Екеуі ағаштардың ұзын көлеңкелері сұлап-сұлап жатқан аллеяны қуалай келіп, бір қабатты қыш үйге маңдай тіреді. − Ойнайтын да, қайнайтын да спорт залымыз осы. Балалар қазір жаттығып жатыр. Орындыққа тізе бүгіп, тоса тұрыңыз. Мен Қалиды ертіп шығайын. Кешіксек кешірерсіз. Спортсмендердің жаттығудан соң жуынып, тер басатынын өзіңіз де білесіз,- деп, тастаған Эльжбета Сергеевна Манаптың кесек тұлғасын көз құйрығымен шолып шықты. Қатар-қатар тізіліп түскен қатпарлы юбкасын жел тұрмаса да, оңды-солды шайқап, баспалдақпен жоғары көтеріле бастады.
* * *
Тығыз қара шашы ұсақ-ұсақ, бұйра, қол-аяғы таралып қалған, кең иықты болмаса да ешкімнен қарызға жаурын сұрай қоймайтын кішірек кезді ақ сұр бала, дұрысы, бозбала сыртқа серпіндей басып шыға келгенде, Манап орнынан ұшып тұрды. Сол, соның нақ өзі. Төрекелді тұяғының сынығы. Қол созып, мына баланың көрініп тұрған қай жерін ұстаңыз, әкесі Сымбаттың өзімен бірге жер астына ала кеткен нышан, белгілері.Жайшылықта қой аузынан шөп алмайтын жуас, момын, ал жиын-тойда шетінен түйе палуан атанған, додаға түссе, көкпардан-көкпарды қақшып қоймайтын Төрекелдиевтер тұқымы... Кешегі қанды соғыста Сымбаттан өзгесі баудай түсіп, Манап пен мына қара құлақ Қали баладан басқа тігерге тұяқ қалмаған Төрекелдиевтер үйірінің кенже құлыншағы... Адамның кенет толқуы не дұрысқа, не бұрысқа көнбейтін өліара сәт қой, екі қолын қайда қоярын білмей абыржып қалмасы бар ма. Ақыры арқасына айқастырып салды да, бұтағын шауып, сыпырып алған сырғауылдай сидия қалды.
Ере шыққан Эльжбета Сергеевна Манапқа күле қарап, бір қадам кейін шегінді, «көріңіз, тас түлек жас қыранымызды. Асықпай-саспай қадағалап көріп алыңыз» дегендей юбкасы сәл толқи қарап тұрды.
Бозбала Манапқа самарқау, бейжай көз салды да, аға тәрбиешіге бұрылды.
− Түу, Эльжбета Сергеевна, терді жаңа үгіп, тырыс-бырысты жаза бастағанымыз сол еді. Басқа қолайлы уақыт табылмады ма?- деді қалыптасып қалған қоңыр үнмен. Алақанына қыстыра шыққан тарағын дымқыл шашына кеміп жіберіп, артқа қарай көтеріп-көтеріп тастады. «Маңдайына көлкітіп түсіріп жіберсе ғой, тым жарасып кетер еді. Ересек адамша артқа қайырғаны қарашы. Тез ер жете алмай, он бес жастың тар қауызына сыя алмай қыстығып жүрген қарағым-ай!» Манаптың ішінде оттай ыстық бірдеңе шыжылдамай да, көңірсімей де жайлап еріп барады.
− Сөзіңе болайын, Гали. Жаттығу ағаңнан қымбат болып па. Алыстағы ағаң жыл он екі айда бір рет келеді. Жаттығу қайда қашады, ертең-ақ сүмек боп терлеп, кеткен ақыңды артығымен қайтарып аласың,- деді жымиған қалпын мысқал бұзбаған Эльжбета Сергеевна.
Аға мен інінің не ары, не бері емес жағдайын айтқызбай ұғып тұр. Сол себептен Қалидың жаңағы қатқыл сөзіне қабақ шытып, қыжыртпады. Қайта сергек сөзімен көңілде қалған тырыс-бырысты жаймалай жазып тұр. Соған қарағанда орыс, поляк аталары мен әжелері Сібірдің қақаған суығын да, темір бұғаудың құрсауын да миземеген көңілді жандар-ау, тегі. Манаптың кім екенін Қалиға әдейі айтпаған жайдары келіншек төбедегі түгел, түтіні түзу заманда сирек ұшырасатын қызық кездесудің бал қаймағын талмап, бар дәмін шырғасын шығармай татқысы келіп тұрған секілді.
«Алыстағы ағаң...» дегенде Қали бетін бермен бұрды. Бұл жолы зер салып қарады. Бағзы жылдарда біреуді біреу біліп болмайтын қанбазардың қақ ортасында кездейсоқ ұшырасып қалған көлденең көк аттыны қазір түстен тани алмай тұрғандай жүзінде толқу бар. Баяғыда бүйірі түскен қара чемоданын арқалап, астанаға оқу іздеп аттанғанда Манапты ешкім шығарып салмаған, оқуына түсіп, қуанышы қойнына сыймай қайтқанда жан адам қарсы алмаған. Сол себепті ме, Манабың мұндай сын сәтте қайту керектігін білмейді екен, құшағын жайып жіберіп, «Ой, бауырымдап!» ентелей жүгірудің орнына, қаққан қазықтай қыдиып тұра берді. Жымиыс табын ерін ұшынан тез-тез жиып алған Эльжбета Сергеевна Қалидың құлағына сыбырлап қалды: бойшаң бозбала сонда ғана теңселіп кетті, баспалдақтарды санап басып, төмен түсіп, бері беттеді.
Бұл кезде өзін-өзі қамшылап үлгерген Манап та қорғасын аяғын әрең алып, қарсы жүрген. Бой жағынан қарайлас бозбала төніп қалғанда:
− Бар екенсің, бауырым!- деп, алға созған екі қолын айқара ашып, ыстық құшаққа айналдыра беріп еді, Қали:
− Здравствуйте, дяденька! Как живете?- демесі бар ма.
Созған қолы сынғандай сылқ түсті...
Жер шетінде жатқан балалар үйіндегілердің орысша оқып, орысша сөйлейтінін неге білмесін. Білу бар да, көзбен көріп, қолмен ұстау бөлек екен. Соңғысы алдыңғыдан он есе ауыр ма деді. Сырт көзге Манап сабырлы, салмақты көрінгенмен жетім өскен адамның мінезі бұған да жұққан; ешкімге сыр бермесе де іштей қиналып, іштей желінетін. Аға тәрбиешіні дер кезінде есіне түсірді де, бойын жинады. Қалидың амандасу үшін солаңдатып ұсынған қолын ұстай алды да сілкіп өзіне тартып, төсіне төс тигізді, маңдайынан иіскеді. Тіп-тік бозбала иілмеді, ағаштан шабылған жансыз мүсінді құшақтағандай болды. Шашынан шыққан арзанқол сабынның иісі кеңсірігін жарды. Эльжбета Сергеевнадап қысылды ма, Қали бетін алып қашып, құшағынан сытылып шыға берді.
− Да ну...
Абырой болғанда, аға тәрбиеші қызық-шыжыққа айнала бастағанын аңғарып қалды.
− Мен кетейін... Іздей қалсаңыз Виктория Ивановнаның қасынан табыламын.
Кібіртік басып, ұзай берді. Он-он бес қадам былай шыққасын ғана Элочка, Эльжбета Сергеевна екені есіне түсті ме, бойын кілт түзеп, қозы жауырыным жазып, дік-дік басып кете барды. Юбканың ұсақ қатпарлары қолма-қол қайнап сапырылыса жөнелді. Келіншекті көзімен ұзатып салған Манап осы бір ашық-жарқын қылап келіншекті ұнатып қалды.Бұ дүниенің кереметін қара, келіншек бойынан қылықты Элочканы емес, мейірімді ана бейнесін іздейтін тәрізді. Қырыққа іліне бастаған әйелдерді көрсе болды, өз шешесі есіне түседі. Анасы осы жаста қайтыс болып еді. Омскіде кездескен Эльжбета Сергеевна көзіне тағы жылы ұшырап кетті. Өле-өлгенше бұл дүниеден шешесін мың бейнеден іздесе де, мәңгі-бақи таба алмай арманда өтетін шығар...''
