Жұмыстың барысы. 1. Тамыр соғуын саусақпен басу арқылы анықтау әдісін үйрену Тамыр соғуын оң қолдың ортаңғы үш саусақтарымен сол қолдың білезік тұсындағы күре тамырды басып есептейді. Бұл кезде сол қол столдың үстінде бос орналасып, есептеушімен зерттелушіге қарсы отырады тамыр соғуын секундомердің көмегімен есептейді: 1 минут уақыт аралығында, 30 сек ішінде (көрсеткіш екі еселенеді), 20 сек ішінде (көрсеткіш 3 еселенеді), 15 сек ішінде (көрсеткіш 4 еселенеді) және 10 сек. ішінде (көрсеткіш 6 еселенеді). Соңғы бөлшектеп есептеуді бірнеше рет қайталап, тамыр соғуының орта мөлшерін анықтауға болады.
Өзіңіздің және жолдасыңыздың 1 мин. тамыр соғуын бөлшектеп есептеңіз. Егер айырмашылық байқалса, орта мөлшерін анықтап, есте сақтауға тырысыңыз.
2. Тыныс алу жиілігін анықтауды үйрену. Тыныс алу жиілігі немесе көкірек қуысының экскурсиясы (бір экскурсия: бір рет дем алу мен дем шығару процестерінің қосындысы).
Тыныс алу жиілігін дем алу мен дем шығару кезінде кеуде қуысының бір минутта жасаған қозғалыстарын санау арқылы анықтайды. Ал басқа адамның тыныс алу жиілігін анықтау үшін қолыңызды оның иығына салып немесе оның көкірек клеткасының эскурсиясын визуальды байқау арқылы есептеуге болады.
Анықталған деректерді нормамен салыстырып, өзіңіздің тыныс алу жиілігін есте сақтаңыз.
Тамыр соғуының жиілігі жүрек-тамыр жүйесінің функциональдық жағдайын айқындайтын негізгі көрсеткіш. Ол дене және ой еңбектерінің әсерінен өзгеруі мүмкін. Оны келесі тапсырмалардың көмегімен тексеруге болады.
3. Белгілі мөлшердегі жұмысқа дейінгі және жұмыстан кейінгі тамыр соғуын салыстыру. Зерттеушінің қалыпты жағдайдағы тамыр соғуын 10 секундта үш рет өлшеп, орта мөлшерін есептейді де, үш рет 1 минут бойынша анықталып, кестеге жазылады.
Содан кейін зерттелуші 10 рет отырып-тұру қимылын жасаған соң тамыр соғуды 10 сек. ішінде есептеп таблицаның 3 бағанасына жазылады.
Кесте 8
