Қазақтың ұлттық өнері
Ағаш пен сүйектен оюлап тұрмыстық заттар жасау – халқымыздың ертеден келе жатқан дәстүрлі өнерлерінің бірі. Сүйектен ойып, әшекейлі бұйым жасайтын шеберлерді, ағаш ұсталарын жұрт бұйым жасату үшін , ат арытып іздеп келетін болған. Олар ағаш бұйымдардың бетіне, аттың қамыт-сайман, ер-тұрманына, музыкалық аспаптарға сүйектен ойып, өрнек салған. Қазба жұмыстары кезінде қазақ даласынан табылған әшекейлі сәндік бұйымдардың ішінде, тіпті тас дәуірінің соңғы кезіне жататын мүліктер бар екені анықталды.
Ағаштан оюлап жасалатын тұрмыстық заттың көп тараған түрі – төсек ағаш, кебеже, сандық. Халық шеберлері ағаштан астау, шара табақ, тостаған, теген, саптыаяқ,ожау сияқты ыдыстар дайындаған. Мұндай әшекейлер киіз үйдің сүйегіне де түсірілген.
(111 сөз)
Халық ауыз әдебиеті
Халық ауыз әдебиеті – қазақ халқының көне ғасырлар қойнауынан ұрпақтан-ұрпаққа ауызша жеткен рухани, мәдени мұрасының бір түрі. Қазақ халық ауыз әдебиеті өте ерте заманнан басталады. Жазу-сызу өнері болмаған кездің өзінде-ақ қазақ халқы бүкіл тіршілік-тынысы туралы талай шығармалар тудырып, оны ғасырлар бойы дамытумен болған. Ауыз әдебиетінің өлеңдер, мақал-мәтелдер, ертегілер, батырлар жыры, тұрмыс-салт жырлары, айтыс, аңыз-әңгімелер және тағы басқа түрлері бар.Олар бір мезгілде туып, қалыптасқан жоқ. Әрқайсысының шығу, өсіп-өркендеу тарихы, ұзақ уақытқа созылған даму жолдары бар. Халықтың әр дәуірдегі қоғамдық өмірі, тұрмыс-тіршілігі, әлеуметтік көзқарасы ауыз әдебиетінің тууына және қалыптасып дамуына әсер еткен, мазмұн берген. Халық ауыз әдебиеті халық өмірімен тығыз байланысты болған.
(111 сөз)
Жәндіктер қысқа қалай қамданады
Қыр хайуандары қыс таянғанын сезеді де, ерте бастан қам қылады. Кірпі мен тышқан інге кіріп, қыс қатып жатады. Кірпі жапырақ жинап, соған оранады. Тышқан қу шөпке оранып, құнысады.
Тиін ағаштың қуысына тығылады. Ол күздің қара басынан ағаштың бүршігін, жаңғағын, саңырауқұлақты жинап алады.Қыстың күні соларын жейді де, ұйықтайды. Жарқанат баспаналы жерге кіріп, тырнағымен бірдеңеге жабысып, басып салбыратып, жаз щыққанша ұйықтаумен болады.
Жылан, шаян, кесіртке, бақалар тас астына, ағаш түбіне, жылы жерге кіріп, жазға дейін қатады.Қоңыз, құрт, сүліктер де сондай бірдеңе қылады.
Балықтар ғана тереңде,су түбінде қыстайды.Қоян қыстай ақ қарға алас ұрып, жүгіріп тамақ іздеп жүргені. Шөп аршып жей ме, ағаш қабығын кеміре ме, әйтеуір дамыл жоқ.Адам қамын жемесе, үй хайуанаттарына да қыс бапты тимейді.
(111 сөз)
Достарыңызбен бөлісу: |
