Жеке қорғану құралдары тыныс алу органдарын қорғау күралдары (ТАМҚҚ), теріні қорғау құралдары және медициналық қорғаныс құралдары болып жіктеледі.
Газтұмылдырықтар тыныс алу органдарын, көз бен теріге уландырушы, радиоактивті заттар мен бірқатар басқа да зиянды заттардың түсуінен қорғау үшін арналған.
Газтұмылдырықбеттік бөлім мен тікелей жалғастыру түтікшесімен біріктірілген сүзгілік-сініруші қораптан қүралады. Газтүмылдырық жиынтығына сақтауға және тасымалдауға арналған сөмке мен тер- летпейтін үлдірлер, сондай-ақ газтүмылдырық үлгісіне карай сүзгілік- сіңіру материалынан жасалған күләпара (капюшон), көзді қорғайтын үлдірлер жиынтығы, сөйлесу қүралының мембраналары, корапқа арналған токыма гидрофобты (ылғал сіңірмейтін) қаптама, салын- балы жылытқыш манжеттер, су өткізбейтін қапшық, клапаны және затбелгісі бар торсық кіреді.
Сүзгілік-сіңіру корабы демалатын ауаны аэрозольдардан және уландырушы заттардың буынан, радиоактпвті шаң мен биологиялық күралдардан тазартуға арналған. Ауаны аэрозольдан (уытты түтіндер мен тұмандардан, радиоактивті шаң мен биологиялык қүралдардан) та- зарту аэрозольға қарсы сүзгімен, ал будан тазарту көмір-катализатордың сіңіру қабатымен жүзеге асады.
Беттік бөлім (дулыға-бетперде) бет пен көзді уландырушы заттардан, радиоактивті шаңдар мен биологиялық қүралдардан қорғау, тыныс алу органдарына тазаланған ауаны жеткізу мен көмірқышқыл газын сыртқа шығару кызметін аткарады.
Газтүмылдырықты пайдалану үшін дулыга-бетперде мөлшерін дүрыс таңдап алған жөн. Бүл үшін екі түрлі өлшеу жасалынады: иек, самай және бастың ең жоғарғы нүктесі арқылы өтетін шеңбер сызығынын, үзындығы және бір қүлақтьщ тесігінен екінші қүлақтың тесігіне дейін маңдаймен қас доғалары арқылы өтетін жарты шеңберлік ұзындық. Екі өлшеудің нәтижелерін қосады және 3-кестедегі мәліметтерді 150
‘Книга предоставлена исключительно в образовательных целях
согласно Приказа Министра образования и науки Республики Казахстан от 17 мая 2019 года № 217
басшылыққа ала отырып, беттік бөлімнің қажетті мөлшерін анық- тайды.
3 -кестпе
Дулыға-бетперле беттік бөлімінің өлшемін анықтау
Өлшеулердің шамасы, см
Мелшер
93-ке дейін
0
93-95
1
1 95-99
2
99-103
3
I 103 және одан жогары
4
Газтүмылдырықты алып жүру және пайдалану
тәртібі, зақымдалған адамға газтүмылдырық кигізу тәсілі
Газтүмылдырықтың жиынтық бөліктерін карап тексеріп шықканнан кейін:
газтүтқыны жинастыру, ол үшін сүзгілік-сіңіруші қорапшаның мойнынан қалпақшаны алу және түбіндегі тесіктен тығынды шығарып алу. Қалпақшаны, төсем мен тығынды газтұмылдырыққа арналған сөмкеде сақтау;
беттік бөлігін көзілдіріктік торапты терлеу мен қырауланудан ал- дын ала сақтандыру қүралдарымен жарактандыру;
газтүмылдырыққа арналған сөмкеге барлық бөлшектерді салу;
газтүтқыны сөмкеге салу қажет.
151
‘Книга предоставлена исключительно в образовательных целях
согласно Приказа Министра образования и науки Республики Казахстан от 17 мая 2019 года № 217
Все учебники Казахстана на ОКЬЬУК.К^
Тұтастай алғанда газтұмылдырықтың қымталғандығын тексеру үшін:
қорапша түбіндегі тесікті тығынмен жабу немесе оны алақанмен басу және терең тыныс алу қажет.
Егер бүл ретте ауа беттік бөліктін, астына өтпесе, онда газтүтқының ақаусыз болғаны. Егер ауа беттік бөліктің астына өтіп кетсе, онда ақаулық орындарын айқындау үшін газтұтқыньщ сүзгілік-сіңіру корапшасын бүрап шығарып алу және тыныс алу кақпақшасы торабының жай-күйін, он да төсемдердің бар екендігін тексерген жөн.
Сөйлесу қүрылғысының қақпағын бүрап шығарып алу және сөйлесу жарғақшасының бүтіндігін тексеру, ол ақаулы болған жағдайда ал- мастыру. Егер оларда тесіктер, жыртылулар, жарыкшақтар мен цилиндрлік аркаудағы гофрада қисаюлар, жарғақша ернеуінде 1 мм-ден аспайтын қылаулар болмаса, жарғақшаларды пайдалану үшін жарам- ды деп есептеу. Толқынды және күңгірт бет, актавдақтар мен таспаны тарту іздері жарғақшаның қымталғандығына эсер етпейді.
Самайлық ойыстар ауа сорған кезде дулыға-бетпердені үзындығы қысқалау дулыға-бетпердемен алмастыру. Айқындалған ақаулықты жойып, газтүтқыны жинастыру, оны кию және екінші рет тексеру. Сүзгілік-сіңіруші қорапшаға қабын кигізу.
Беттік бөлікті таңдау сапасын және газтүтқы ақаусыздығын түп- кілікті тексеруді шатырда (үй-жайда) хлорпикрин буларымен немесе тітіркендіруші заттың аэрозолімен өткізеді.