ТЫНЫС МҮШЕЛЕРІНІҢ ФИЗИОЛОГИЯЛЫҚ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
Тыныс мүшелері қызмет бойынша алып келетін бөлігінен: көмекей, кеңірдек, трахея,
яғни, бронх «бұтағы» және тыныс бөлігінен ацинус, яғни бронхиолдар, альвеол жолдары
мен альвеолдардан тұрады. Демалу, тыныс әрекеті (қызметі) – газ алмасу диффузия (сіңу,
араласу) арқылы жүреді. Альвеолдан өкпе капиллярларындағы қанға оттек түседі, ал
қаннан альвеолаға көмір қышқыл газы өтеді.
Өкпедегі газ алмасу бір-бірімен байланысты бірнеше механизмдерге негізделген
күрделі процесс: альвеол эпителийіндегі сурфактанттың пленкасынан оттек және көмір
қышқыл газы молекулалары өтеді. Олар капиллярлар эндотелийі арқылы қан плазмасына
кіреді және гемоглобинде бекіп орналасады. Бұл процесстердің құрылымы аэрогематика-
лық барьер (ауа-қан кедергісі) болып есептелінеді. Ол өкпенің үлкен көлемін алып жатады
да, газдың организмге қажетті мөлшерде сіңірілуін қамтамасыз етеді.
Ауа-қан кедергісі келесі компоненттерден тұрады
(51- сурет):
1.
альвеола
қуысы жағындағы сурфактанттың жабушы таспасы,
1.
кішкентай
альвеолоциттердің цитоплазмалық қабаты,
2.
альвеолоциттер
дің базальды мембранасы (жарғағы),
3.
негізгі
заттардың, коллаген және эластикалық (серпінді) фибрил мен бос клеткалар -
фибробластардың біркелкі (бірқалыпты) емес интерстициясы,
4.
капилляр
эндотелиясының базальды қабаты,
50 сурет.
Медиастиналық лимфа
түйіндерінің топографиясы
(Сукенников бойынша)
189
|
