THE RELEVANCE OF INNOVATIVE TECHNOLOGIES AT THE PREPARATION
OF PHYSICS MANAGERS
Abstract
In this article, professional competencies and the main functions of the activity of the manager physic are considered. The
main reasons for the preparation of the manager physic are indicated, the foreign practice of training such specialists, as well
as possible training programs, is given.
Also, such innovative technologies as dual training system and STEAM-system are
considered.
Key words:
physicist-manager, integration, criteria for evaluation, professional competence, functions of physic
managers.
ХХІ ғасыр заман талабына сай ҥлкен ҿзгерістер, жаңа серпілістер, қайта жаңғырулар, оның білім
беру жҥйесіне де айтулы реформалар ҽкелді жҽне осы мҽселелерді жҥзеге асыру ҥшін білім беру
жҥйесінде жаңа мақсаттар айқындалды. Жалпыға бірдей білім берудің жаңа стандарттарының жаса-
лынуы, білім беру жҥйесінің жаппай ақпараттандырылуы, сапалы білім беретін инновациялық
технологияларды оқу-тҽрбие процесіне ендіруі, білім мазмҧнын жаңартылуы, ҽлемдік білім кеңісті-
гіне енуі сияқты игі істері – сол ҿзгерістердің нҽтижесі.
ВЕСТНИК КазНПУ им. Абая, серия «Педагогические науки», №1(57), 2018
74
Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік
бағдарламасында қоғамның жҽне экономиканың индустриялық-инновациялық даму сҧраныстарына
сҽйкес техникалық жҽне кҽсіптік білім жҥйесін жаңғырту, ҽлемдік білім беру кеңістігіне бірігу, еңбек
нарығының, еліміздің индустриялық-инновациялық даму міндеттері мен жеке тҧлғаның қажеттілік-
терін қанағаттандыратын жҽне білім беру саласындағы ҥздік ҽлемдік тҽжірибелерге сай келетін
жоғары білім сапасының жоғары деңгейіне қол жеткізу мақсаттары атап кҿрсетілген [1].
Осыған байланысты жаһандану жағдайында еліміздің білім беру мекемелері жоғары сапалы,
ҽлемдік бҽсекеге қабілетті, аз уақыт аралығында мекемелерде тиімді басқару жҥйесін қҧра алатын
білім менеджерлерін дайындауды қажет етеді. Ол ҥшін педагогтың жаңашыл білім беру жҥйесі мен
инновациялық білім беру мекемесін дамыту қажет. Білім беру аясындағы инновацияны жасау, игеру
жҽне тарату – жаңа білім беру жҥйесін қалыптастырады. Бҧл икемді, ашық, жеке тҧлғалық, жасам-
паздық білімнің, адамның бҥкіл ҿмір бойы ҥздіксіз білім алуының жаһандық жҥйесі.
Еліміздің болып жатқан жаһандану ҥрдісі тек қана экономика аймағында емес, сондай-ақ саясатта
жҽне ҽлемдік қауымдастықтың қоғамдық ҿмірінде де байқалады. Жаһандану кеңістігінде уақыт
ҥнемделеді, қарым-қатынас шекаралары ашылады, ҽлемнің кез келген жерімен байланыстарды орна-
туға мҥкіндік береді, ҽлемдік процестерге ҽрбір жеке тҧлға белсенді қатысушы бола алады. Бҧл
шарттармен білім берудің қҧрылымы мен мазмҧны тҥбегейлі жаңарып, оқу орындарында жаңа
формалар мен оларды ҧйымдастыру тҽсілдері тҥрленіп, инновациялық ҿзгерістер жҥзеге асуда.
Инновациялық білім беру ҥдерістерін басқаруды кҽсіби қалыптастырудың тиімділігін бағалау
критерийлеріне инновациялық білім беру ҥдерісінің шынайлығы, жҥзеге асырылғыштығы (ресурс-
тық қамтамасыз етілу деңгейі), басқарылғыштығы, инновациялық деңгейі, гуманитарлылығы, ҿңдел-
гендігі жҽне таралу мҥмкіндігі жатады. Ғылым мен оқыту процесіне технологияны ендіру қажеттілігі
туып, оқытуды жоғары дҽрежеге кҿтеруде маңызды орынға ие бола бастады.
Білім берудегі реформалаудың қазіргі кезеңі мамандарды кҽсіби тҧрғыдан даярлаудағы белгілі бір
ҿзгерістерімен сипатталады. Бҧл ҽлеуметтік-экономикалық жағдайда олардың кҽсіби іс-ҽрекеттерінің
ерекшеліктеріне байланысты. Қазіргі таңда барлық сала бойынша болашақ мамандарды менеджерлік
біліммен, дағдыларымен қаруландыру ҥлкен мҽнге ие. Осы мҽселелерге байланысты болашақ маман-
дарды менеджерлік іс-ҽрекетке дайындауға қатысты кҿптеген елдерде менеджерлерді ғылымның
тҥрлі саласы бағытында мамандықтар ашып, қажетті мамандар даярлау жҥзеге асырылуда. Атап
айтатын болсақ, Ҧлыбританиядағы Лидс университетінің «Физики жҽне астрономия» факультеті
«Физика жҽне бизнесті басқару» бағдарламасын жыл сайын ҧсынады. Бҧл бағдарламаның ең басты
міндеті коммерциялық жҽне бизнес орталардың жҧмысын, қолданбалы іргелі ғылымдарды игеру
болып табылады. Осы бағдарламаны жҥзеге асырудың бірден-бір себебі жҧмыс берушілер STEM
жҥйесінің тҥлектері ҽлі де сауда туралы хабардар емес екендігін жиі айта бастауы болып табылады.
«Физика жҽне бизнесті басқару» бағдарламасы осы жетіспеушіліктерді жоюға бағытталған. Осы
бағдарламаның аясында білім алушылар ҿнеркҽсіп, ҿндіріспен бірігіп, нақты бизнес-есептерді шешу-
де бизнес пен ғылым элеменеттерін біріктіруге болатын зерттеу жобалары жҥзеге асырылады. Ал
королева Марияның Лондон универстиеті «Физика (басқарушылық іс-ҽрекеті)» бағдарламасын
ҧсынады. Беларусь мемлекеттік университеті, Франциск Скорина атындағы Гомель мемлекеттік
университетінде «1-31 04 01-04–Физика (басқарушылық іс-ҽрекет)», М.В. Ломоносов атындағы
Мҽскеу мемлекеттік университетінде «Физикалық зерттеулер мен жоғары технологиялардың физик
менеджері» бағытында мамандарды дайындайды. Себебі осындай мамандар қазіргі таңда ҥлкен
сҧраныстарға ие жҽне қолданбалы ғылыми қҧрастырулар да сауатты басқаруды қажет ететін тауар
болып табылады. Бағдарламаның басты міндеттері жоғарыдағы аталған міндеттерді қамтиды. Осы
аталған бағдарламаларға қойылатын ең басты талаптарына сай келетін арнайы курстарға ең мықты
тҥлектер мен студенттер қабылданады.
Жоғарыда аталған мамандықтар бойынша мамандарды даярлауда келесі кҽсіби қҧзыреттіліктер
қалыптастырылуы тиіс:
1)
физикалық эффектілер мен қҧбылыстарды теориялық талдау;
2)
заманауи теориялық тҥсініктер, математикалық жҽне компьютерлік ҽдістер негізінде жаңа
физикалық заңдылықтарды орнату;
|