Жұмыстың нәтижесін кесте түрінде рәсімделінеді

1. Әктас алып және оның сөндірілу жылдамдығы?

2. Ауалы әктас таза немесе құрамында не болады?

Негізгі әдебиеттер:3- 5, 8

Зертханалық жұмыс №6

Кальций карбонатын күйдіру арқылы әк алу

Жұмыс мақсаты: Әктастан (бор немесе мәрмәр) әк алу және өнімнің шығымын анықтау.

Реактивтер мен құрал-жабдықтар: Муфель пеші, кальций карбонаты, аналитикалық таразы, тұз қышқылының ерітіндісі

Теориялық кіріспе

Карбонатты кендерді күйдіру портландцемент және силикатты кірпіш өндірісінде ең маңызды процесс болып табылады. Өйткені, осы процестің нәтижесінде силикатты өндірісіне өте маңызды шикізат болып табылатын әктас алынады.

Әктас алу процесі кендердің құрамында СаСО₃ және MgCО₃ заттар СаО кальций тотығымен MgO магний тотығына және көмірқышқылына СО₂ 825° С температураға дейін қыздыру барысында ыдырауына негізделген. Көмірқышқыл күйдіру барысында пештен шығын газдармен бірге кетеді, ал кальций тотығы таза күйінде немесе магний тотығының қоспасында кесек түрінде пештен алынады. Ізбестас күйдіру барысында көлемі 12-14% -ға азайып, салмағынан 44% жояды.

Карбонатты кендердің диссоциалануы жылу бөлінумен қатар жүреді, СаСОз 1 грамм-молекуласы ыдырау үшін 190·10³ Дж жылу талап етеді. Кальций тотығы әктаст құрамының ең маңызды бөлігі болып табылады. Кальций көмірқышқылының ыдырау реакциясы қайтымды және көмірқышқыл газының температурасы мен парциалды қысымына. Кальций көмірқышқылының диссоциасы 600° С –тан басталып байқалады. Ізбестасты кендерді күйдіру температура 950-1100° С-да үздіксіз жұмыс жасайтын шахталы пештерде жүреді. Бірақ әктасты рационалды түрде алу үшін айналмалы пештер, және қайнау қабатындағы пештер болып табылады.

Таразыда кальций карбонатының (мәрмәр, бор, әктас) 3-5 грамын өлшеп алу.

Күйдірілген тигелді аналитикалық таразыда өлшеп алу.

Өлшенген карбонат өлшендісін тигелге салып, аналитикалық таразыда өлшеу.

Өлшендісі бар тигелді муфель пешінде 900-950° С шамасында бір сағат бойы күйдіру.

Тигелді эксикаторда суытып, қайтадан аналитикалық таразыда өлшеу.

Тигелдегі затты сандық түрде химиялық стақанға ауыстырып, дистилденген судың артық мөлшерінде еріту.Толығымен еріткен соң, ерітіндіні фильтрлеу. Фильтрді сумен қарқынды шаю. Фильтратты өлшегіш колбаға құйып алып, белгісіне дейін сумен толтыру (колба көлемін фильтрат мөлшеріне байланысты таңдау).

Тұнбасы бар фильтрді күйдірілген тигелге салып, өлшеп, муфель пешінде 900° С температурада күйдіру.Тигелді эксикаторда суытып, аналитикалық таразыда қайтадан өлшеу.