| Арнайы салыстырмалылық теориядағы кеңістік пен уақыт
Лоренц түрлендірулерінен шығатын кеңістік пен уақыттың кейбір маңызды ерекшеліктерін карастырайық.
Бірмезгіліктің салыстырмалылығы.Ньютон механикасында белгілі бір инерциалдық есептеу жүйесіндегі бірмезгілде болған оқиға басқа басқа инерциалдық санақ жүйесінде де бірмезгілде болады.Арнайы салыстырмалылық теорияда бұл қалай болатындығын көрейік. жылжымалы жүйесіндегі және нүктелерінде бір мезгілде екі оқиға болсын.Бұл оқиғалар қозғалмайтын есептеу жүйесінде уақыттың және әртүрлі моментіндегі өтеді.Жоғардағы Лоренц түрлендірулері бойынша :
，
Мұнда .
Сонымен арнайы салыстырмалылық теорияда бір есептеу жүйесінде бір мезгілде өткен екі оқиға басқа жүйеде бірмезгілде болмай қабылданады.
Оқиға ұзақтылығының салыстырмалылығы.Уақыттың баяулау эффектісі.Қозғалатын есептеу жүйесінің қозғалмайтын нүктесінде уақытқа созылған оқиға болсын,мұндағы және оқиғаның басталуы мен аяқталуы.Осы құбылыстың қозғалмайтын есептеу жүйесіндегі бақылаушы өз жүйесіндегі сағат бойынша және моменттерімен байланыстырып оқиғаның басы мен аяқталуын және деп белгіледі.
Сонда (1)Лоренц түрлендіруі бойынша:
, (1)
Бұдан есептеу жүйесіндегі оқиғаның ұзақтығы мынаған тең:
(2)
Яғни, жүйесіне қарағанда оқиға едәуір ұзағырақ болып көрінеді.Мұны уақыттың баяулау эффектісі дейді.Сонымен бір ғана оқиғаның ұзақтығы әртүрлі инерциалды санақ жүйесінде бірдей болып шығады.
Ұзындықтың салыстырмалылығы.Қозғалыстағы есептеу жүйесінде осі бойында ұзындығы ұзындығы бар кесінді (мәселен сызғыш)жатсын.Мұндағы және уақыттың белгілі бір моментіндегі жүйесінде белгіленген кесіндінің басы мен аяғының координаттарын кескіндейік деп алайық.
жүйесіндегі бақылаушы үшін кесінді жылдамдықпен қозғалатын болады.уақыттың белгілі бір моментіндегі кесіндінің ұзындығын және координаттарымен байланыстырып және деп белгілейік.
,
Бұдан:
деп белгілеп,және екендігін ескеріп: (3) екендігін табамыз.
Сонымен жүйесіндегі бақылаушы қозғалыстағы кесіндінің ұзындығының осы кесіндінің тыныштықта болған өзінің ұзындығынан есе аз екендігін табады.
Достарыңызбен бөлісу: | 
