«Биология» мамандығы үшін Құрастырғандар


Элементарлы эволюция факторлары



бет30/91
Дата07.02.2022
өлшемі0,83 Mb.
#96913
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   91
Байланысты:
759cd937-3317-11e3-9d7d-f6d299da70eeЭволюционное учение УМКД

Элементарлы эволюция факторлары
Жалпы эволюциялық факторлар саны үлкен болуы мүмкін. Өйткені, әртүрлі сансыз жағдайлар әртүрлі жолдармен популяцияның генотиптік құрамына әсерін тигізуі мүмкін. Эволюциялық факторлар: мутациялық процесс, популяцияның толқындары, изоляция- оқшаулану, табиғи сұрыптау.
Табиғи сұрыптау маңыздылығы басқа эволюциялық факторлардан өте жоғары.
Топтық бірігу ретіндегі популяция өзіне ғана тән қасиеттермен қатар әрбір жеке дарақтардың өзіне тән қасиеттерге де ие. Топтық ерекшеліктер дегеніміз - бұл популяциялардың негізгі сипаты. Оған мыналар жатады:

  1. 1) жалпы есебі (сан) - болінген аумақтағы дарақтардьщ жалпы саны;

  2. 2) тығыздық - популяция мекендеген кеңістіктің ауданына немесе көлеміне келетін дарақтардың орташа саны;

  3. 3) өсімталдық - кебею нәтижесінде уақыт бірлігінде пайда болған жаңа дарақтар саны;

  4. 4) өлім-жітім - белгілі уақыттың бір бөлігінде дарақтар популяциясында өлгендердің мөлшерін көрсететін көрсеткіш;

  5. 5) популяция өсімі - туу мен өлім-жітім арасындағы айырма; өсімнің пайдалы да, пайдасыз да болуы мүмкін;

  6. 6) өсу қарқыны - уақыт бірлігіндегі орташа өсім;

  7. 7) жыныстық құрам — берілген популяциядағы еркек және әйел жынысты дарақтар арақатынасы;

  8. 8) жас құрамы - бұл дарақтарды жасы бойынша бөліп тарату.

Популяция терминін 1903 ж. Дания биологы В.Иогансен (1857 — 1927) енгізді. Эволюция заңдылықтарын, түрлердің пайда болуын зерттейтін ғалымдар популяцияны микроэволюциялық процестің ең шағын бірлігі ретінде қарастырса, ал экологтар популяцияны түр аралық әсерлесу мен өнімділік тұрғысынан зерттейді. Популяцияны зерттеудегі микроэволюциялық, генетикалық, экологиялық бағыттарды біріктіретін биологияның жаңа саласы — популяциялық биология қалыптасты. Жойылып кету қаупі төнген түрлерді сақтап қалу, зиянды түрлердің санын тежеу, экожүйе құрамына жаңа түрлерді енгізуде (интродукция) популяцияны зерттеудің маңызы зор.


Қолданылған әдебиеттер:

  1. Шмальгаузен И.И. Проблемы дарвинизма, Л,1969 г.

  2. Яблоков А.В.Эволюционное учение.М, 1976.Ст .21-50.

  3. Канаев И.И.Жорж Кювье.М.1976г.

  4. Равинович А . И Чарльз Лайель.М, 1976г

  5. Парамонов А . А Дарвинизм М, 1976. Ст 41-58.

  6. История биологии с древнейших времен до наших дней М,1972.

  7. Георгиевский А. А. Дарвинизм М,1985г.

  8. Правдин Н.В. Дарвинизм М,1986



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   91




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет