Қазақстан республикасы 45minut kz – 45minut org
АРҚЫЛЫ БАЛА ИНТЕЛЛЕКТУАЛЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУ
жүктеу/скачать 8,73 Mb. Pdf көрінісі
|
12-d0bad0b8d182d0b0d0bf
| АРҚЫЛЫ БАЛА ИНТЕЛЛЕКТУАЛЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУ
Түркістан қаласы №18. Ж.Еділбаев мектеп –гимназиясы бастауыш сынып мұғалімі Асетова Шакизат Тауасарқызы КІРІСПЕ Қазақстанның көркеюі үшін талантты да қабілетті оқушыларды тауып, оларды білім беру барысында дамыту өте маңызды. Қазіргі кезде білім беру саласында жоғарғы жетістіктерді анықтайтын және ынталандыратын бір қатар өңірлік, ұлттың халықаралық сайыстармен бағдарламалар жүргізілді. Осы арқылы талантты және дарынды балаларды оқыту дамыту үшін анағұрлым инклюзивті тәсіл пайдалананылатын болады. Оқушылардың қажеттіліктерін, қанағаттандыруда мектеп бүкіл оқушылар үшін мектеп стандартын күрделендіре отырып, Бастауыш деңгеңі жалпы мектептік саясаттың және орта буын деңгейінде "кеңейтілген" мектеп тәсілін құрған жағдайда анағұрлым жоғары нәтижелерге қол жеткізе алатынын көрсете алады. Мұғалімдер қандай жағдайда талантты мен дарынды оқушыны ажырата алуы мүмкін. Бұл ұгымның мазмұндық жағы әр түрлі болуы мүмкін. Балалар бір ғана пәннен емес бірнеше академиялық пәндерден олардан күткеннен жоғары деңгей көрсетуі мүмкін, мәселенге әртістік, спорттың, музыкалық және басқа салаларда қиындыққа тап болуы мүмкін. Олар дамудың бір кезеңінде өте қабілетті болса, келесі кезеңдерде қабілеттерін танытпауы мүмкін. Бұл дарындылық пен қабілеттіліктерді мұғалімдер, ата-аналар топтың басқамүшелері немесе балалардың өздері айқындай алады. Балалардыңқабілеттіліктерін, біліктілігін, әлеуметтік мүмкіндіктерін көрсету үшін оларға жағдай туғызу қажет, және де бұл олардың ерте жасында олар үшін қиынға соғуы мүмкін. Дарынды балалардың кейде өздерін көрсете алмайтынына немесе өздерінің ойларын жинақтау үшін әдеттегі уақыттан көбірек уақытты қажет ететіні мысалдар келтіруге болады. Кейбір балалардың әдеттегі топтың ортада көшбасшылыққасиеттерін көрсететіндігін байқауға болады. Дарындылық бір пәнге қызығушылығы немесе басқа пәндерде бірқатар көрнекті қабілеттері аса кең болуы мүмкін.Фриманның (1998) тексеру парағына сүйене отырып, дарынды, таланты балаларды сыныптағы үздік оқушыларды бақылау арқылы ажырата білдік. Есте сақтауы, білім алу - олардың есте сақтау қабілеттері өте жогары, ал олар ақпаратты біліп қана қоймай, оны өмір пайдалана алады. Өз білімін жетілдіруде, сонымен қатар білім беру үдерісінің қалай жүретінін басқалардан гөріжақсы біліп, өздерінің оқуынреттей алады. Ойлау қабілетінінің жылдамдығы - олар көп уақытын жоспарлауға жіберуі мүмкін, бірақ нәтижесіне тез жетеді мәселені шешеді, өзіне ақпаратты толықтырып, олардың кедергілерін анықтап, мәніне тез жетеді. Икемділік - басқа адамдарға қарағанда олардың ойлау қабілеттері жақсы ұйымдастырылған оқуда балама шешімдерді көріп, проблемаларды тез шешеді. Күрделікке сүйіспеншілікпен қарайды, қызығушылығын арттыру үшін олар күрделе ойындармен тапсырмаларға ұмтылады. Олар ерте жасынан ерекше қабілеттерін ұзақ уақытқа шоғырлайтын қабілеттері бар. Оларда ерте символдың белсенділік бар, олар ерте жасынан сөйлей, оқи және жаза бастайды. (Ғгеетап 1998) Өзінің білім алуында осы қасиеттерді пайдаланатын балалар құрдастарының тапсырмаларынан өзгеше тапсырмаларды қажет етіп отырады. Сол себепті сыныптағы дарынды оқушыға кеңейтілген тапсырманы дайындап отыру керек. Оны сыныптастарының алдында бермей үйде орындауға берген дұрыс. Неге дегенде қасындагы оқушыларды кемсітумен барабар. Менің өткен әр сабағымда дарынды, талантты оқушыларын белсенділік көрсетіп отырды. Талантты оқушым Дастан сурет салуға өте талант екенін көрсетті. Балдырған деген оқушым өзінің дарындылығын көрсетіп отырды. Топты жұмыс барысында әрбір тапсырмаға, кеңейтілген тапсырмаларды да орындауда өзінің дарындылығын көрсете білді. Таланттылық туа біткен болса, дарындылық бертін келе, жүре пайда болатын білдім. Кеңейтілген тапсырмалар дарынды балалар рөлінде үлкен орны бар. Біздің көпшілігіміз үшін, бұл дарынды балаларды оқытудың аса зор мақсаты болып табылады. Жақсы жоспарланган кецейтілген тапсырмалар барлық деңгей мен қабілеттегі оқушыларды қанагаттандыратын нұсқаулардың кең спектрін ұсынуға мүмкіндік береді. Тапсырмаларды орындау нәтижелері бойынша барлық оқушылар негізгі талаптарды орындауга тиіс, ал кейбір оқушылар шеңберінен алыс шығып кетеді. Кеңейтілген тапсырмалар ашық сипаттағы жауаптардың алуан нұсқаларын қолдануга жағдай жасайды, ол ол мүмкіндіктердің кең спектрін қамтамасыз етеді. Бірақ оқушылар қандай деңгейде жұмыс істесе де, осы талап барлыққабілеттер деңгейінде болуға тиіс. Кеңейтілген тапсырма оқушылардан тапсырмаларды орындау барысында талдауды, жинақтаудыжәне бағалауды талап етеді, когнитивті өңдеуді де жоғарғы деңгейін талап етеді. Сонымен қатар оқушылардың жауап бергенде өте шығармашыл болуына мүмкіндік береді және бұл шығармашылық дарындылық пен тығыз байланысты болып отыр. Кецейтілген тапсырмалар қабілеттінемесе дарынды, әсіресе "тұйық" немесе анықталмаған дарыны бар оқушыларды да анықтауға көмек беретінін білдім. Алдағы сабақтар өту барысында талантты оқушыларымның ерекшеліктерін негізге ала отырып, тапсырмаларды кеңейтілген түрде дайындап отыру оқушыларымның ойлау қабілеттерін кеңейту. жүктеу/скачать 8,73 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|