Қазақстан мектептердегі балаларғА Қатысты зорлық-зомбылықты бағалау
жүктеу/скачать 2,14 Mb. Pdf көрінісі
|
Публикация на каз
| Төбемнен жай түскендей болды. Бұл биылғы оқу
жылында болды» [379]. Балалар мектепте өзге балалардан ақша бопса- лап қана қоймайды, кейде олар басқа балалар- ды ұялы телефон, киім-кешек сияқты жеке зат- тарын алып қояды. Кей жағдайларда олар тіпті асханадан сусын мен тамақ сатып алып беруге өз ақшаларын жұмсауды талап еткен. «Жоғары сыныптың баласы мектеп асхана- сынан тамақ пен сусын алып бер деп менің сы- ныптасымды мәжбүрлейтін. Ол әлгі балаға ақшам жоқ, ештеңе сатып алмадым дегенде оны сабақтан кейін бір-екі рет ұрып кетіпті. Ол маған айтты. Бұл – екі апта бұрын болған жағдай. Егер оларға бүгін ештеңе сатып ала ал- маймын десең, олар бүгінге және ертеңге ақша алып кел дейді» [193]. «Біздің мектептің балалары жаман. Сондықтан олар үнемі бір-бірімен төбелесіп жүреді. Дауласады да жатады және мұғалімдердің сөзін тыңдамайды. Тіпті мұғалімдердің өзін ұрған жағдайлар да болды. Мен 8-сыныптың баласының бір баладан күртешесін тартып алып жатқан жерін көрдім. Бұл жақында болды, бір- екі апта бұрын болған жай» [255]. «Бізге темекі сатып алуға әмір берілген және жеке заттарымызды тартып алып, ақша та- лап еткен жағдайлар болды. Бұл бір апта бұрын болған жай еді. Мұндай жағдай жиі болып тұрады: аптасына бір рет. Олар жай қолмен ұрады, ал сосын қолдарында не болса, сонымен ұратын болды» [236]. Жыныстық сипаттағы ишаралар мен қысым көрсету Әңгіме жүргізілген 402 баланың ішінде 4,0%- ы мектепте жыныстық сипаттағы ишаралар мен қысым көрсетуге куә болғанын хабарлады және 3,0% бала өзге мектептің оқушылары тарапы- нан жыныстық сипаттағы ишаралар мен қысым көрсетулердің құрбаны болған. Көп жағдайда мек- тепте ер балалар тарапынан қыз балалар жыныстық сипаттағы ишаралар мен қысым көрсетуге ұшырап жатады. Бір баланың айтқанындай: «ер балалар қыздарды мазақтап, ат тағады» [137]; ал басқа екі баланың толықтыруы бойынша: «ер балалар қыздарды аяғынан шалып, оларды итеріп, жеке заттарын тартып алады» [125 ] және «ер балалар қыз балалардың құйрығынан шапалақтап ұрады» [136]. «Бір рет ұл бала менің құйрығымнан ұстап алды, сондай жиіркенішті еді, қатты ұялдым», – деп түсіндіреді бір қыз бала [137]. «Иә, олар мені дөрекілікпен ұстап алып, ары-бері жұлқылады. Қолдарым көгеріп қалды. Ұл балалар қыздарды келеке етіп күледі, оларды ренжітеді. Олар қыз баланы итереді, сосын басқасы итереді, сонымен бәріне қызық, ал қыз балаға бұл қызықсыз» [294]. Жоғарыда келтірілген мысалда айтылғандай, кейбір жағдайларда жыныстық сипаттағы иша- ралар мен қысым көрсету шынымен жүзеге асып, жыныстық жақындасулардың (қыз балалардың сексуалды органдарына) барын көрсетеді және «қыз балаларды аяқтан шалып, етегінен тар- тады; сенің арық болғаныңа олар күледі, бұл, әрине, жан ауыртатын жағдай» [28]. Бір баланың айтуынша, «мына бала қыздарға тиіседі, тіпті аяқтары мен кеудесіне де» [140]. Ал басқа бала былай дейді: «Біздің ұлдар қыздарға тиіседі, тіпті қыздарды ұстап алып, омырауына қол тигізеді, жүгіріп бара жатып құйрығынан шапалақтап ұрып кетеді. Мұндай жағдай қыздардың басында күнде болады» [94]. Өз мектептерінде ұл балалар тара- пынан қысымға ұшыраған бес бала жыныстық 53 ҚАЗАҚСТАН МЕКТЕПТЕРІНДЕГІ БАЛАЛАРҒА ҚАТЫСТЫ ЗОРЛЫҚ-ЗОМБЫЛЫҚТЫ БАҒАЛАУ сипаттағы ишаралар мен қысым көрсетуге тап болғанын айтты. жүктеу/скачать 2,14 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|