Лекция №9 Тақырыбы: Диалектиканың негізгі категориялары



бет1/6
Дата02.12.2023
өлшемі30,93 Kb.
#194731
түріЛекция
  1   2   3   4   5   6
Байланысты:
5068564198221 Диалектиканың негізгі категориялары НО-3Б каз. орыс 22.04.2020


Лекция №9
Тақырыбы:Диалектиканың негізгі категориялары

1. Диалектика дамудың жалпылама концепциясы ретінде.


2. Диалектиканың тарихи түрлері.
3. Диалектиканың негізгі категориялары.


Диалектика дегеніміз-жалпыға бірдей байланыс , даму жөніндегі ілім.
Диалектиканың негізгі идеясы,түпкі принципі - даму идеясы.
Даму деп - заттар мен құбылыстардың сапа жағынан қайта өзгеруін, негізінен,баскаға айналуын, біреулерінің құрып,екіншілерінің,жаңаларының тууың айтамыз. Даму екі бағытта болады-прогресс және регресс.
Прогресс- төменгіден жоғарыға ілгері даму.
Регресс - (лат. regresus — кері қозғалу) — дамудың кері кетіп, төмен қарай құлдырауы.
Диалектикаға қарама-қарсы философиялық әдіс - метафизика.


Диалектиканың тарихи түрлері.
Қарапайым диалектика антикалық философияда қалыптасты. Ол көне гректердің табиғатты қарапайым пайымдауынан туындайды.Диалектика ұғымын ежелгі грек философы Сократ енгізді. Ол диалектиканы - диалог, әңгімелесу кезіндегі қарама-қарсы көзқарастардың қақтығысы арқылы ақиқатқа жетудің ерекше әдісі деп түсіндірді. Диалектиканың нағыз атасы Эфестен шыққан Гераклит болған. Ол объективті онтологиялық диалектиканы ойлап тапты. Гераклит үшін бұл диалектиканың ұйытқысы мен нәтижесі қарама-қарсылықтар күресі арқылы әрекет ететін әлемдік парасапы балама "Логос" болды
Орта ғасырларды кейбір ойшылдардың шығармашылығында диалектикалық ізденістер орын алған. Мысалы, П.Абеляр диалектиканы әртүрлі пікірлер сайысында ақиқатқа жетудің тәсілі деп қарастырған А.Августин жалпы тарихтың дамуы туралы ілім жасаған, онда балалық, бозбалалық, өрлеу, қартаю және өлу кезеңдері атап көрсетілген.
Қайта өркендеу мен жаңа Дәуір философиясында диалектика Д.Бруно, Н.Коперник, Р.Декарт, Б.Спиноза, Н.Кузанский шығармашылығында дамыған.
Неміс философиясы дамытқан идеалистік диалектиканың маңызы аса зор болды. Неміс философы И.Гердер әлемдік мәдениеттің қозғалу логикасын анықтады.

Гегель диалектикасы. Неміс философы Георг Гегель диалектиканың негізгі заңдарын тұжырымдады, оның категорияларының жүйесін жасады. Бірақ мұның барлығы идеалистік негізде жасалды.


3.Марксистік диалектика-Карл Маркс, Фридрих Энгельс. Марксистік ілімі бойынша дүниенін негізі - материя.


Достарыңызбен бөлісу:
  1   2   3   4   5   6




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет