Bulletin «Педагогика ғылымдары» сериясы
жүктеу/скачать 6,57 Mb. Pdf көрінісі
|
Майлыбаева Вестник
| ВЕСТНИК КазНПУ им. Абая, серия «Педагогические науки», №1(57), 2018
68 медициналық қҧралдардан алыған мҽліметтерге байланысты жҽне олардың кҿмегіне тікелей зҽру, яғни медициналық мекемелердің, денсаулық сақтау орындарының, медициналық кадрлар дайын- дауда, білім беру мен ғылыми - зерттеу жҧмыстарында, медицинаның мҧнан да басқа салаларында медициналық техниканың алатын орнының ерекше екендігіне кҿз жеткізуге болады. Осы анықталған жайтарды басшылыққа ала отырып, медициналық жоғары оқу орындары (ЖОО) студентерін «Меди- циналық биофизика» пҽніндегі тҥрлі физикалық қҧбылыстарды «жалаң» тҥрде оқытпай, аталған физикалық қҧбылыстардың жоғары курстарда оқылатын клиникалық пҽндерде қарастырылатын диагностикалық жҽне терапиялық қҧрал жабдықтарда қолданылатындығы арасындағы байланысқа назар аудару керек. Cоңғы жылдары медициналық ЖОО студентерінің физикалық білім деңгейін кҽсіби бағыт бойын- ша дайындауға арналған ғылыми зерттеулер кҿптеп жҥргізілуде, солардың ішінде Н.Г. Арзуманян- ның медициналық ЖОО физиканы оқыту барысында физикалық эксперимент арқылы студенттерде кҽсіби дағдыларды қалыптастыру, Е.Л. Рязанованың жоғары медициналық оқу орын жағдайында физика пҽнін медбикелер ҥшін кҽсіби бағытта оқыту, С.А. Суровикинаның болашақ дҽрігерлердің физикалық эксперимент барысында кҽсіби қҧзыреттілігін қалыптасыру, О.Е. Акуличтың медицина- лық жҽне биологиялық физиканы мҽндік-бағалық бағытта оқытудың ҽдісін қарастыруды, А.Н. Бирюкованың медициналық ЖОО студенттерін пҽн аралық интеграция негізінде физиканы оқытуда кҽсіби тапсырмаларды шешуге дайындауға арналған зерттеулерді атауға болады [5]. Осы бағыттағы ғылыми жҧмыстарды шет ел ғалымдары да жҥргізген, олар медициналық ЖОО сту- денттеріне физиканы белсенді меңгертудің инновациялық жоладарын ҧсынған [6]. Мединалық ЖОО студенттерінің физика пҽнін меңгерудегі қҧзыреттілік мҽселесі кең тҥрде зерттелуде, бҧл зерттеулерде медициналық факультет студентінің болашақ мамандыққа байланысты физика пҽнінде меңгеретін дағдылары анықталған жҽне оны меңгертудің жолдары ҧсынылған [7]. Бірақ бҧл зерттеулердің барлығында физика қҧбылыстарын медицинада кҽсіби бағытта қолданудың механизмін ашып кҿрсетпеген. Осы ғылыми тҧжырымдар мен кҿз қарастарды талдай келе, медициналық факультет студентін - болашақ дҽрігерді кҽсіби тҧрғыдан дайындау кҿп факторларлы қҧбылыс екендігіне кҿз жеткіздік, яғни оның болашақта заман мен қоғам талабын қанағаттандыратын, нарықтық қатынасқа бейімдел- ген, ғылым мен білімнің, оның ішінде медициналық білімнің терең теориялық негізін меңгерген кҽсіби маман болып шығуына тҿемендегі факторлар ҽсер етеді деген қорытындыға келдік: мемле- кеттік медициналық білім стандарты, пҽннің типтік бағдарлама мазмҧны, оқулықтар, ЖОО мате- риалдық жағдайы, ЖОО оқытушы профессорлар қҧрамыны, қоғам талабы, нарықтық қатынастың талаптары, мотивация, психологиялық кҥй,танымдық іс- ҽрекетер т.б. факторлар кіреді. Осы тҧжырымдар негізінде медициналық ЖОО студентін-болашақ дҽрігерді физика бойынша кҽсіби дайындауды мына жоба бойынша жҥргізу қажет деген қорытынды жасадық (1- сурет). Болашақ дҽрігерлерді – медициналық факультет студенттерін кҽсіби бағытта дайындаудың ғылыми-педагогикалық проблемаларын зерттеу жҧмыстарында ҚР жоғары медициналық білім стандарттарын, медициналық биофизика мен негізгі клиникалық пҽндердің типтік бағдарламаларын, медициналық жоғары оқу орындарында оқылатын медициналық биофизика мен клиникалық пҽндер- дің оқулықтарын талдай келе жҽне бірқатар жоғары оқу орындарының тҽжірибесімен танысу нҽти- жесінде мынандай жайларды байқадық. Медициналық биофизика пҽнінің типтік бағдарламасы ҧсын- ған оқулықтардағы қарастырылған тҥрлі физикалық қҧбылыстар мен заңдылықтар «жалаң», яғни кейін бҧл қҧбылыстардың немесе заңдылықтардың қандай клиникалық пҽнде, қандай ауруларды диагностикалауда мен емдеуде жҽне қандай медициналық қҧралдарда қолданылатындығы қарасты- рылмаған, бҧл ҿз кезегінде болашақ дҽрігерді кҽсіби бағытта дайындауды қиындатады жҽне білім беру процесіндегі педагогикалық ҥйлестіктіке сай келмейді. Бҧл жерде біздің айтайын деген ойымыз мынандай психологиялық жайт. Ҿздеріңізге белгілі, егер студент, медициналық биофизика бойынша оқыған тақырыбындағы физикалық қҧбылыстың тікелей медицинадаға қатысы бар екендігіне кҿзі жетсе, онда ол бҧл тақырыпты терең меңгеруге тырысады жҽне оның тарапынан бҧл тақырыпқа деген ҥлкен қызығушылық пайда болады, бҧл студенттің ҥлгерімін жоғарылататын бірден бір педагогика- лық фактор. Осы себепті біз, медициналық биофизика оқулықтарында қарастырылған «таза» физика- лық тҥсініктерді, заңдылықтарды қандай клиникалық пҽндерге қажет болатындығын қарастырдық. Абай атындағы ҚазҰПУ-ң ХАБАРШЫСЫ «Педагогика ғылымдары» сериясы, №1(57), 2018 69 1–сызба. Медициналық жоғары оқу орны студентін физика пәні бойынша кәсіби даярлауды ұйымдастырудың жобасы (моделі) Осы мақсатты іске асыру ҥшін біз алдымен клиникалық пҽндердің типтік бағдарламаларындағы тақырыптарды жҽне типтік бағдарлама кҿрсетілген оқулықтардағы тҥрлі физикалық қҧбылыстардың медицинада, оның ішінде диагностикалық мақcатта қолданылуын қарастырдық. Ол ҥшін 5В30100 - «Жалпы медицина» мамандығы бойынша білім алатын 3-5 курс студентері оқитын «Ішкі арулар», «Хирургиялық аурулар», «Балалар аурулары», «Акушерия жҽне гинекология» пҽндерінің типтік бағ- дарламарын жҽне осы пҽндердің негізгі оқулықтарына талдау жҥргіздік [8]. Мҧндағы басты мақсат аталған клиникалық пҽндерде жҽне оқулықтарда қолданылатын тҥрлі физикалық қҧбылыстардың, ҽдістердің тікелей медицинада, оның ішінде тҥрлі ауруларды анықтауда қолданылуын жҽне олардың қажетілігіне кҿз жеткізу болатын. Осы талдаулар медициналық ЖОО негізгі 4 тҥрлі клиникалық пҽндерде (ішкі арулар, хирургия- лық аурулар, балалар аурулары, акушерия жҽне гинекология) 5 тҥрлі физикалық факторларға (меха- никалық, термодинамикалық, электрлік, оптикалық, атомдық) негізделген 61 тҥрлі диагностикалық іс-ҽрекеттер қолданылатындығына кҿз жеткіздік. Олардың ішінде диагностикалық мақсатта ең кҿп қолданылатын физикалық қҧбылыстыға жататын ультрадыбысты (19 рет), биопотенциталды (8 рет), рентген сҽулесін (9 рет) жатқызуға болады. Ал мына физикалық қҧбылыстар мен заңдар сирек қолда- нылған, турбулентті ағыс (2 рет), Доплер қҧбылысы (3 рет), дыбыс қҧбылысы (4 рет), температура жҽне қысым туралы мҽлімет (2 рет), Кулон заңы мен электрлік диполь туралы мҽлімет (2 рет), жоға- ры жиілікті ЭМ толықын (2 рет), толық шағылу қҧбылысы (3 рет), гамма жҽне ультракҥлгін сҽулесі туралы мҽліметтер (3 рет), радиоизотоптар (3 рет). Жоғарыда аталған оқулықтарға жҥргізілген біздің зерттеулеріміз клиникалық оқу қҧралдарында тек диагностикалық іс-ҽрекеттерді ғана қарастырғандығын, ал физикалық факторларды емдеу (терапия) ісінде қолдану туралы ешқандай мҽлімет жоқ екендігін кҿрсетті, ал қазіргі заманда меди- цинада тҥрлі физикалық факторларға сҥйенген емдеу ҽдістері мен қҧралдары кҿптеп қолданыла- тындығы белгілі. ФИЗИКА БОЙЫНША БІЛІМ МАЗМҦНЫ КЛИН. ПҼНДЕРДЕГІГІ МЕДИЦИНАЛЫҚ ТЕХНИКАЛЫҚ (ИНСТРУМЕНТАЛЬДЫҚ) ҼДІСТЕР ҚР мед білім стандарты Физика пҽнінің бағдарсы Клин пҽндер бағдарсы ЖОО матер. жағдайы, қоғам талабы Медициналық физиканы оқыту пед. жҥйесі мен ҽдістері Медициналық қҧралдар жҥйесін оқытудың клиникалық жолдары мен ҽдістері жүктеу/скачать 6,57 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|