Научная библиотек
— олардын уйлеамд! байланысын дурыс орныктыра бшу. Мундайда ерб 1
жүктеу/скачать 14,83 Mb. Pdf көрінісі
|
bsattarov t dkenov m leumettanu
| 13
— олардын уйлеамд! байланысын дурыс орныктыра бшу. Мундайда ерб 1 р улттын мудделер! белгш бхр аукымды денгейде жузеге асады жэне баскалардын мудцелерше бул ешкандай нуксан келпрмейш. Эрине, оган жету онай М1ндет емес, алайда оны жузеге асыруга болады. Буган кол жеткхзу ушш ен алдымен улттын соган жан-жакты дайындыгы мен кабшеп, эрбф улт екшдершш накты ез мудделер! мен баска улттардын мудделерш тусшу! кажет. Бул ретте олардын кандай жагдайда, дамудын кай сатысына жакындаса ала тын ын бшу керек. Сонымен бфге алуан турл! проблемалардын езара тшмш компромиспк шехшмш таба бшудщ де манызы зор. Атап айтсак. халык тардын эркилы географиялык, тарихи себептерге байланысты калыпта- суы, олардын экономикалык жэне баска да жагдайлары улттардын б|р- б|'р1мен бейбишшкп, ынтымактастыкты сактай отырып калыпты емф суруше жэне дамуына жагдай жасай алады. Ултаралык катынастардын букш кешенш уйлеспру — халыктар ара сындагы элеумегпк-саяси жене баска да катынастарды тек демократия- лаидыру жолдары аркылы гана жузеге асады. Сонымен катар, оны тшмш 188 журпзу ушш халыктын улттык санасын жэне саяси институттардын кыз метш демократияландыру мен парасаттандыру кажет. Демократияны осы талаптар мен тэсшдер аркылы дамыту барлык халыктардын накты мудде лерше сай келед!, эр! ултаралык катынастарды дамытудын объективт! тенденнияларынын колданылу мумкшдтн кенейтедк Булар кандай тенденциялар? Олардын б1р« — кептеген ултгардын эко номикалык жэне саяси дамуындагы дербестт, олардын мемлекетппн жет!лд!ру, рухани мэдениетп дамыту болса, келес! тенденцияга улкен жэне шагын халыктардын (улттардын) езара жакындасуы, олардын ынтымак- тастыгынын терендеу!, экономикалык жэне саяси курылымдардын ин- теграциясы жатады. Осындай тенденциялар каз 1 р букш дуние жузшде калыптасты жэне колданыла бастады. Болашакты жобалау процесшен сон улттарды б1р!кт1рет1н интеграциялык процестер журед). вм1рд«н накты акикаты осы, оны терен сезону керек. ТМД елдерше де бул мэселеге аса маныз бершп, жан-жакты кенш белшуде. Аталмыш тенденциялардын арасындагы диалектикалык езара байланысты ескеру эр мемлекеттеп улт саясатын жузеге асыруга елеулх турде ыкпал етед!. Булай болмаган жаг дайда жалпы саясат ем1рден, улттар мен ултаралык катынастардын да муынын объективтж тенденцияларынан алшактайды. Кдз1рп тандагы ултаралык катынастардын даму шенбер»нде бэрше б1рдей ортак катынас тар болып саналатын мынандай процестерд! атап керсетуге болады: олар — халыктардын этникалык шогырлануы, топтасуы, ягни олардын саяси, экономикалык, тшдш жэне мэдени дамуынын дербестт, улттык- мемлекетпк тутастыкты ныгайту; этностар арасындагы интеграция (бул процесс ем1рд1Н букш салаларында халыктын кажеттшктерш бупнп танда барынша толык канагаттандырудан жэне болашакта халыктардын ынты- мактастыгын кенейту мен терендетуден турады); сщюу (ассимиляция) — бул процестщ барысында кейб1р халыктар дамыган халыктардын арасы- на сщш кетедк эдетте свдсу кезшде сол халык б1рте-б1рте ез тшн, эдет- гурпын, салт-дэстурш, этникалык мэдениетш жогалтып, баска халыктын тшн жэне мэдениетш менгерген, соны иеленген, соган бешмделген саны аз халыктар катарына жаткызылады. Бул процестер каз 1 рп танда букш элемде журш жаткандыктан олар ды кайсыб1р улт саясатын жузеге асырган кезде ескеру кажет. Кдлай бол- ганда да улт саясаты атусп шешетш мэселе емес, оны салмакгап елшеп барып жузеге асыру керек. Бул ретте букш объективт!к жэне субъективтж факторлар кешендер! тутас еске алынуы тшс. Ултаралык катынастардын непзтнде эдетте улт мэселелер1 калыптасады. Мундай проблемалар каз!рп когамдык курьшымда жш кездесетхн кершкже айналды. жүктеу/скачать 14,83 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|