Мехатроника 1 Бөлім mechatronics
5 ТАРАУ. МЕХАТРОНДЫ МОДУЛДЕРДІҢ
жүктеу/скачать 11,25 Mb. Pdf көрінісі
|
Мехатроника 1 том Баймухамедов М.Ф., Джаманбалин Қ.Қ.,Ақгул м.К.
- Бұл бет үшін навигация:
- элемент – бұйымның бір немесе бірнеше бөлшектерден тұратын қарапайым құрамдас бөлігі; жүйе
| 110
5 ТАРАУ. МЕХАТРОНДЫ МОДУЛДЕРДІҢ СЕНІМДІЛІГІ 5.1 Сенімділіктің негізгі ұғымдары Сенімділік (жалпы) – объектінің (бұйымның) берілген пайдалану шарттарында талап етілетін функцияларды орындауды қамтамасыз ететін барлық параметрлер белгіленген шектерде [22]. Заманауи мехатронды модульдер түрлі өзара әрекеттесетін меха- никалық, электромеханикалық, электрондық және ақпараттық құрыл- ғылардан тұрады. Мұндай күрделі жүйенің ең болмағанда бір элементінің істен шығуы барлық мехатрондық модульдің жұмысын бұзуға әкелуі мүмкін. Сенімділік теориясында келесі жалпылама объектілерді қарастырады: бұйым – осы кәсіпорын, цех және т.б. шығаратын өнім бірлігі (мы- салы подшипник, тісті доңғалақ, электрқозғалтқыш, мехатронды модуль, мехатронды құрылғы, өнеркәсіптік робот); элемент – бұйымның бір немесе бірнеше бөлшектерден тұратын қарапайым құрамдас бөлігі; жүйе – берілген функцияларды өз бетінше орындауға арналған бірге әрекет ететін элементтердің жиынтығы. Элемент және жүйе ұғымдары қойылған міндеттерге байланысты бір- біріне ауысады. Мехатронды модуль өзінің сенімділігін орнатқан кезде қозғалыстың жекелеген элементтерінен, бөлшектерден және т.б. тұратын жүйе ретінде, ал роботтың сенімділігін зерттеу кезінде элемент ретінде қарастырады. Сенімділік келесі негізгі жағдайлар мен оқиғалармен сипатталады [22,23]. Жұмыс қабілеттілігі – бұйымның берілген функцияларды қалыпты орындауға қабілетті күйі. Жарамдылық – бұйымның тек негізгі ғана емес, қосалқы талаптарды қанағаттандыратын жай-күйі. Ақаулық – техникалық құжаттама талаптарының ең болмағанда біреуіне сәйкес келмейтін бұйымның жай-күйі. Ақауға әкелмейтін ақаулар және ақауға әкелетін олардың үйлесімділігінің ақаулары бар. Істен шығу – жұмыс қабілетін толық немесе ішінара жоғалтудан тұратын оқиға. Оларды қызмет етуден бас тартуға бөледі, ол кезде өз функцияларын қарастырылатын элементпен немесе объектпен орындау тоқтатылады (мысалы, тісті доңғалақ тістерінің сынуы) және объектінің кейбір параметрлері рұқсат етілмеген шектерде өзгертілетін параметрлік 111 істен шығулар (мысалы, мехатрондық модуль жұмысының дәлдігін өзгерту). Істен шығулар кенеттен (шамадан тыс жүктемеден сынулар, отырыстар), біртіндеп даму бойынша және кенеттен (шаршау бұзылуы, шамдардың жануы, оқшаулаудың тозуынан қысқа тұйықталу) және біртіндеп (тозу, ескіру, коррозия, жабысу) болып бөлінеді. Пайда болу себептері бойынша істен шығулар конструкцияның кемшіліктерінен туындаған конструкциялық, технологиялық, технология- ның кемшіліктерінен немесе бұзылуынан туындаған және дұрыс пайда- ланбаудан туындаған пайдалану болып бөлінеді. Өзінің табиғи табиғатына сәйкес істен шығулар бөлшектердің немесе олардың беттерінің бұзылуына (сынулар, бояулар, тозу, коррозия, ескіру) байланысты немесе бұзылумен (гидрожетектерде жұмыс сұйықтығын беру арналарының қоқыстануы, қосылыстардың әлсіреуі, электр байла- ныстарының ластануы немесе әлсіреуі) байланысты емес. Бұйымды одан әрі пайдалану мүмкіндігі бойынша істен шығулар толық болып бөлінеді, олар жойылғанға дейін бұйымның жұмыс істеу мүмкіндігін болдырмайды және бұйымның қолданылуы мүмкін. Жою күрделілігі бойынша техникалық қызмет көрсету тәртібімен, орташа немесе күрделі жөндеу тәртібімен және жою орны бойынша- пайдалану және стационарлық жағдайларда жойылатын істен шығуларды ажыратады. Пайда болу уақыты бойынша істен шығулар пайдаланудың бірінші кезеңінде пайда болатын, істен шығудың болмауымен және құрастыруға ақаулы элементтердің түсуімен байланысты; қалыпты пайдалану кезінде (тозған істен шығулар пайда болғанға дейінгі кезең ішінде); тозған жұмысқа бөлінеді. жүктеу/скачать 11,25 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|