Мемлекет және қҰҚЫҚ теориясы


Кодификациялау нормативтік-құқықтық актілерді жүйелеудің бір түрі ретінде



бет128/195
Дата09.05.2020
өлшемі0,74 Mb.
#66741
1   ...   124   125   126   127   128   129   130   131   ...   195
Байланысты:
b398 (1)

70 Кодификациялау нормативтік-құқықтық актілерді жүйелеудің бір түрі ретінде

Заңдарды жүйелеудiң келесі түрi – кодификациялау (сұрыптау), өзiнiң кең ұғымында заңдарды жетiлдiрудiң және тәртiпке келтiрудiң үлгiлi әрi мейлiнше тиiмдi нысанын бiлдiредi.



Кодификация – бұл нормативтік актілердің мазмұндарын өзгертудің нәтижесінде оларды біртұтас актіге біріктіру арқылы жүйелеу нысаны. Кодификация процесінде ескірген материалдар мен нормалардағы қарама-қайшылықтар жойылады, жаңа жүріс-тұрыс ережелері қалыптасады, олардың өзара келісуі мен логикалығы қамтамасыз етіледі. Кодификациялық актінің дәстүрлі қалыптасқан түрі болып кодекс табылады, ол–бір сипатты қоғамдық қатынастардың белгілі бір саласын жан-жақты реттеуге мүмкіндік беретін ірі акт. Кодификациялық актiлердiң құрылымы күрделi. Оның баптары мол болып, бөлiктерге, тарауларға бөлiнедi, олардың кейбiреулерiнде кiрiспе бөлiмi бар. Әдетте, кодификациялық актiде заңдар институттарын, салаларын қалыпты негiздерiн айқындап, қоғамдық өмiрдiң ең басты мәселелерiн реттейтiн қалыптары қамтылады;

1) ондай акт қоғамдық қатынастардың ауқымды және кең сфераларын (мүлiктiк, еңбек, неке және отбасы қатынастарын, қылмыскерлермен күресу, т.б.) реттейдi;

2) заңдарды жетiлдiру түйiнi бола отырып, ол – бiр-бiрiмен қабысқан тұжырымдардың ықшамдалған жиынтық актiсiн бiлдiредi; ол жиi айтарлықтай тұрақты қоғамдық қатынастардың бiрыңғай қағидаттары негiзiнде реттелген, өмiр тәжiрибесiнде пiсiп-жетiлдiрiлген тұтас құқықтық құжат;

3) кодификациялық актiлердiң өте тұрақтылық, өзгерiске ұшырамайтын, ұзақ кезеңдерге есептелiнген құқық қалыптарының берiк құрылымын қамтамасыз етедi. Кодификациялық актiнiң тиiмдiлiгi заңгерлердiң қоғамдық қатынастардың даму объективтiк тенденциясын, оның реттегiш динамикасын есепке алуларынан байқалынады;

4) кодификацияның пәнi заңдар жүйесiнiң салаларға, институттарға бөлiнуiне қарай анықталынады. Кодификация құқықтық қалыптық актiлердiң жүйесiн, олардың заңдық бiрлiгiн және үйлесiмдiлiгiн нығайтады. Сөйтiп, кодификациялық актi басқа қалыптық актiлерден жоғары тұрады және олардың жүйесiн басқарады;

5) ол сонымен қатар, қоғамдық қатынастарды құқықтық реттеуге белгiлi бiр, кейде айтарлықтай елеулi өзгерiстер және тек ерекше ережелер де енгiзедi, қолданылып жүрген заңдардың сапалы өңделген қорытындысына айналады;

6) кодификациялық актi өзiнiң көлемi жағынан өте маңызды, күрделi құрылымдардан тұрады, оның iшкi құрылымы белгiлi бiр жүйеге сай келедi.



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   124   125   126   127   128   129   130   131   ...   195




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет