ал, алиментарлы тәуелді аурулар- созылмалы жұқпалы емес аурулардың пайда болу қаупінің факторлары болып табылатын, халықтың тамақтанбауынан туындаған аурулар. Тамақтануға тәуелді барлық ауруларды микробиологиялық немесе биологиялық объектінің қатысуы бар жұқпалы және жұқпалы емес деп бөлуге болады, тамақтанудың белгілі бір тепе-теңсіздігі нәтижесінде дамиды. Жұқпалы аурулар, өз кезегінде, ерекше қауіпті аурулармен, өткір ішек инфекцияларымен (зооноздар мен антропоноздар) және басқа этиологиядағы тамақтан уланумен көрінеді. Тағы бір топқа жұқпалы емес жаппай деп аталатын аурулар жатады, оларды көбінесе өркениет аурулары деп атайды, тамақ теңгерімсіздігімен тікелей байланысты.Соңғы жылдары дамыған елдер тұрғындарының арасында созылмалы инфекциялық емес аурулардың үлкен тобының алдын-алуда және пайда болуда тамақтанудың рөлі дәлірек анықталды. Рационалды тамақтанудың бұзылуы тамақ шикізаты мен тамақ өнімдерін өндірудің дағдарысымен де, біздің елдің тұрғындарының көпшілігінің сатып алу қабілетінің күрт төмендеуімен де туындайды. Азық-түлік өнімдері мен азық-түлік шикізатының сапасы проблемасы өткір. Атап айтқанда, артық салмақ пен семіздікке, атеросклерозға, гипертонияға, метаболикалық бұзылуларға, иммунитет тапшылығы жағдайларына байланысты аурулар санының көбеюі бірнеше сыртқы факторларға байланысты екендігі дәлелденді, олардың жетекшісі: 1) тамақ құрамындағы қоректік заттардың негізгі топтарының құрамының арақатынасының бұзылуы (бұл адам ағзасына қалыпты өмір сүруін қамтамасыз ету үшін қажет биологиялық маңызы бар химиялық элементтердің атауы. Қоректік заттар макроэлементтерге (тірі организмдердегі құрамы 0,001% -дан жоғары) және микроэлементтерге (0,001% -дан аз) бөлінеді); 2) қазіргі заманғы адамның өмір салтының өзгеруі (физикалық белсенділіктің төмендеуі және стресстің күшеюі). Азық-түлік өндірісін ғана емес, сонымен қатар тамақ таңдау стереотипін өзгерткен индустрияландыру, урбанизация және азық-түлік пен қызмет көрсету нарығының жаһандануы осындай өзгерістердің негізгі себептері ретінде танылады. Орташа алғанда, операциядан бір күн өткен соң қан тері астына жиналуы мүмкін. Бір жақты ауырсыну - бұл асқынудың көрсеткіші.Азық-түлікке тәуелді аурулардың көпшілігі бақыланатын патологиялар болып табылады. Олардың пайда болуы айқын себептермен анықталады және олардың алдын-алу стратегиясы практикалық мәнге ие. Алайда профилактикалық тамақтану принциптерін кеңінен енгізудің қазіргі кездегі қиындықтары бұл мәселені тез және тиімді шешуге мүмкіндік бермейді. Бұл тек жалпыхалықтық көзқарас пен қолдауды ғана емес, сонымен қатар әр адамға дұрыс тамақтану мен өмір салтын білу мен практикалық дағдыларды қажет етеді. жүктеу/скачать 267,97 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|