Қазақстан мектептердегі балаларғА Қатысты зорлық-зомбылықты бағалау
жүктеу/скачать 2,14 Mb. Pdf көрінісі
|
Публикация на каз
| 3.24-кесте. Мектеп директорлары мен
қызметкерлер тарапынан болатын зорлық- зомбылық және балаларды кемсітушілік (сауалнама жүргізу) Былтырғы жыл ішінде: Іріктеме N=4207 n % Мектеп директорла- ры зорлық-зомбылық пен кемсітушілікті қолданады (барлық нысандары) 194 4,6% Мектеп директорлары психологиялық зорлық- зомбылықты қолданады 121 2,9% Мектеп директорлары күш қолданады 70 1,7% Мектеп директорлары бала- ларды кемсітеді 83 2,0% Мұғалімдер зорлық- зомбылық пен кемсітушілікті қолданады (барлық нысандары) 1 007 23,9% Мұғалімдер психологиялық з о р л ы қ - з о м б ы л ы қ т ы қолданады 675 16,0% Мұғалімдер жеке зорлық- зомбылықты қолданады 542 12,9% Мұғалімдер балаларды кемсітеді 1 574 5,5% тәжірибесін иеленгендері көрсетілген. Балалардың 4,6%-ы мектеп директорларының былтыр бір жыл бойы өздеріне қатысты зорлық-зомбылықты және/немесе кемсітушілікті қолданғандарын хабарлаған уақытта, балалардың 23,9%-ы (4- тен 1-і) мұғалімдердің былтыр бір жыл бойы өздеріне зорлық-зомбылықты және/немесе кемсітушілікті қолданғандарын айтып берді. Балалардың 16,0%-ы мектеп мұғалімдерінің барынша нақты психологиялық зорлық- зомбылықты қолданғанын хабарлады, 12,9%- ы мұғалімдердің күш қолданғанын айтты және 5,5%-ы мұғалімдердің өздерін былтыр бір жыл бойы кемсіткендерін айтты. 3.25- кестеде былтыр бір жыл бойы балалардың мектеп мұғалімдері мен директорларының қолында зорлық-зомбылық пен кемсітудің әртүрлі нысандары бойынша ұшырауының ба- рынша нақты ақпараты ұсынылған (қосымшаның 9 және 10- кестелерін қараңыз). Психологиялық зорлық-зомбылыққа қатысты, балалардың 12,0%-ы мұғалімдердің өздерін ренжіту үшін оларға тіл тигізгенін немесе дөрекі сөздер айтқандарын хабарлады және 1,9%-ы мектеп директорларының осылай жасағандарын айт- ты. Бұдан басқа, балалардың 8,9%-ы өздерін сыныптастарының алдында мұғалімдердің әжуа еткендерін немесе ұялтқандарын хабарлады және балалардың 1,4%-ы мектеп директорларының осылай жасағандарын айтты. Балалардың тек 1,9%-ы ғана мұғалімнің өздеріне күш қолдана алатындықтан, оларды қорқытып, мәжбүрлеп әрекет еткенін айтты және балалардың 1,2%-ы мұғалімнің өздерін жазалау ретінде кабинетке/ шағын үй-жайға қамағанын атап өтті. Күш қолдануға келсек, балалардың 6,8%- ы мұғалімнің өздерін жазалау ретінде дәретханаға баруға рұқсат етпегенін айтты, 4,4%-ы мұғалімдердің өздерін ұзақ мерзімге ыңғайсыз жағдайда қалдыруға мәжбүрлей отырып жазалағандарын хабарлады, 3,8%-ы мұғалімнен шапалақ немесе таяқ жегенін және 3,5%-ы мұғалімнің өздерін жазалау ретінде зат- пен ұрғанын хабарлады. Өте азғантай бала мек- теп директорларының жеке зорлық-зомбылық көрсеткенін айтты; дегенмен, балалардың 1,0%- ы мектеп директорларының өздерін мерзімге ыңғайсыз жағдайда қалдыруға мәжбүрлей оты- рып жазалағандарын хабарлады, 0,7%-ы мек- теп директорының өздерін затпен ұрғанын және 0,7%-ы мектеп директорынан шапалақ немесе таяқ жегендерін айтты. Нәтижесінде, 3.25-кестеде кемсітушілік бой- ынша балалардың 2.4%-ының былтыр бір жыл бойы өздеріне мүмкіндіктері шектеулі (дене бітімі немесе ақыл-ой) болғандықтан, мұғалімнің ренжітетін ескертулер жасағанын не- месе нашар қарағанын айтқандары, 1,9%-ының өздеріне мұғалімнің киімдеріне немесе тұратын жерлеріне байланысты ренжітетін ескертулер жасағанын немесе нашар қарағанын айтқандары және 1,8%-ының өздеріне қыздар болғандықтан мұғалімнің ренжітетін ескертулер жасағанын не- месе нашар қарағанын айтқандары көрсетілген. Өте азғантай бала мектеп директорының өздеріне ұлтына немесе терісінің түсіне (0,8%), киіміне немесе тұратын жеріне (0,8%) және/не- месе мүмкіндіктері шектеулі (дене бітімі неме- се ақыл-ой) (0,9%) болғандықтан, ренжітетін ескертулер жасағанын немесе нашар қарағанын айтып өтті. 85 ҚАЗАҚСТАН МЕКТЕПТЕРІНДЕГІ БАЛАЛАРҒА ҚАТЫСТЫ ЗОРЛЫҚ-ЗОМБЫЛЫҚТЫ БАҒАЛАУ Балалар мектептердегі тән жазалары туралы әңгімелейді Балалармен жүргізілген сұхбат балалардан мек- теп директорлары мен мұғалімдердің балаларды тәртіпке салу үшін тән жазаларын пайдаланған/ пайдаланбағандарын білу үшін әзірленді. Мектеп директорлары мен мұғалімдер пайдаланған тән жазаларының әртүрлі нысандарына екпін жасал- ды. Сұхбат жүргізілген 402 баланың арасында 27,0%-ы (4-тен 1-і) мұғалімдердің оқушыларды тәртіпке салу үшін дене жазалауларын қолданғандарын айтып берді. Сұхбат жүргізілген балалардың 60,0%-ына дейін мұғалімдердің балаларды тәртіпке салу үшін дене жазаларын қолданбайтынын айтып бергенін атап өткен маңызды. Балалардан мұғалімдер қолданатын тән жазаларының әртүрлі нысандары туралы барынша нақтырақ сұрадық. Балалар соққы/ ұрып-соғудан басқа балалардың 35,0%-ы (3- тен 1-і) мұғалімдердің балаларды тәртіпке салу үшін ауызша ескертулер қолданатындарын айтып берді; кейде ауызша ескертулер ауызбен айтыла- тын дөрекі зорлық-зомбылық және қоқан-лоққы түрінде болуы мүмкін. Сұхбатты талдау мұғалімдердің оқушыларды тәртіпке салу және бақылау үшін қолданатын тән жазаларының ескертулерінің әртүрлі нысан- дары туралы айтқандарын көрсетті. Төмендегі берілген көптеген дәйексөздерде мектептерде мұғалімдердің қолданатын дене жазаларының әртүрлі нысандары бейнеленген. Осы дәйексөздердің кейбірінде мұғалімдердің ер балалар мен қыз балаларға дене жазаларының жүктеу/скачать 2,14 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|