Еркіндіктің екі аспектісін ажыратады:
- негативті — мемлекет тарапынан адамға қысым жасаудан және мәжбүрлеуден бостандық;
- позитивті — еркіндікті берудің мақсаты (не үшін?): индивидтің, әлеуметтік топтар-дың мемлекетпен өзара қатынастарында тұлғаның потенциалына жол ашу
- заң алдында тең болу;
- дін тұту бостандығы ;
- ар-ұждан бостандығы - өз сенімдерін қалыптастыру құқығы;
-сөз және баспа бостандығы - цензураға тыйым салу;
- жиналыс бостандығы - жабық ғимаратта да, ашық аспан астында да жиналыс өткізу құқығы;
- одақтарды құру бостандығы
21 қараша айы 1917 жылы «Қазақ» газетінде «Алаш» партиясының саяси бағдарлама жобасы жарияланған. Ол 10 қағидалардан тұрған: мемлекеттік құрылыс, жергілікті бостандық, негізгі құқық, дін, билік пен сот, халықты қорғау, салықтар, жұмысшылар мәселесі, ғылым мен білім берудің дамуы, жер мәселесі
«Алаш» қайраткерлері –
А. Букейханов,
А. Байтұрсынов,
М. Дулатов,
А. Беремжанов,
М. Шоқай, Ж. Ақпаев, М. Тынышпаев,
А. Ермеков,
Алаш қозғалысының негізгі идеялары: мемлекеттік өзін-өзі басқару жүйесін жасау, халықтын өзін-өзі анықтау құқығын қорғау, озық дүниежүзілік тәжірибені қолданып қазақ қоғамын модернизациялау
А. Байтұрсынов
Байтұрсынов А.:
«Халық өз тағдырын өзі жасайды. Жұрттың тірлік күйде, я өлімтік күйде өмір шегуі өзінің жігерінен болады» - дейді. («Әдебиет танытқыш. Зерттеу мен өлеңдер», 65 б.]
Ахмет Байтұрсынов
1873-1938
Әдебиеттер
Пико дела Мирандола, Речь о достоинстве человека, в Антологии: Спиноза Б. Этика / Пер. с лат. Н. А. Иванцова. — СПб.: Аста-пресс ltd, 1993. — 248 с.
Достарыңызбен бөлісу: |
