Ерікті есте сақтау есте қалдыру мақсатының болуын және арнайы ерік күш жұмсауды талап етеді.
Еріксіз есте сақтау бұл есте сақтауда ешқандай мақсат болмайды, оқиға немесе құбылыстар ешқандай тәсіл қолданбай-ақ өздігінен есте сақталады. Еріксіз есте сақтау ең алдымен ұнайтын нәрселерді есте сақтау болып табылады. Еріксіз есте сақтау жануарларда жиі кездеседі. Бірақ жануарлар есте сақтағанмен еске түсіре алмайды. Есте сақтаудың ең жақсы тәсілі бұл есте сақтағанды тәжірибеде қолдану болып табылады. Сонымен қатар тұлғаның бағдарына қарама-қарсы нәрселер есте сақталмайды.
