Тақырып 1 Көшбасшылықтың теориялық негіздеріне кіріспе


Көшбасшылықтың стилі және сипаттамасы



бет8/9
Дата30.03.2022
өлшемі39,82 Kb.
#137259
1   2   3   4   5   6   7   8   9
Байланысты:
Тақырып 1 Көшбасшылықтың теориялық негіздеріне кіріспе

Көшбасшылықтың стилі және сипаттамасы

Авторитарлы

Демократиялық

Либералды
laissez - faire

Шешімдер қабылдау тәсілі

Көшбасшының өзімен детерминацияланады

Мәселелер топпен нақты талқыланады,мұнда көшбасшы реттегіш және тезегіш рөлін атқарады

Анархиялық

Көмекшілердің белсенділігі және технология

Көшбасшыға түгел және қатаң бағынған

Бағыныштылар шешімді талқылау кезеңінде жеткілікті бостандыққа ие,шешім қабылдаудан кейін, көшбасшы шешімді іске асыру үрдісінің өте альтернативті тәсілдерінің 2 немесе одан да көп саны

Процедуралық жоспардағы көп нұсқалылық, шешім қабылдауда бақылаудың жоқтығы

Қабылданған шешімнің атқару формасы және топтың әрбір мүшесінің әрекетінің регламентациясы

Шешімді қабылдау формасының қатысында қатал басқару және жеке тұлғаға дейінгі бақылау

Топ мүшелеріне шешімді атқару кезінде форма таңдау да еркін топ ішіндегі демократия оның мүшелерінің өз-өзінің ұйымдастыру формасы

Көшбасшының айтқандарының түгелдей дерлік жоқтығы

Топтың әрбір мүшесінің әрекетінің арақатынасын дағы критика және рұқсат бермеу

Көшбасшы бағыныштыларына қатысты қатал критика және өте қатаң тиымдарды қолдану мүмкіндігіне ие

Топтың әрбір мүшесінің әрекетіне «объективті » қатысы, жұмыстың нақты нәтижесіне байланысты

Көшбасшының өз көмекшілерінің әрекетіне толық кенет жағдайлылық, белгісіз тиымдардың іске асырылуының болжамсыз мүмкіндігі

Көптеген эксперименталды зерттеулер нәтижесінде, ғалымдар мұндай шешімге келді авторитарлық көшбасшылар көмекшілерінің өнімінің саны бойынша нәтижелі, ал демократиялық – оның сапасы бойынша және көмекшілерінің моральдық жағдайына байланысты. Көшбасшылықтың түрлі стильдері топтардағы түрлі психологиялық жағдайға әкеледі. Авторитарлы көшбасшысы бар топ мүшелері немесе немқұрай немесе бір-біріне агрессияға толы болады, өйткені, көшбасшы, олардың типті тұлға аралық қатынастарын бақылады. Демократиялық көшбасшысы бар топ мүшелерін «біз» сезімі және үлкен бірлік біріктірді. Немқұрайлы көшбасшысы бар топ мүшелері, бірлік сезіміне ие болған жоқ, жұмысқа көңілдері толған жоқ және де топ ішіндегі жұмыс өнімділігін жоғарылату үшін көтеру мақсатында қолданылмауы мүмкін, бірақ жұмыспен қанағаттану үшін демократиялық стиль ең лайық болады.


М. Басс, Г. Дантемон, Ф. Фрай, Р. Видулич, Х. Валибах және басқалар, көшбасшылық феноменін зерттегенде «қарсыдан» қозғалыс жасағысы келді. Олар көмекшілердің типтерін көшбасшылықтың екі негізгі стилімен зерттеді, «күштеп бағыттайтын» және «үгіттейтін» олардың шешімі құралдық бағытталған ізбасарлар үгіттейтін көшбасшыларда нәтижелі болды, ал эмоционалды бағытталған – күштер бағындыратын көшбасшыда. Топтағы жұмыспен қанағат өзара әрекетке негізделген директивті көшбасшы кезінді жоғары болды. Сәйкесінше, қанағат сезімі босаңсыған, эмоционалдық бағытталған көшбасшыда төмен болды. Құралдық бағытталған көмекшілердің көшбасшылары дәл сондай бағытталуға тырысады. Өздігінше бағытталған топтардың көшбасшылары өздігінше бағытталуға тенденциялары болмайды. Эмоцианалдық бағытталуға ұмтылған топ мүшелері өзара әрекеттесуге бағытталған көшбасшымен жұмыс кезінде қанағаттанды. Өздігінен бағыталу басым, агрессиялық сипатталады. Өзара әрекеттесуге бағыт-байланыстарға қажеттілік ету және бағыныштылықта. Мақсатқа бағыт күшті тұлғалық интеграциямен байланысты. Топтар көшбасшы мен топтың тұлғалық бағыттарының қосындысына нәтижелі жұмыс атқарып, аз алаңдайды.Мақсатқа бағытталған көшбасшысы бар топтар, тек өзара әрекеттесуге бағытталған топ көшбасшыларынан нәтижелірек.
Ең жаңа тәсілдерді ажыратудың ең бастысы – бұл көшбасшылықтың жеке сипаттамалары мен жекеленген фактілерінің ғылым мен жинақталып, жалпылануының максималды интеграциясына ұмтылыс. Мысалы, Д. Катц көшбасшылықты зерттеудің тек төрт негізгі ауыспалығы мен нұсқасын ұсынды:

  1. құрылымдану мен рөлдік детерминизмнің, әсіресе, бұның әрекетте көрінуі (ұйымдасқан көшбасшылық немесе одан еркін, ұйымдасқан – мысалы, топтық қозғалыстағы көшбасшылық туралы айтуға болады);

  2. ұйымдасқан көшбасшылық жағдайында басты, шешуші болып – институттардың сипаттамасы болады (демократиялық немесе авториторлы);

  3. маңызды рөлге ие – алғашқы және екінші топтық қатынастар болады;

  4. топтың немесе ұйымның басқа жүйелермен және жүйе астылармен қатынастарды, сонымен қатар, көшбасшының осы барлық иерархиядағы орны маңызды.

2 кесте – Көшбасшылықтың иерархиялық деңгейлері және модельдері







Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет