«Көлік, көлік көлік техникасы жәнетехнологиялары» кафедрасының меңгерушісі

жүктеу/скачать 0,93 Mb.

бет	4/4
Дата	07.02.2022
өлшемі	0,93 Mb.
	#91661

1 2 3 4

Байланысты:
1.6 Әдістемелік нұсқау (2)

3.1.5 Ұлғаю процесі

Ұлғаю политропының көрсеткішін бензинді қозғалтқыштар үшін шегінде таңдайды:
Ұлғаю соңындағы қысым:

, МПа

МПа

Ұлғаю соңындағы температура:

, К

Мұнда есептеудің қателіктерін ескере отырып, қалдық газдардың қабылданған температурсының дұрыстығын бағалау керек:

Егер Δ шамасы 5% асса, онда қателік бар екендігі көрсетіледі. Есепті 5% дан жоғары емес қылып қайталап шығарамыз.

3.1.6 Жұмыс циклының индикаторлық параметрлері

Теориялық орташа индикаторлық қысым:

, МПа.

Сосын индикаторлық диаграмманың тығыздық коэффициентінің алдын ала қойылған мәндеріне байланысты нақты орташа индикаторлық қысымды табады:

, МПа

МПа

Индикаторлық салыстырмалы отын шығыны:

, г/(кВтч)

г/(кВтч)

Циклдің индикаторлық ПӘК-і:

Төменгі жану жылуының мәні МДж-ға ауыстырылады.

3.1.7Қозғалтқыштың тиімді көрсеткіштері

Поршеннің номиналды айналу жиілігіндегі орташа жылдамдығы:

, м/с

м/с

мұнда S– поршень жүрісі, м.
n – номиналдыайналужиілігі (1.2 кесте).

Механикалық жоғалтулардың орташа қысымы:

, МПа

Орташатиімді қысым:

, МПа

МПа

Қозғалтқыштың механикалық ПӘК-і:

Тиімді салыстырмалы отын шығыны:

, г/(кВт ч)

г/(кВтч)

Қозғалтқыштың тиімді ПӘК-і:

Қозғалтқыштың белгілі бір жұмыс көлеміндегі тиімді қуаты:

, кВт,
мұнда –қозғалтқыш тактісі , .
Сағаттық отын шығыны:
, кг/ч

Тиімді айналу моменті:

, Нм.

3.2 Дизельдің жұмыстық циклын есептеу

3.2.1 Жұмыс денесінің параметрлері

Дизель отынының орташа элементарлық құрамы:

- көміртегі C=0.870;

сутегі H=0,126;
оттегі O_m=0,004.

Төменгі жану жылуы H_u=42500 кДж/кг
1 кг отынның жануы үшін қажетті теориялық ауа мөлшері:

кг;

кмоль.

белгілі болған кездегі жаңа заряд мөлшері:

кмоль.

α – ауаның артық коэффициенті. Үрлеу қысымына байланысты жоғары үрлемелі дизель үшін
α =1,8-2,0 мәнін қабылдауға болады.
Жану өнімдерінің жалпы саны:
.

Жеке компоненттер саны:

кмоль;

кмоль.

Молекулалық өзгерістің теориялық коэффициенті:

.

3.2.2 Енгізу процесі

Қоршаған орта қысымы p_o=0,1 МПа, ал температурасыT_o=288 К депқабылдаймыз. Есептеу кезінде қажет болатын параметрлер мәндерін келесі эмпирикалық тәуелділіктерге қарай таңдайды:

– үрлеу қысымы (енгізу алдында) р_к– 0,06-0,16 аралығы.
– үрленген ауа қысымы К;
– Т_о, р_о – қоршаған орта параметрлері;

газотурбиналық үрлеу кезіндегі қалдық газдар қысымы p_r номиналды айналу жиілігі үшін p_r =(0,90-0,98)p_k, МПа. n_номазаюынанp_r төмендеуіне байланысты қабылдайды:
қалдық газадар температурасы T_r=700-900 К;
жаңа жылулық заряды ;

Жаңа заряд тығыздығы:

кг/м³,

– ауаның салыстырмалы газ тұрақтысы, Дж/(кг·град).
Енгізу соңындағы қысым:

, МПа

P_к

– енгізу жолының ең кіші қимасындағы заряд қозғалысының орташа жылдамдығы м/с.

Қалдық газдар коэффициенті:

Енгізу соңындағы қысым:

, К

Толтыру коэффициенті:

3.2.3 Сығу процесі

Сығу политропының көрсеткішінің мәнін мына аралықта қабылдаймыз: .
Ескерту: Көрсеткіштің берілген аралығынан кейінгі есептеулерде де,нәтижесін есепке ала отырып,орташа мәнді қабылдау керек.

МПа

Сығу соңындағы температура:

3.2.4 Жану процесі

Молекуларлық өзгерістің шынайы коэффиценті:

.
және мәндерін жоғарыдан қараңыздар
Жұмыстық қоспаның жану жылуы:

, кДж/кмоль.

Н_и– дизель отынының төменгі жану жылуы. Цикл температурасы жану теңдеуі арқылы анықталады:
.

Газотурбинді үрмелі жылдам жүрісті дизельдердің номинальды режимі үшін жылуды пайдалану коэффицентін: , ал қысымның көтерілу дәрежесін: аралықтарда таңдаймыз.

Сығудың соңындағы жұмыстық қоспаның орташа мольдік жылу сыйымдылығының мүмкін болатын қателігінің мәнін ауа арқылы анықтауға болады:

кДж/(кмольград),

мұндағыt_c– сығу соңындағы температура, С.

Тұрақты қысым кезіндегі өнімнің орташа мольдік жылусыйымдылығы:

кДж/(кмольград).

Тұрақты көлем кезіндегі өнімнің орташа мольдік жылусыйымдылығы:

, кДж/(кмольград).
Жану теңдеуіне табылған мәндерді орнына қойғаннан соң бір t_z
белгісізі бар өзімізге белгілі шешілу жолы бар квадраттық теңдеуін аламыз:
;

, С.

а, вжәне с– белгілі өлшемдердің сандық мәні.

Жану температурасы:

, К

Жанудың жоғары қысымы:

МПа

Егер есептеп алынған мән р_z2,5 МПа-дан асып кетсе, онда λ мәнін өзгертіп, жану процесінің есебін қайта шығару керек. Бұл жағдайда түсіндіру жазбасында екі вариантты сақтап қою қажет.

Алдыңғы ұлғаю дәрежесі:

.

3.2.5 Ұлғаю процесі

Кейінгі ұлғаю дәрежесі:

.
Қазіргі үрмелі дизельдер үшін ұлғаю политропы көрсеткішінің мәнін мына аралықта қабылдап, ұлғаю процесінің соңындағы температура мен қысымды тауып алуға болады:

МПа

, К

Мұнда есептеудің қателігінің өлшемі арқылы алдыңғы қабылданған қалдық газдар температурасыныңT_r дұрыстығын анықтау керек

Егер өлшемі 5% - тен асса, онда қателік бар екендігін көрсетеді. Есепті қайталап шығарамыз.

3.2.6 Жұмыстық циклдың индикаторлық көрсеткіштері

Теориялық орташа индикаторлық қысымы:

, МПа.
Одан соң, диаграммадан аралықта толтыру коэффицентінің мәнін қабылдап, орташа шынайы индикаторлық қасымды анықтайды:

, МПа

2,2 Мпа дейін

Индикаторлық тиімді отын шығыны:

, г/(кВтсағ

г/(кВтсағ

Циклдың индикаторлық ПӘК-і:

Төменгі жану жылуы Н_и_,МДж түрінде беріледі.

3.2.7 Қозғалтқыштың тиімді көрсеткіштері

Номинальды айналу жиілігі кезіндегі поршеннің орташа жылдамдығы:

, м/с

м/с

мұндағы S– поршень жүрісі, м.
n–номинальды айналу жиілігі (1.2-кесте).
Механикалық жоғалтудың орташа қысымы

МПа

Орташа тиімді қысым:

, МПа

2,0 Мпа дейін

Қозғалтқыштың механикалық ПӘК-і:

Тиімді меншікті отын шығыны:

, г/(кВт∙сағ

г/(кВт∙сағ

Қозғалтқыштың тиімді ПӘК-і:

Қозғалтқыштың белгілі жұмыстық көлемі мен номинальды айналу жиілігі кезіндегі тиімді қуаты:

кВт,

V_л–қозғалтқыштың жұмыстық көлемі, л (2.1- кесте)
– қозғалтқыштың тактылығы, .

Сағаттық отын шығыны:

кг/сағ

Тиімді айналу моменті:

Н∙м

4 ҚОЗҒАЛТҚЫШТЫҢ ЖЫЛУЛЫҚ БАЛАНСЫН ҚҰРУ

Қозғалтқыштың жылулық балансы пайдалы жұмыс пен түрлі жоғалтуларды жүзеге асыру барысында отынның жануы кезінде потенциалдық жылудың таралуын көрсетеді. Жылулық балансты механикалық жұмысқа кеткен жылумен қоса суытуға жұмсалатын жылу, қалдық газдармен шығатын жылу, жанудың химиялық дұрыс жанбауы мен эмпирикалық формуламен анықталатын нақты емес жоғалтулардағы жылулар құрайды.

Қозғалтқыштың жылулық балансы жылулық есеп пен эмпирикалық мәліметтерді қолдану арқылы номинальды режим үшін анықталады. Жылулық балансының анализіне қатыстық бірліктерді қолданған ыңғайлы, сондықтан балансты құрайтын есепті абсолютті өлшеумен қоса, қатыстық өлшеу кезінде де енгізу қажет.
Отыны бар қозғалтқышқа енгізілген жалпы жылу мөлшері.

кДж/с

Жылулық есептегі Н_ижәне G_тмәндері!

1с – тағы тиімді жұмысқа эквивалентті жылу

кДж/с (кВт)

N_е – қозғалтқыштың есептік қуаты (жылулық есепті қараңыз).

Меншікті тиімді жылу

Ескерту:q_е –нің мәнін η_емәнімен салыстыру керек, өзара тең болуы тиіс.
Суыту ортасына жұмсалатын жылу:

бензинді қозғалтқыштарда

кДж/с;

Қазіргі бензин қозғалтқыштар электрондық бүрку отын режимдерде жұмыс істейді, сондықтан стехиометриялық қоспалар құрамын (α=1), ал толық емес жану химиялық-жылу шығындарын ΔН_и=0қабылдауға болады.

Демек бұл есептің оңайлатылған формуласы:

кДж/с;

дизельде

кДж/с,

мұндағы - төрт тактілі қозғалтқыштар үшін пропорционалдық коэффиценті;

i – цилиндр саны;
D – цилиндрдің диаметрі, см;
n– қозғалтқыштың айналу жиілігі, об/мин;
m=[0.6–0.7] –төрт тактілі қозғалтқыштар үшін дәреже көрсеткіші.

Салқындатудың тиімді жылуы:

, %

=[24-30]

Егер мәні берілген 3-4 % асатын болса, онда қабылданған сжәнеmкоэффиценттер өзгертіп, есепті қайталау қажет.

Қалдық газдармен кететін, жылу:

кДж/с.

мұндағыG_T, M₁ и M₂ жылу есебінен қараңыз.

кг/кмоль –ауанын молярлық массасы;
– пайдаланылған газдардың изобаралық жылу сыйымдылығы (бензин қозғалқыштар үшін кДж/(кгград), дизелдерде кДж/(кгград));
кДж/(кгград) –таза зарядты изобаралық жылу сыйымдылығы;
, С – пайдаланылған газдардыңтемпературасы(алдын-ала қабылданған);
, С – қоршаған ортаның температурасы.

Қалдық газдардың тиімді жылуы:

, %

=[30-35]

Дизель және бензин қозғалтқыштар үшін толық емес жану жоғалған-химиялық жағдайлары бойынша есептеу жоқ, яғни

, .

Ескерілмеген жылудың жоғалтуы:

кДж/с;

Жылу балансының нәтижелерін кестеде көрсетілуі қажет.

Кесте 2.3 - Жылу балансының қозғалтқышы

Q_o, кДж/с	Q_e, кДж/с	q_e, %	Q_сал, кДж/с	Q_с_ал, %	Q_r, кДж/с	q_r, %	Q_нс, кДж/с	q_нс, %	Q_қал, кДж/с	Q_қ_ал, %

4.1 кестедегі деректер бойынша диаграмма салу (түсті) керек, және құрайтын жылу балансының биіктігі оның әр сатысынан баламалы болуға тиіс.

2.1 –сурет. Қозғалтқыштың жылу балансының диаграммасы
5 ИНДИКАТОРЛЫҚ ДИАГРАММАНЫ КҰРУ

Теориялық индикаторлық диаграммасы номиналды режим қозғалтқыштары үшін координаттары арқылы құрылады. Оны бастапқы деректер құру мақсатында қызмет атқаратын конструктивтік параметрлері - қозғалтқыштың сығу дәрежесі , поршень жүрісі - S және цилиндрдің жұмыс көлемі V_h, сондай-ақ жылулық есептеу – қысым p_a, p_в, p_c, p_z, p_r мен - алдынғы дәреже және кейіннен кеңейту - дизельдер үшін.

Кесте 2.4 – Индикаторлық диаграмма есептеу үшін бастапқы деректер

Конструктивтік параметрлері		Жылулық есептеу деректер
Атауы	Мәні	Параметрлер	Мәні
сығу дәрежесі поршень жүрісі S,мм цилиндрдің жұмыс көлемі V_h, л		Қысым, МПа: – енгізуp_a, – сығуp_c, – жануp_z , – қалдық газдарp_r. дәреже(дизель үшін): – алдынғы дәреже – кейіннен кеңейту

Аналитикалық әдіспен диаграмма құру сығу политропының және жұмыстық көлемнің V_h, (S поршень жүрісі) өзгеруінің аралық нүктелердің қатарын табу арқылы жүзеге асырылады. Есептеу әдістемесі бензин қозғалтқышы мен дизельдер үшін біраз айырмашылықтары бар.

5.1 Бензиндік қозғалтқыш

Бензин қозғалтқыштар үшінполитроп қысу және кеңейту нүктелер цилиндр көлемі өзгерген кездеV_c дейін V_aайқындалады, яғни қысу дәрежесінің өзгеруі берілген 1 сәйкес келеді. Есептеу кесте түрінде жүргізуге ыңғайлы.

Кесте 2.5 – Бензин қозғалтқыштың есептік нүктелерінің индикаторлық диаграммасың анықтау.

нүктелер№		, мм	Сығу политропы		Кеңейту политропы
				, МПа		, МПа
1 2 … … 10	… … … 1

Ағымдағы қысу дәрежесі - , поршень жұмыс көлемі кезінде, еркін шегінде берілген мәндері -ден 1-ге дейін таңдайды, әр интервал ВМТ қарай бөліп, азайтуға керек . Мысалы, берілген мәні , мәні таңдалуы мүмкін: 9-8.5-8-7-6-5-3-1.

Қысым аралық нүктелерінде (1 координатасы) анықталады:

Сығу политропы

;

Кеңейту политропы

,
мұндағы и - қысу және кеңейту политроп көрсеткіштері.
Ескерту: және бұрын қабылданған қысу және кеңейтупроцестеріне тең болуы керек.
OX шамасы политроптың екінші координатасы цилиндр көлемінің өзгерісіне қатысты анықталады. Ол мм кесінділер өлшемдері анықталғаннан кейін, жану камерасының OA және жұмыс көлемідеріне АВ қатысты табылады.
ABпоршеннің жүрісі мен таңдап алынған масштаб бойынша анықталады:

мм

Масштабтық коэффициент поршень жүрісінің 1.0-1.5 мм/мм диапазонында ұзындығына тәуелді таңдап алыну қажет. Автомобильді қозғалтқыштарға мм/мм. таңдалынады:

мм

АВ жәнеОА кесіндісінің қосындысы ОВ ұзындығын береді, ол сәйкесінше цилиндрдің толық көлемін береді:

мм

Екінші координатаның өлшемі анықталады:

5.2 Дизельді қозғалтқыш

Дизельдің индикаторлық диаграмма талдамалық құрылысы политропты кеңейту тұрғысынан қаралады, оның ерекшелігі- және есептік кеңейту көлемі деңгейінің өзгеру арасындағы диапазоны аралық балл арқылы анықталады.

Индикаторлық диаграмма- дизельдік баллды анықтау. Кесте-2.6

№ нүктелер	Политропты қысу				Политропты созылу
№ нүктелер		OX, мм	p_x, МПа			OX, мм	, МПа
1 2 … … … 10	1			1

Берілген анықтама бойынша , жуықтап алғанда : 17-16.5-16-15-13-10-7-4-1.Одан әрі есептеуде жанармай политропты қысу кезінде қозғалтқышқа жоғары әсер етеді. (5.1).

Дизельдің аралық пункттері политропты кеңейту координаттары томендегідей анықталады. Диапазоны интервалына жеке болінеді.
Мысалы, кейінгі кеңейту дәрежесінде сандық мәні , бірқатарын : 12-11.5-11-10-9-8-6-4-1 жазуға боалды.
Тиісті нүктелерде қысымның созылу политропы. (1 – координатада)

МПа

Екінші координаттары анықталады:

мм

Мұндағы, OB – цилиндрдің жалпы көлеміне байланысты.
Тұрақты қысым кезіндегі жылу ,
Мұндағы, - алдын-ала кеңейту дәрежесі.

5.3 Индикаторлық диаграмма құру әдісі

Индикаторлық диаграмма құру-миллиметрлік қағаз таңдалған ауқымдағы және символы мөлшерде бірыңғай ауқымды белгілермен координаттар осіне енгізілуден басталады. ОА, АБ жане OX ағымдағы мәндері абсцисса және ордината осінде қысым мәндерімен табылады.(5.1 сурет ) Көлемді қысым (0.050.10 МПа/мм), диаграмманың үзындығына қарай таңдау керек ( мм) жане 1.2-1.6 есе үлкен. На график наносят также действительное значение максимального давления цикла (известно из теплового расчёта) и производят скругление диаграммы.Кесте бойынша, сондай-ақ (жылу есептеу мәнімен ) ең жоғарғы қысым циклы нақты мәніне диаграмма шығарамыз.

а) бензинді қозғалтқыш б) дизельді қозғалтқыш

2.2 сурет –Индикатор құру диаграммасы
Содан кейін , , , , , нүктелері , қысым міндері кестенің бірінші және соңғы мәндеріне койылады. Сонымен қатар аралық нүкте есептелінеді жане түзу, қисықты сызықтармен байланыстырылады. Қабылдау және босату процестері және . тиісінше тұрақты болып табылады.
Жанармай қозғалтқыш үшін, сондай-ақ бұл көрсеткіш қоршаған ортаға да қысым көрсетуге мүмкін болуы тиі, ал дизель үшін р_к. Нақты белгілеу үшін, кіру және шығу процестеріне сәйкес келетін диаграмма, жіңішке сызықтармен және шкала белгілілерімен белгіленуі тиіс.

6 ҚОЗҒАЛТҚЫШТЫҢ ІШКІ ЖӘНЕ СЫРТҚЫ ҚҰРЫЛЫСЫН ТАЛДАУ

6.1 Сыртқы жылдамдық анықтамаларын есептеу

Сыртқы жылдамдықта бензин қозғалтқышы толық қуатпен жылдамдығын өзгерту арқылы қозғалтқыштың негізгі параметрлерінің тәуелділігін немесе дизель отынын көрсетеді.(7,1 сурет) Эксперименттік немесе максималды қуат режиміне өткізілу арқылы жылу нәтижелерін есептеуге болады. Соңғы жағдайда, эмпирикалық қарым-қатынас талап етілетін есептеуде балл табу үшін пайдаланылады:

Бензинді қозғалтқыштар үшін:

кВт

г/(кВтч)

Бөлінбейтін дизельдер түрі үшін:

кВт

г/(кВтч)

Мұндағы - - номиналды жылдамдық үшін -анықтамалық нүктелерде жылдамдық сипаттамалары

Отын тұтыну моменті мен уақыт тиімділігін табуда:

.

- арқылы тиімділік қуатын анықтауға болады, ал қозғалтқыштың тиімді айналдыру моментін табуға болады. Салыстырмалы тұрғыда сұйық отын шығынын есептеу үшін . Ал сағаттық сұйық отын шығынында есептеу графигіде СЖСқолданамыз.
СЖСауқымды есептеуде
n_min=800-1000 айн/мин –тан n_max=(1.05–1.20)n_номдейін бензинді қозғалтқыштар үшін және, n_min=600–800 айн/мин-тан n_ном дейін дизельді қозғалтқыштар үшін.
Берілген өлшемі өсіп немесе азайтылуы тиіс- n. Бұл ауқымда есептік ұпай 7-8 болу үшін, аралықтар бірқатар бөлінеді.

а) бензинді қозғалтқыш б) дизельді қозғалтқыш

2.3 Сурет. Жоғары жылдамдықтағы диаграмма

Есептерден шыққан нәтижелерді кестеге енгіземіз.

	n_m_in	0,2n_ном	0,4n_ном	0,6n_ном	0,8n_ном	0,9n_ном	n_ном	n_max
Айналу жиілігі (n, айн/мин)
Тиімді қуат (Ne, кВт)
Айналу моменті (Me, Н * м)
Отын шығынының меншікті тиімділігі (ge, г/(кВт * сағ))
Отынның сағаттық шығыны (Gт, кг/сағ )

6.2 Сыртқы жылдамдығы сипаттамаларын талдау

СЖС жалпы талдауы N_e, M_e, g_eи G_Tқисықтарының жылдамдығының өзгеру сипатын түсіндіру бойынша негізделген. Атап айтқанда, ол өсті Me жеделдету және тұрақты лауазымы органның кем диапазоны G_T бүкіл арттыру өсу баяулауы Ne пном аймағында төмендеуімен түсіндірілуі тиіс.

Салыстырмалы талдау СЖС және техникалық сипаттамалары, сондай-ақ төлқұжат мәндерді есептелген айырмашылықтардың себебін түсіндіру өндірілген барынша құндылықтар мен қозғалтқыштың салыстыру көздейді. Сондай – ақ резевтік моменттегі коэфицциент мәндерін салыстыру, СЖС талдау және техникалық мінездеме қажет.
Ыңғайлы болу үшін, салыстырған талдау мәнідерін кестеге енгізу керек.
Кесте 2.7 - техникалық ерекшеліктер мен есептеу бойынша қозғалтқыштың негізгі көрсеткіштері.

Қозғалтқыш көрсеткіштері	Техникалық сипаттамалар бойынша	Есептелген мәндер
Тиімді қуат Nе при n_ном, кВт	Жоғарыда берілген	Жылулық есептеу бойынша
Айналу моментіМе при n_ном, Н·м	анықталады	Жылулық есептеу бойынша
Максималды айналу моментіМ_{е мах}, Н·м	Жоғарыда берілген	СЖС графигі бойынша
Айналу жылдамдығыМ_емах, об/мин	Жоғарыда берілген	СЖС графигі бойынша
Айналу моментінің коэфициентіК	Техникалық сипаттамалар бойынша анықталады	СЖС бойынша

Моторлы техникалық сипаттамаларына арналған моменті резервін коэффициентін табу:

, [1.10-1.25]
Мұндағы, М_емах – техникалық сипаттамалар туралы Максималды бұрау моменті (кестені қараңыз 2.7.);
М_{е ном}– айналу жылдамдығы
М_еном техникалық сипаттамасы бойынша номиналды жылдамдықта айналу моменті:

Мұнда - қозғалтқыштың барынша тиімді қуаты
СЖС бойынша айналу моментінің кэфициенті СЖС -да табылға Ме бойынша анықталады. Билік сипаттамаларын талдау рейтингінде салыстырғанда оның өзгеру себептерін түсіндіру болып табылады. Ол үшін тапсырмасы бойынша есептеу жағдайларын талдау және қозғалтқыштың тиімді билік олардың әсерін анықтау үшін қажет.
Мотор динамикалық қасиеттерін бағалау тұрғысынан өндірілген моменті резервтер салыстырмалы талдау:К коэфициенті жоғары болған сайын,двигатель жылдамдатуы жоғары болады.
Көлік құралдары қозғалтқыштарының үздік мысалдар нақты отын тұтыну келесі мағыналардан сипатталады:
Бензинді - =220-230 г/(кВт ч)
Дизельді - =200-210 г/(кВт ч).

7 МАЙЛАУ ЖҮЙЕСІН ЕСЕПТЕУ

7.1 Жалпы ереже

Мұнай жүйесі, үйкеліс азайтуға коррозияны болдырмау, тозуы қоқыс шығарып, жекелеген құрамдас ішінара салқындату үшін қозғалтқыш компоненттерінің маймен қамтамасыз етеді. Ең автокөлік үйкеліс сыни бөліктері мұнайға беттері онда аралас майлау жүйесі қысыммен беріледі қойды.

Қозғалтқыш майлау жүйесі есептеген кезде уақыт бірлігіне жүйесінде айналатын мұнай мөлшерінде, мұнай салқындату радиаторлар бетіне, мұнай сорғының жобалау және операциялық бірқатар параметрлерін анықталады.
Vц айналым ағыны қозғалтқыштың жылу санына, қазіргі заманғы көлік құралдарының қозғалтқышына орнатылған эксперименттік деректердің жалпы сомасының 2-2,5 %-ы отынды қозғалтқыштарға енгізілуіне байланысты:

кДж/с

Мұнда Q₀- жылу жалпы сомасы , кДж/с
Берілген құны бойынша майдың айналым ағыны:

(м³/с)

Мұнда ρ_м_-майдың тығыздығын анықтауρ_м=900 кг/м³қабылдайды;
с_м— майдың орташа жылу сыйымдылығы, с_м=2.094 кДж/(кг·К);
ΔТ_М—қозғалтқыштағы майдың ысу температурасы, ΔТ_М = 10 — 15 К.
Жүйедегі майдың қысымын тұрақтандыру және аяқталуы тиіс радиалды саңылау арқылы мотор майының радиалды сорғы қуаты анықталады:

(м³/с)

Беру коэффициентінің құны η_н мына аралықта өзгереді 0.6 — 0.8
Майлау сорғысына әкелуге жұмсалған қуат

кВт

мұндаV_p— майлау сорғысының өнімділік есебі, м³/с;

р — майлау жүйесінің жұмыстық қысымы (бензинді қозғалыстар=0.3 — 0.5 МПа; дизельді p=0.3—0.7 МПа);
η_мн=0.85—0.90 — майлау насосының механикалық КДП

7.2 Майлау радиаторының есебі

Майлау радиаторы қозғалтқыш жүйесінде айналатын, салқындату майына арналған жылу алмасу аппаратын ұсынады. Радиатордың 2 түрі бар : ауаны салқындатуға арналған ауа майы және су майын салқындатуға арналған су майы. Көп жағдайда конструкция түрімен қызмет көрсету ауа майы радиаторында қабылданады. Сондықтан ауа майы радиаторының жұмысы осында өндіріледі.

Радиатор есебі салқындатуды азайтудың тиімді бетін анықтау, радиатор жылу үшін қажетті шеттетуді қарастырады, Q_м(см. жоғары):

м²

Т_ср.м—радиатордаға майдың орташа температурасы, Т_ср.м=350-365 К;
Т_ср.в— радиатор алдындағы ауаның орташа температурасы, Т_ср.в=300–315 К.
К_м– салқындату ауасына берілетін жылуалмасу коэффициенті,
К_м=232-272 Вт/(м²·К)

8 САЛҚЫНДАТУ ЖҮЙЕСІНІҢ ЕСЕБІ

8.1 Жалпы жағдай

Салқындату қозғалтқышы қыздырылған бөлшектерді қамтамасыз ету үшін оңтайлы жылу жағдайын және қозғалтқыштың қалыпты жұмысын қабылдайды.. Басым бөлігі жылудың салқындату жүйесін қабылдайды , азбөлігі — майлау жүйесін және тікелей қоршаған ортасын қабылдайды.

Түріне байланысты пайдаланылатын жылу тасымалдау көлік қозғалтқыштары сұйықтықпен және ауамен салқындату жүйесін қолданады. Сұйықты салқындату заттары ретінде суды және басқа да жоғары температуралы сұйықтықты және әуе салқындату жүйесі ретінде ауаны пайдаланады. ІЖҚ та көбіне сұйықтықты салқындату жүйесі қолданады
Есептеу кезінде сұйықтықпен салқындату жүйесіндегі сұйықтық саны ,айналдыру жүйесінің уақыт бірлігі, жылу беру бетінің сұйықтық радиаторы, сорғы мен желдеткіштің бірқатар конструктивтік және пайдалану параметрлері табылады.
Салқындату жүйесіндегі сұйықтық қозғалтқышының циркуляциялық шығыны:

м³/с

мұндаQ_охл – жылу саны , (қозғалтқыштың жылу балансы қараңыз).

ΔТ_ж– радиаторға кіру және шығу кезіндегі сұйықтықтың температура айырмашылығы, ΔТ_ж=8–14 К.
с_жи ρ_ж– Жылусыйымдылық жән салқындату сұйықтығының тығыздығы. жәй салқындайтын сұйықтықтар үшін с_ж=4187 Дж/(кг·К), ρ_ж≈1000 кг/м³.
Есептік сорғы өнімділігін ескере отырып сұйықтықтың ағу айдау жұмысы анықталады:

м³/с

Мұнда η = 0.8 — 0.9 — берілу коэффициент.

Сорғы сұйықтығын пайдалану қуаты:

, кВт

[0.005÷0.01 Ne]

η_м=0.7 — 0.9 — Сорғы сұйықтығындағы механикалық КДП,
ρ_ж– сорғы сұйықтығында туындайтын қысым, ρ_ж=0.10-0.15 МПа.

8.2 Сұйықтық радиаторы

Радиатор әуе салқындату сұйықтығы үшін, қыздырылған бөлшектерге келіп түсетін қозғалтқыш жылу алмасу аппаратын ұсынадыЕсептеу радиаторы суыту бетін анықтаудан, қажетті маусымдағы жылуды қоршаған ауаға сұйықтықты , жаппай сұйықтық шығыны арқылы радиатор санын беруден тұрады.Салқындату радиаторының беті:

(м²)

где К —жылуберу радиаторының коэффициенті,

жеңіл көліктер үшін К=140÷180 Вт/(м² · К);
жүк көліктері үшін К=80÷100 Вт/(м² · К)
T_ср._ж — Радиатордағы жылудың орташа температурасы, T_ср._ж. =358÷365 К;
Т_ср.в —радиатордан өтетін ауаның орташа температурасы, Т_ср.в=323÷328 К.

Сұйықтықтың радиатор арқылы жалпы шығыны:

кг/с

ρ_ж– Сұйықтықтың орташа жылусыйымдылығы (жоғарыда)
G_ж– Сұйықтықтың температуралық ауытқуы (жоғарыда).
Радиатор арқылы өтетін ауаның саны мына шарт арқылы анықталады Qсал =Qв, т. е. барлық жылу қозғалтқышы салқындату ауасына беріледі.

(кг/с)

Температурлық берілу ΔТ_врадиатордағы ауа 20—30К. ауаның орташа жылусыйымдылығыс_в=1000 Дж/(кг·К).

8.3 Желдеткіш

Желдеткіш бағытталған әуе ағынының қызметін құру үшін жылу беру радиаторының қамтамасыз етілген жұмысын атқарады..

Желдеткіштің өнімділігі ауа арқылы өтетін радиатор санын негізге ала отырып анықталады:

м³/с

ρ_в– ауаның тығыздығы

кг/м³

мұндар_о =0,1 МПа – ортаның айналу қысымы;

R_в=287 Дж/(кг·К) – ауаға арналған тұрақты әмбебап газ ;
Т_ср.в. – радиатордағы ауаның орташа температурасы (см. выше).
Желдеткіш жетегінің қуаты:

кВт

Мұнда ΔР_тр – радиатор конструкциясына аэродинамикалық қарсыласу, ΔР_тр=0.6÷1.0 кПа.

η_в– желдеткіш кпд. Для клёпанной конструкции η_в=0.32÷0.40 (бензинді қозғалтқыш), секциялы конструкциялар үшін η_в =0.55÷0.65 (дизель).
Желдеткіш Диаметрі:

онда радиатор беті:

м²

– радиатор алдындағы ауа жылдамдығы ω_в=15–25 м/с.

Округтік желдеткіштің жылдамдығы оларға құрылатын қысым және конструктивтік ерекшеліктерге тәуелді:
, м/с [70-100]
Онда коэффициент жазық қалақтары үшін φ_л қабылданады φ_л =2.8÷3.5.

Желдеткіштің айналу жиілігі оның округтік жылдамдығы кезінде белгілі

айн/мин.

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

Энергетические установки подвижного состава: учебник/ В.А. Кручек, В.В. Грачёв, В.В. Крицкий. – М.: Издательский центр «Академия», 2006. - 352 с.
Расчет автомобильных и тракторных двигателей: Учебное пособие для вузов/ А.И. Колчин, В.П. Демидов – М.: Высшая школа, 2002 г. –496 с.
Двигатели внутреннего сгорания: учебник в 3 кн./ Под ред. В.Н. Луканина. –М.: Высшая школа, 1995.
Автокаталог. Модели 1999 г. – М.: За рулём, 1998 г. – 384 с.
Володин А.И. Локомотивные двигатели внутреннего сгорания — 2-е изд., перераб. и доп. - М.: Транспорт, 1990. - 256с.
Топлива, смазочные материалы, технические жидкости. Ассортимент и применение: Справочник/ Под ред. В.М. Школьникова. М.: Изд. Центр «Техинформ», 1999 – 596 с.

ҚОСЫМША

Қосымша Б

ҚОСЫМША В

ПРИЛОЖЕНИЕ В

Қ ОСЫМША Г

жүктеу/скачать 0,93 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4