Оқулық Түркістан 022 ӘОЖ


Тіндер мен тағам көмірсулары



Pdf көрінісі
бет39/433
Дата04.11.2023
өлшемі7,9 Mb.
#189337
түріОқулық
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   433
Байланысты:
18.08.2022-biohimiya-2-b-lim-okonchat.-variant-1

Тіндер мен тағам көмірсулары
. Көмірсулар тірі ағзаның 
құрамына белоктар, липидтер, нуклеин қышқылдарымен бірге 
түседі, олардың қасиеттерін, құрылысын, қызметін және 
арнайылығын анықтауда маңызды рөл атқарады. 
Көмірсулар көптеген метаболизм процестеріне қатысады
десекте олар негізгі энергия көзі болып есептеледі. 
Көмірсулар үлесінен шамамен тағамдық тәуліктік рационның
75%-ы және тәуліктік қажетті калория мөлшерінің 50%-ы
құралады. Көмірсулардың метаболизмдегі рөлі өте зор. Олар:
1. 
Энергия көзі
ретінде: глюкоза, крахмал, гликоген 
жұмсалады. Организмнің энергияға тәуліктік қажетті мөлшерінің 
жартысын қамтамасыз етеді. 
2
. Құрылымдық -
көмірсулар өкілдері: гликопротеиндер
гликолипидтер, ал гликозаминогликандар клетка аралық матрикстің 
негізгі құрам бөліктері, пентозаның нуклеин қышқылдары 


40 
құрамында болуы; Көмірсулар адам организмі құрғақ массаның 
2%-ын құрайды. 
3. 
Метаболикалық - 
көмірсулардан
 
басқа
 
қосылыстардың: 
липидтер
, аминқышқылдары 
т.б. заттар синтезделеледі. 
4. 
Қорғаныштық -
глюкурон қышқылы,
 
гиалурон қышқылы 
токсиндерді және бөгде улы заттарды усыздандыруға қатысады, ал 
гепарин қанның ұюына қарсы жүйеде маңызды рөл атқарады. 
5. 
Рецепторлық

көмірсулар гликопротеиндер мен 
гликолипидтердің құрамында рецептолық қызмет атқарады 
6. 
Реттеуш
і - кейбір гормондар құрамында көмірсулардың 
кездесуі сияқты маңызды қызметтер атқарады. 
Көмісулар катаболизмі- анаэробты гликолиз процесі кезінде 
түзілетін аралық өнімдері триацилглицеридтер, холестеролдар, 
алмастырылатын аминқышқылдары синтезіне субстрат ретінде 
пайдаланылады.
Организмдегі маңызды көмірсулардың өкілі - 
глюкоза
, ол 
тағам көмірсулары құрамында ағзаға түседі, десекте глюкозаны 
кейбір амин қышқылдарынан, глицеролдан, сүт қышқылынан 
синтездеп алуға болады. Көмірсулардың тәуліктік қажетті мөлшері 
400-500 грамды құрайды. 
Тағам көмірсулары негізгілерінің бірі – крахмал, ол нан, 
картоп, ұннан жасалған тағамдардың құрамында көп кездеседі. 
Крахмал тармақталған гомополисахарид, молекуласы глюкоза 
қалдықтарынан құралған.
Крахмал молекуласының құрамында болатын амилоза 
тізбегіндегі глюкоза қалдықтары 1,4 – 0 - гликозидті байланыспен 
жалғасқан,
ал амилопектиннің тармақталған тізбегінде глюкоза қалдықтары 
1,4-0-гликозидті және 1,6 - 0-гликозидті байланыспен жалғасқан. 
Сүт тағамдары құрамында лактозалар кездеседі. Құрамындағы 
моносахаридтер 1,4-0- гликозидті байланыспен жалғасқан және 1
молекула глюкоза,1 молекула галактозадан тұрады. 
Жемістерде 
сахарозалар болады. Олар глюкоза мен 
фруктозадан құралған, молекуласында 1,2 - 0 - гликозидті байланыс 
арқылы жалғасқан. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   433




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет