I тарау. Өсімдік ұлпалары Шығу тегі, құрылысы, атқаратын қызметі ұқсас жасушалар тобын ұлпа дейді



Pdf көрінісі
бет3/4
Дата18.05.2022
өлшемі183,16 Kb.
#143809
1   2   3   4
Байланысты:
i tarau osimdik lpalary 813

3. Негізгі ұлпа. Өсімдіктердің барлық мүшелерінде кездесетіндіктен негізгі ұлпа деп
аталады. Барлық ұлпалардың ішінде де болады. Жасушалары тірі, пішіндері атқаратын
қызметіне қарай домалақ, цилиндр, эллипс тәрізді әр түрлі. Жасуша қабықшасы жұқа,
цитоплазмасы қабықшаны астарлай орналасады. Жасушааралық кеңістіктері өте кең болады.
Атқаратын қызметіне байланысты негізгі ұлпалар – фотосинтездеуші, қор жинаушы, су
жинаушы, ауа жинаушы деп бөлінеді.




1-сурет. Өсімдік ұлпалары.
1. Сабақ ұшындағы түзуші ұлпа.
2. Ағаш қабығындағы жабын ұлпа.
3. Жапырақ жұмсағындағы негізгі (фотосинтездеуші) ұлпа.
4. Өсімдік сабағындағы өткізгіш ұлпа (түтікше жасушалары көрсетілген).
Фотосинтездеуші 
ұлпа 
жасушаларының 
қабығы 
жұқа, 
жасушааралықтары 
кең,
хлоропластары көп болады. Хлоропластары бір-біріне кедергі жасамайтындай белгілі ретпен
орналасады. Бұл ұлпада өсімдікті органикалық заттар және энергиямен қамтамасыз ететін
фотосинтез реакциясы жүреді. Қор жинаушы ұлпалар өсімдік сабағында, пиязшығында,
жапырағында, жемтамырында, тамырсабақта кездеседі. Қор жинаушы ұлпада нәруыздар,
көмірсулар, майлар және т.б. артығы қорға жиналады. Энергияға бай қосылыстар өсу кезінде
қорға жиналып, өсімдіктің өсуі мен дамуына жұмсалады.
Су жинаушы ұлпаның жасушаларының қабығы қалың, ірі болады. Вакуолінде желімтек,
созылғыш заттар бар, ол ылғалды сақтап тұрады. Су жинаушы ұлпа шырынды (кактус,
бозкілем, семізот, алоэ, агава) және сортаң (тұзы көп) жерде өсетін өсімдіктерде (сораң,
сарсазан) болады. Алоэ суды шырынды жапырағына, кактус өркеніне (сабағына) жинайды.
Жасушалар арасындағы кеңістіктер ауаға толы болады. Іші ауаға толы жасушалар әсіресе
сулы және батпақты жерде өсетін өсімдіктерде кездеседі. Олар ұлпаларды оттегімен
қамтамасыз етеді. Су өсімдіктерінің жапырақтарын көмірқышқыл газымен байытып, суда
қалқуын жеңілдетеді.


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет