қорғау казіргі халыкаралык кұкыктың негіз калаушы кағидаларының бірі болып табылады жэне мемлекеттердің ішкі қүкығының да, халакаралык кұкыктың да бірде бір эрекет күшіндегі нормасы осы императивті кагидаға кашпы келе алмайды. 315
Бұл кағиданың нормативті мазмүны 1975 жылғы Евуропадағы кауіпсіздік пен ынтымакгастык Мәжілісінің (ЕҚЫМ/СБСЕ) Хельсинкілік Қорытынды актісінің кұрамдас бөлігі болып табьшатын "Қатысушы-мемлекеттерді" өзара карым-катынастарында басшылыкка алатын кағидалар Декларациясында ашылған. Осы кұжатка сэйкес мемлекеттер адам кұқықтарының барлык кешені адам баласына тэн қадір-касиеттен туындайды жэне оның еркін де толык дамуы үшін маңызды болып табылады деп таныды. Сонымен катар, катысушы- мемлекеттер барлык елдер арасындағы достык карым-қатынастар мен ынтымактастыктың дамуын камтамасыз ету үшін кажетті бейбітшіліктің, эділдік пен тыныштыктың маңызды факторы болып табылатын адам кұкыктары мен негізгі бостандыктарын кұрметтеудің жалпылай маңызын таныды. Осының негізінде, мемлекеттер адам кұкыктарын кұрметтеуге, олардың тиімді жүзеге асуын мадактауға жэне дамытуға, осыған көмектесуге, сондай-ақ осы салада Б ¥ ¥ Жарғысы мен Адам кұкыктарының жалпылай Декларациясының максаттары мен кағидаларына сэйкес эрекет етуге, осы саладағы халыкаралык келісімдер бойынша өздерінің міндеттерін орындауға міндеттемелер алды және адамдардың өз күкыктары мен міндеттерін білу жэне соларға сәйкес эрекет ету кұкын растады. Адам кұкыктарын кұрметтеу кағидасының қүрамында өзінің ар-
