Ареалдардың шектелу себептері.Шектелу себептері әртүрлі болуы мүмкін:
1. Негізгі себебі болып географиялық кедергілер саналады. Мұхиттық кедергілердің әсері түрдің орын ауыстыру типіне байланысты болады, яғни мұхиттық аралдардың болуы, аралдар тізбегінің болуы және қазылған каналдардың болуы. Құрылықта тіршілік ететін түрлер үшін рельеф кедергі келтіреді, мысалы Гималай тауы көптеген, аласада тіршілік ететін, түрлердің басып өте алмайтын үлкен кедергісі болып саналады, сондайақ арнасы кең өзендер де көптеген сүтқоректі жануарлар үшін кешіп өте алмайтын кедергі түрлеріне жатса, жалпақ орман алабы да жазық жерді мекен ететін түрлер үшін кедергіге жатады.
2. Ареалдардың шекаралары көпшілік уақытта климаттық жағдайлармен анықталады.
3. Кей кездерде ареалдың конфигурациясы қолайсыз топырақ немесе субстратқа байланысты да болады. Яғни, ізвесті топырақта тіршілік етеін көптеген жоғары сатылы өсімдіктер кремниі мол топырақ зонасына келгенде таралу ареалын тоқтатады және керісінше.
4. Түрлік ареалдардың қалыптасуында биотикалық факторлар да маңызды орын алады. Егер түр белгілі бір формацияға бекінген болса, оның ареалы да сол формацияның өзгерістерімен тығыз байланыста болады.
5. Эндемиктік және дизъюнктивті ареалдардың пайда болу жағдайын түсіну үшін тарихи факторларға немесе жағдайларға көңіл аудару керек.
Қолданылған әдебиеттер: 1.Второв П.П., Дроздов Н.Н. Биогеография. / П.П.Второв, Н.Н.Дроздов. - М.:2001.- 301 с.
2.Кобышев Н.М., Кубанцев Б.С. География животных с основами зоологии. / Н.М. Кобышев, Б.С. Кубанцев. - М.:Просвещение.1988. – 182 с.
3.Нұрғазы Қ.Ш., Зоогеография. / Қ.Ш.Нұрғазы, М.Қ.Байбатшанов, Н.М. Өміржанова.- Алматы, 2010.
