«Мені  оттан  жараттың,  оны

«Мені  оттан  жараттың,  оны 
балшықтан  жараттың
3
». 
«Раббым, олар қайта тірілетін күнге 
дейін маған мұрсат бер»
4
.
  
«
Мені қаңғытқаның себепті, Сенің 
1 «Мәйдә» сүресі, 83-85 аяттар.
2 «Бақараһ»  сүресі, 136-аят.
3 «Ағраф» сүресі, 12-аят.
4 «Хижр» сүресі, 36-аят

 237 
тура  жо лыңның  үстінде  арнайы  олар  үшін  отырамын»
1
. 
Сенің айтқаның рас болса, Аллаға тілдерімен сенбеген кәфирлер 
Алланы танығандықтары себепті мүмин болып саналатын еді. Сол 
үшін, Алла Тағала былай дейді: 
«Олар өздері анық біліп тұрса да 
оны кері қақты»
2
. 
Олар көзімен көріп тұр ғандай білсе де тілдері 
қарсы шығып тұрған соң, Алла Тағала оларды кәфир деп санады. 
Осылай Әбу Ханифа Құран мен Хадистерден көптеген дәлел
-
дер келтіре берді. Шарасыздықтан Жәһм   нің үні өшіп, беті қызар
-
ды. Қайтып келмейтіндей болып кетті. 
Тағы бір рет Әбу Ханифа құдайға сенбейтіндермен кездесіпті. 
Оларға:      
– Жүкке толы кеме теңіз толқындары мен дауылдарға қарамай, 
алдын-ала жоспарланған бағытымен жүріп, алдағы мақсатына же
-
текшісіз жетеді деп ойлайсыңдар ма? Ақылға қонымсыз ғой? – деп 
сұрайды. Олар:
– Иә, дұрыс айтасыз, ақылға симайды, шәйх! – деп жауап бе
-
реді.
–  Басқаратын  жүргізушісіз  кеменің  жүруіне  сен бей сіңдер  де, 
осы әлем теңіздерімен, айналып жүр ген ғаламшарларымен, көкте 
ұшқан құстарымен, құ ры лықта жүрген жануарларымен ешқандай 
жаратушысыз  болғанын  қалай  мойындайсыңдар,  өтіріктеріңмен 
қоса құрып кеткірлер, – деген екен.
Әбу  Ханифа  өмірін  Жаратқан  Иесі  берген  қабі летімен  дінін 
қорғауға  арнады.  Алла  берген  алғыр  ақы лымен  Жаратушының 
заңы үшін күресті. Өлім келген кезде ешкімнен тартып алынбаған, 
күдіксіз таза жерге көмуді бала-шағасына тапсырыпты. Өсиеті ха
-
лифа Әл-Мансурға жеткенде, ол:       
– Әбу Ханифадан (тірі немесе өлі кезінде) бізді кім ақтап шыға
-
ды? – деген екен.
Әбу  Ханифа  өзін  Әл-Хасан  ибн  Аммараһ  жусын  деп  өсиет 
қылыпты. Жуып жатып былай деген екен:
«
Сен отыз жылдан бері оразадан ауыз ашпадың. Қырық жылдан 
бері түнде көз ілмедің. Өзіңнен кейінгі фақиһтардың жүгін жеңіл
-
деттің, Алла рахым етсін сені, Әбу Ханифа». 
1 «Ағраф» сүресі, 16-аят.
2 «Ән-Нәміл» сүресі, 14-аят.

МАЗМҰНЫ
Ата ибн Әбу Рабах
 ..................................................................
3
Амир ибн Абдуллаһ Әт-Тәмими
 ..........................................10
Уруаһ ибн Әз-Зүбәйр
 ............................................................18
Әр-Рабиғ ибн Хусәйм
 ...........................................................26
Ияс ибн Мұғауияһ Әл-Мүзәний
 ..........................................
32
Омар ибн Абдүләзиз және оның ұлы Абдүлмәлик
 ............40
Әл-Хасан Әл-Басри
 ...............................................................47
Шурайх Әл-Қади
 ...................................................................54
Мұхаммед ибн Сирин
 ...........................................................60
Рабиғаһ Әр-Рай
 ......................................................................66
Ражә ибн Хайуаһ
 ...................................................................74
Амир ибн Шурахабил Әш-Шағби
 .......................................
83
Сәләмә ибн Динар немесе Ақсақ Әбу Хазим
 .....................89
Сағид ибн Әл-Мүсәйяб
 .........................................................95
Сағид ибн Жүбәйр
 ..............................................................101
Ғасырындағы зәһидтер шәйхы Мұхаммед ибн 
Уәсиғ Әл-Әзди
 .....................................................................110
Мұхаммед ибн Уәсиғ Әл-Әзди Басраның тақуасы, 
ғұламалар сәні
 .....................................................................115
Омар ибн Абдүләзиз Өмірінен тамаша тәмсілдер
 ...........122
Мұхаммед ибн Әл-Ханафияһ немесе Әли ибн Әбу 
Талибтың ұлы Мұхаммед
 ...................................................127
Тауыс ибн Кәйсән Оның әкім Мұхаммед ибн 
Юсуф Әс-Сақафимен болған хикаясы
 ..............................
134
Тауыс ибн Кәйсән Мүршид уағызшы
 ...............................
138
Әл-Қасым ибн Мұхаммед ибн Әбу Бәкір
 .........................144
Сыйләһ ибн Әшям Әл-Адауи
 .............................................150
Омар ибн Абдүләзиз Оның үш ұстанымы
 ........................156
Зәйнүл-Абидин Әли ибн Әл-Хусәйн ибн Әли
 ..................161
Әбу Мүслим Әл-Хауләни Абдуллаһ ибн Суәб
 .................168
Сәлим ибн Абдуллаһ ибн Омар Омар 

Әл-Фәруқтың немересі
 .......................................................175
Сәлим ибн Абдуллаһ ибн Омар Амалды ғалым
 ...............180
Андалусия әмірі
 ..................................................................185
Абдуррахман Әл-Ғафиқи «Шәһидтер сарайы» 
шайқасының (Пуатье түбіндегі шайқастың) баһадүрі
 ....192
Ән-Нәжәши Әсхамәһ ибн Әбжәр
 ......................................198
Руфәйғ ибн Миһран Әбүл-Алияһ
 ......................................209
Әл-Әхнәф ибн Қайс Тәмим тайпасының көсемі
 ..............215
Әл-Әхнәф ибн Қайс Омар Әл-Фаруқтың шәкірті
 ............220
Әбу-Ханифа Ән-Нұғман Өмірінен тамаша тәмсілдер
 .....228
Әбу Ханифа Ән-Нұғман Даналығы мен 
көрегендігінен үзінділер
 .....................................................
233

Редакторы  Д.Наушабай 
Корректоры Н.Байтұрсын
Дизайнері Қ.Мүбарак
Абдуррахман Рафәт Әл-Бәшә
ТАБИҒИНДЕР ӨМІРІНЕН
ӨНЕГЕЛЕР
Басуға 13.10.2015 ж. қол қойылды. 
Пішімі 60х90 
1
/
16
. Офсеттік баспа. Шартты б.т. 15,0. 
Таралымы 2000+150 дана. Тапсырыс №
«Қазақ энциклопедиясы» ЖШС 
Алматы қаласы, Абай даңғылы, 143-үй.
Тапсырыс берушінің файлдарынан Қазақстан Республикасы 
«Полиграфкомбинат» ЖШС-нде басылды. 
050002, Алматы қаласы, М.Мақатаев көшесі, 41.
«Қазақ энциклопедиясы» 
ЖШС-нің директоры 
Ж.Н.Тойбаева