455
Коллаген молекулаларының 15-тен астам түрлері белгілі, олар
изоколлогендер:
I -
[α(1)]
₂
α
₂
(I) және
II
- [α(II)]
₃
- сүйектер, дентин,
көздің қасаң қабығы, гиалинді шеміршектерде;
III
- [α(III)]
₃
-тері,
қызыл иек, жүрек қақпақшаларында;
IV -
[α(IV)]
₃
-
базальды
мембраналарда;
V
- [α(1)]
₂
α
₂
(V) және
VI -
α,(VI) , α
₂
(VII) –
сүйектер, көздің мүйізді қабығы, жүрек қақпақшалары, артерия
тамырларында;
VII -
α
₁
(VII) және
VIII -
α
₁
(VIII) –
тамыр
эндотелиінде;
IX -
α
₁
(IX) α
₂
(IX) және
X -
α
₁
(X) –шеміршек тінінде
кездеседі, ал изоколлагеннің I-III-ші түрлері – фибриллалар түзеді;
изоколлагеннің IV-VII түрлері тор түзушілер болып есептеледі,
мысалы, базальды мембранада, IX-XII изоколлагендер фибрилла
түзуге қатысады. [34].
Коллаген
молекуласының
полипептидтік
тізбегі
жиі
қайталанатын триплет: глицин – X-Y-тен тұрады.
Бұл кезде, әдетте
X және Y қызметін пролин (гидроксипролин) және лизин
(гидроксилизин) атқарады. Бұл полипептидтік
тізбек әр спираль
сайын 3 аминқышқылының қалдығынан тұратын, солға бұралған
спиральдарды қалыптастырады, коллагенде белоктың
екінші реттік
α-спиральді құрылымын тұрақтандыратын сутекті байланыстар
түзілмейді. Коллаген
талшығының
құрылымдық
бірлігі
тропоколлаген -
деп аталады. Ол үш полипептидтік тізбектің
суперспиральдануы
нәтижесінде, таяқша тәрізді молекулалар
түзіледі, оның ұзындығы 300 нм және диаметрі 1,5 нм болады.
Достарыңызбен бөлісу: 
