-Балалар, бүгін тобымыз әсем гүлдерге толы керемет көңіл-күй сыйлап тұр.
-Ал, сендердің көңіл- күйлерің қалай?
Біздің тобымызға көптеген қонақтар келіпті. Қане қонақтармен амандасайық.
Күннің көзі ашылып,
Көкке шуақ шашылып.
Құтты қонақ келіпті,
Төрімізге еніпті.
Амандасу үлкенге
Тәрбиенің басы ғой,
Ал, қанекей бәріміз,
Сәлем дейік үлкенге!
Сәлеметсіздер ме, апайлар!
Ғажайып сәт:
-Гүл күлтешесінен қызғалдақ кейпінде киінген қыз шығады.
- Балалар мен қызғалдақ гүлімін, кең далада жалғыз тұрып зерігіп кеттім, балалар менің достарым жоқ сендер маған дос боласыңдар ма?
Әрине балалар дос болады, дегенмен қызғалдақ біз саған өз достарыңды табуға көмектесеміз, солай ғой балалар олай болса, өздеріңіздің қалауларыңыз бойынша орталықтарға бөлінейік.
«Ғылым» орталығы
Балалар, Ғылым орталығына қош келдіңіздер!
Педагог үнтаспа арқылы музыка қосады.
Көктем күн Жер-ананы қыздырып , табиғаттағы бар ті ршілік иелері оянып, гүлдер Жер-анадан күш алып, жапырақтарын жайып, күлтелерін көтеріп, күнге қарай қол созады.
-Балалар сендер көктемнің алғашқы гүлдері болып, Жер анадан нәр алып күлтелеріңді аштыңдар.
Қандай сезімде болдыңдар?
Гүлдердің адамдарға тигізетін пайдасы бар ма?
Гүлдер жерге көрік, әсемдік, әдемілік береді. Адамдарға қуаныш, жақсы көңіл күй сыйлайды. Гүлдердің кейбір түрінен түрлі дәрілер дайындайды.
Оларды үш топқа бөлеміз: бөлме гүлдері, бақша гүлдері, дала гүлдері. Олардың бір-бірінен айырмашылығы бөлме гүлдері айрықша күтімді қажет етеді, бақша гүлдерін уақтында отырғызып, күтім жасап отырады, дала гүлдері табиғатта өз алдына тіршілік етеді, оған күтім жасамайды. Барлық гүлдердің бір-бірінен айырмашылығы пішіні, иістері, сабақтары, жапырақтары жағынан ерекшеленеді. Гүл ауаны улы заттардан қорғайды.
Балалар бүгін көктем мезгілінде шығатын гүлдердің бірі-қызғалдақпен таныс боламыз.
Қызғалдақ көктемнің сәуір, мамыр айларында жазық далаға қырда өсетін өсімдік. Бұл гүлдер құлпырып өсіп, даланың сәнін келтіреді.
Балаларға қызғалдақ гүлін ұстатып иіскету.
Балалар қызғалдақтың иісі қандай?
Гүлдің құрылысымен танысайық:
Тамыры: өсімдіктерді жерде мұқият ұстап сумен қамтамасыз етеді.
Сабағы: жапырақтардың күнге қарай көтеріліп өсуіне көмектесіп оларды көтеріп тұрады.
Жапырағы: қоректі күннің көзінен алады. Өсімдік денесіндегі судың мөлшерін бір қалыпты ұстауға көмектеседі.
Қызғалдақтың 32 түрі бар. Бұлардың биіктігі 3-50 см – дейін өседі. Сабағы жұмыр, тік өседі. Тамыры мен жалғасқан буынында пиязшығы болады. Қызғалдақтың пиязшығын күзде гүлі түскеннен кейін жинап алып , оны құрғақ салқын жерде сақтап, көктемде егеді. Қызғалдақ пиязшықтардың ішінде табиғатта кең таралған, көгалдандыруда да жиі пайдаланатын өсімдік.
Балалар қызғалдақ орыс тілінде:
Гүл-цветок
Қызғалдақ-тюльпан
Гүл шоғы-букет цветов
Балалар гүлдерге қандай күтім керек?
Балалар біз бүгін қызғалдақ гүлінің құрылысымен таныс болдық. Жинап алып гүл шоғын жасайды. Гүл шоғын мерекелерде аналарымызға сыйлаймыз. Ал, бүгін біз гүл шоғын қызғалдаққа сыйлаймыз.
Дидактикалык ойын: «Гүлдерді ажырату»
Мақсаты: Танымдық қабілеттерін арттыру.
Балалар гүлдерді топтарына қарай қалташаларға саламыз.
Сергіту сәті слайд арқылы көрсетіледі.
-Балалар, бізге кімдер келді?
Балалар бүгін қандай гүлді көрдіңдер?
Кызғалдақ қандай гүл?
-Жарайсыңдар балалар, бүгінгі оқу іс-әрекетіне жақсы қатыстыңдар.
«Көркем әдебиет» орталығы
«Көркем әдебиет» орталығына қош келдініздер!
Балалар бізге бүгін кім келді?
Қызғалдақ әбден зерігіп өзіне достар іздеп жүр екен.
Балалар мен сендерге бір жұмбақ жасырамын.
Аналарға сыйлайтын,
Аралар бал жинайтын.
Бұл немене,балалар,
Үзуге адам қимайтын.
(Ноутбуктен көрсету).
Балалар гүлдің түрлері өте көп.
Гүлдер: бөлме гүлдері, бақша гүлдері, дала гүлдері болып бөлінеді. Гүл –табиғаттың әсем көрінісі. Адамдарға қуанышпен бақыт сыйлайды. Сондықтан гүлдерді үнемі күтіп баптау керек.
-Ендеше, бүгін біз ұйымдастырылған оқу іс-әрекетімізде «Қызғалдақ» ертегісімен танысамыз.
«Қызғалдақ» ертегісі
Ертеде заманда бір қызғалдақ гүл өмір сүріпті.
Қызғалдақтың басқа достары болмапты. Бір күні күн бұлттанып, жаңбыр жауа бастайды. Қызғалдақ жаңбырдан қаша алмайды. Жаңбыр жауып басылған соң, күн қайта ашылады. Кейін қызғалдақтың көңілі көтеріліп, қуанады. Ол әртүрлі қимыл жасап билейді. Бір кезде оның басындағы тұқымы жерге себіледі. Қызғалдақ оны байқамайды. Қызғалдақ тағы да менің достарым жоқ деп мұңайып жылай бастайды. Қарап тұрған күннің көзі жабылып, тағы да жаңбыр жауады. Жаңбырдан соң, гүл жан жағына қараса кішкентай –кішкентай гүлдердің шыға бастағанын көреді. Қызғалдақ : «Енді менің достарым көбейді, алақай» -деп қуанады. Содан бәрі әртүрлі гүлдер жерге шыға бастайды.
Гүлдер көбейіп үлкен гүл шоғына айналыпты. Міне балалар осылай қызғалдақ өзіне коптеген достар тауыпты. Балалар енді осы ертегіні ойын-жаттығумен жалғастырамыз.
«Қызғалдақ» ертегісін ойын-жаттығу арқылы бірге сомдайды.
Мақсаты: Есте сақтау, ойлау қабілеттерін арттыру, зейінділікке тәрбиелеу.
Балалар гүлдер туралы қандай тыйым сөздер білеміз?
Иә, балалар гүлді жұлуға болмайды, гүлдер әсемдіктің, әдеміліктің символы, сондықтан әрдайым күтуді қажет етеді.
«Гүлді жұлма, ағашты жастай қырықпа» иә балалар, ағаштарды кесуге, гүлдерді жұлуға болмайды екен.
Ертегінің мазмұны бойынша сұрақтар береді.
-Қызғалдақтың досы болды ма?
-Достары қалай пайда болды?
Балалар ертегі сіздерге ұнады ма?
Қорытындылау сұрақтары.
«Аспазшы» - сюжетті-рольді ойын орталығы
Аспазшы балалардың қолдарын жууды ұйымдастырады.
-Балалар, ойын орталығына қош келдіңіздер!
Балалар бүгін бізге кім келді?
Қызғалдақ қандай себеппен келді?
Олай болса, досымызға тәтті тоқаш пісірейік?
Біз бүгін осы кескіштерді пайдаланып тәтті тоқаштар дайындаймыз.
-Тоқаш дайындау үшін ұнға су, тұз, қант, сүт, жұмыртқа, қаймақ қосып қамыр илейміз. Міне, мынадай қамыр дайын болады.
Алдымен сендер тақтайшаны майлап алыңдар. Аспазшы қамырды бөліктерге бөліп балаларға берді.
-Қамырды алақандарымыздың жылуын бере отырып домалақтаймыз. Тақтай үстіне қойып жазамыз. Кескіштерді алып кесеміз.
-Балалар, дайын болған тоқаш кеспелерін ыдысқа салып,пешке қоямыз. (Тәрбиеші көмекшісі жасаған қамырды пешке алып кетеді).
Аспазшы балалардың қолдарын жууды ұйымдастырады.
-Балалар, тәтті тоқаш дайын болғанша мен сендерге «Қызғалдақ» туралы өлең оқып беремін.
Бар сұлулық өн бойынан табылар,
Қызғалдаққа сын барма екен табылар, Ренжігенге қуанышын сыйлайтын,
Сиқырлы оның қасиеті тағы бар.
Көз тартады тіпті санау алыстан,
Сағынысып Жер-Анамен табысқан.
Жасыл шөптен даралап әдейі,
Боялғандай қызыл түсте қаныққан.
Балалар, тоқаштарымыз дайын болған сияқты, кәне дәмін татып көрейік, қалай екен?
(дайын болған тоқаштардан қонақтарға ауыз тигізу)
Сергіту сәті:
Біз гүлдерше өсеміз,
Жапырағы жайқалған.
Сабақтары салалы,
Желге ырғалып шайқалған.
-Балалар, бүгін біз не жасап үйрендік?
-Тоқаштар жасаған сендерге ұнады ма?
-Сендерге рахмет! Өз қолдарыңмен тәтті тоқаштар жасап еңбек етіп, үлкендерді қуанттыңдар.
«Өнер» орталығы.
Балалар, өнер орталығына қош келдіңіздер!
Балалар қазір жылдың қай мезгілі?
Көктем мезгілінде күн жылынып, дала гүлдері жайқалып шыға бастайды. Міне, солардың бірі қырдың қызғалдағы бізге достарын іздеп келіпті, біз қызғалдаққа оқу іс-әрекетіміздің барысында достар тауып береміз, солай ғой балалар.
Балалар мына дала көрінісі макетіне назар аударайықшы.
Балалар көктемде шығатын дала гүлдерінін бірі –Қызғалдақ. Қызғалдақтың түсі қандай?
Қызғалдақ –шөптесін өсімдік. Көктемде далада, тау етектерінде өседі. Әдемі гүл шоқтарын анамызға сыйлауға болады. Біздің елімізде қызғалдақ бейнесін қолөнер шеберлері көп пайдаланған. Зергерлер сақина, білезік, камзол қапсырмаларына, тігінші киім түрлеріне, үй жабдықтарына қоржын дорбаларға қызғалдақ гүлін салып әшекейлеп, безендірген. Балалар олай болса, қызғалдақ гүлінен гүл шоғын жасаймыз. Алдымен жұмысқа кіріспес бұрын саусақ жаттығуын жасап аламыз. Саусақ жаттығуы:
Жер қазайық (саусақтармен жер қазған әрекетті көрсетеді).
Дән салайық (сұқ саусақпен дән салады).
Гүл өсірейік (гүлдің өскенін көрсетеді).
Су құяйық (тамшылатып су құяды).
Педагог керекті заттарды беріп үлгі бойынша жасалу жолдарын үйрету.
-Балалар, қызғалдақ гүлінің күлтелерінің түсі қандай?
Ермексазды алақанға салып домалақтап жұмсарту арқылы ширатып сабағын, алақанмен сәл басып жалпақтап сопақша етіп жапырағын, күлтесін жасау үшін үш бірдей домалақ жсап алуымыз керек. Саусақтарымыздың көмегімен сопақша пішінге келтіріп, оны жалпақтап, екі ұшын сұқ сасақ, ортаңғы сасақ көмегімен доғалдап күлтелерін жасаймыз.
Балалардан гүл шоғын салу үшін ермексаздың қандай түсін пайдаланғанын, немен толықтырғанын сұрап, балалардың жұмысына талдау жасау, мадақтау
|