3- тапсырма. Потенциометрдің (кернеу бөлгіш) қызметін атқаратын айнымалы резисторы бар аралас жалғаудың сұлбасын оқып –үйрену.
1 .13.11- сурет бойынша электр тізбегін құрыңдар.
2.Резистордың реттегішін бір шекті жағдайдан екінші шекті жағдайға жылжытыңдар. Вольтметрдің көрсетуін бақылаңдар.
3. Резистордың реттегішінің кез келген жағдайында тізбектегі жалпы кернеу ( 1 және 3 нүктелер арасы) V1 мен V2 вольтметрлері көрсетулерінің қосындысына тең болатынына көз жеткізіңдер, яғни айнымалы резистор U жалпы кернеуді U1 және U2 құраушыларына бөледі.
4.13.12-сурет бойынша V1,V2 вольтметрлерді шамдармен алмастырып, тізбекқұрыңдар.
Резистордың реттеуішін жылжыта отырып және шамның жарықтылығын бақылап, алдыңғы пунктте жасалған корытындының дұрыстығына көз жеткізіңдер.
Жұмысты орындау:
2. U1=0,8B; U1= 1,2B; U1=2,8B
U2= 0,8B; U2=1,2B; U2= 2,8B
U = 1,6B; U = 2,4B; U = 5,6B
13.11-суретбойыншарезисторреттегішінжылжытаотырып, жалпы кернеу U=U1+U2 қосындысына тең болатыны анықталды.
Вольтметрлерді ( 13.12 сурет бойынша) шаммен алмастырсақ, резистор реттеуішін кедергіні арттырып жылжытсақ, кернеу артып, шамының жарықтылығы күшейеді.
Қорытынды: ток тұтынушыларының аралас жалғанған электр тізбегіндегі жүмысын оқып-үйрендік.
№7 Зертханалық жұмыс.
Ток көзінің ЭҚК-ін және оның кедергісін анықтау.
Жұмыстың мақсаты: ток көзінің ЭҚК-ін және оның кедергісін анықтау.
Керекті құралдар: ток көзі (4,5В-тық батарея); амперметр; вольтметр; реостат (6Ом); жалғағыш сымдар.
Теориялық түсінік.
13.13 –суретте берілген сұлба бойынша реостат көмегімен тізбекке арналған Ом заңын I=Ԑ/R+r қолданып, тізбектегі ток күшін өзгертеміз. Амперметр мен вольтметрдің көрсетуі бойынша бірнеше өлшеулер жүргізіп, Ԑ ЭҚК-мен ток көзінің r ішкі кедергісін анықтаймыз.
1)I1 =Ԑ/R1+r және R1=U1/I1, сонда I1R1+I1r=Ԑ немесе
U1 +I1r=Ԑ,
2) U2+ I2r =Ԑ,
Осыдан U1 +I1r = U2 +I2r. Сонда r =U1-U2/I1-I2. (13.12)
I1r = Ԑ -U1, ал I2r = Ԑ - U2 болғандықтан, Ԑ = U2I1-U1I2/I1 -I2. 13.13-сурет
Ԑ= I1 -I2. ( R1-R2) /I2-I1 r = I1 R1- I2 R2/ I2-I1
Достарыңызбен бөлісу: |
