Тақырып: Нөлдермен аяқталатын көптаңбалы сандарды жазбаша бөлу/ Ерте замандағы тарих пен мәдениет

Нөлмен аяқталатын сандарға байланысты есептердің қалай дұрыс орындалатындығын түсіндіріңіз.

Үй тапсырмасына беріліп отырған 12-тапсырма жаңа сабақты бекітуге арналған.

458 ∙95 = 43 510

1 720 ∙210 = 361 200

1 003 ∙98 = 98 294

12 400 ∙33 = 409 200

3 109 ∙ 29 = 90 161

2 340 ∙ 34 = 79 560

4.1.2.12**нөлмен аяқталған көптаңбалы сандарды екі таңбалы сандарға көбейту және бөлу алгоритмін қолдану.

Көптеген оқушылар:көптаңбалы сандарды екі таңбалы сандарға көбейту және бөлу алгоритмін есептерде қолдана алады.

Кейбір оқушылар: көптаңбалы сандарды екі таңбалы сандарға көбейту және бөлу алгоритмін құрастыра алады.

Пәндік лексика және терминология:-алгоритм, көбейту мен бөлу компоненттерін атауы.

Мұғалім оқушылармен мәдени мұра жайында әңгіме жүргізеді.

Ағартушы-ғалым Шоқан Уәлиханов көшпелі халықтардың тұрмысы мен мәдениетін зерттеген. Оқушыларға №1 тапсырманы ауызша есептеу ұсынылады және оның Орталық Қазақстан, Тарбағатай және Жетісу өңірлеріне қай жылы экспедиция жасағанын біл (1855 жылы).

Өзектендіру

Оқушыларға бір таңбалы санға бөлу алгоритмін еске түсіруді ұсынады. Оқушылар бөлудің мына түріне пікір айтады:

36 258:2

Оқушыларға олар орындамаған есептердің бөлу әрекеттерін атайды.

Айырмашылығы қандай?

Уикипедия материал-дары.

Оқулық

Оқушылар мұғаліммен бірге алгоритм құрастырады.

Бірліктерді бөлемін: 624 : 78 = 8, бөліндіге 8-ді жазамын. Қалдық нөлге тең, яғни толық бөлінді.

Жауапты оқимын: 8.

(Ж) Түсіндіре отырып алғашқы бекіту үшін оқушыларға 2-тапсырманы пікірлесе жұппен орындауды ұсынады.

№ 2

351 : 39 = 9 196 : 28 = 7

396 : 66 = 6 553 : 79 = 7

644 : 92 = 7 585 : 65 = 9

288 : 32 = 9 405 : 45 = 9

Әрі қарай 3А-тапсырманы балалар тәсілдерді салыстыру арқылы табады.

Тұжырым бойынша нөлмен аяқталатын көптаңбалы бөлінгішті бөлгішке бөлеміз (585 жүздікті 65-ке), әрі қарай нөлдерді мәніне қосып жазамыз.

Түсіндіре отырып алғашқы бекіту үшін оқушыларға 3Ә- тапсырманы топпен орындауды ұсынады.

168 000 : 24 = 7 000 29 200 : 73 = 400 15 600 : 52 = 300

Дәптерде орындалатын өзіндік жұмыс

Оқушылар тапсырманы орындамай тұрып бағалау критерийлерін жасайды:

Критерий бойынша өзін-өзі бағалау:

Шешу алгоритмін құрастыр.

№ 4 тапсырма оқушылардың күнделікті өмірде математикалық сауаттылығын дамытуға бағытталған.

а) 11 айға.

ә) 2014 – 1859 = 155 (жыл)

№5-тапсырма. Есепті шығарады.

Оқушылар былай талдайды:

Автобустың қозғалыс жылдамдығы мен аялдамаға дейінгі жүрген уақытын біле отырып, шамалардың қатынасы туралы білімді қолданып (S = v · t), автобустың аялдамаға дейінгі жүрген арақашықтығын табамыз:

72·5 = 360 (км) – автобустың аялдамаға дейін жүрген жолы.

қолдана отырып анықтаймыз. Яғни арақашықтықты 3-ке көбейтеміз.

360 ∙ 3 = 1 080 (км) – барлық арақашықтық.

Автобус әлі қандай арақашықтықты жүру керек екенін табу үшін, барлық жолдан аялдамаға дейінгі жолды алып тастаймыз.

1 080 – 360 = 720 (км) – әлі жүруі тиіс арақашықтық.

Есепке өрнек жазып, оның мәнін табамыз.

(72·5) · 3 – 72 · 5 = 720 (км/сағ)

9-тапсырма - зерттеуге берілген тапсырма.

Әлияның әжесі 60 жаста. Оның жасы Әлияның әкесінің жасынан 2 есе үлкен. Қазір Әлия 10 жаста. Оның жасы әкесінің жасынан қанша есе кіші?

Тапсырманы кесте толтыру арқылы орындауға болады.

	Жасы
Әжесі	60
Әкесі	30
Әлия	10

Әлияның жасы белгілі. Әлияның жасы әкесінің жасынан неше есе кіші екенін білу үшін, әкесінің жасын Әлияның жасына бөлеміз.

30:10 = 3(есе) – Әлияның жасы әкесінің жасынан 3 есе кіші.

презента-ция.

№6

75 : 9 = 8 (3 қалд.)

727 : 9 = 80 (7 қалд.)

3 200 · 47 =

150 400
4 300 · 38 =

163 400

92 ·2 900 = 266 800

5 200 • 34 = 176 800

4 100 • 22 =

423 ·460 =

350 ·890 =

Көптаңбалы санды екі таңбалы санға жазбаша бөлу алгоритмін айт.

Неге бөліндідегі цифрдың санын анықтау керек?

Бөліндідегі цифрдың санын қалай анықтау керек екендігін түсіндір.

Үй тапсырмасына беріліп отырған 10-тапсырма жаңа сабақты бекітуге арналған.

№ 10

518 : 74 = 7 345 : 69 = 5 51 600 : 86 = 600 38 800 : 97 = 400

464 : 58 = 8 3 450 : 69 = 50

Оқулықтағы берілген тапсырмалардың қалған бөлігі баланың шығармашылығына, жетістігіне негізделген. Балалар сабақта өз жетістігін жоғарыдағыдай критерийлермен бағалайды.

4.2.1.8**қалдықпен бөлу формуласын a=b∙c+r шығарып алу және қолдану.

Пәндік лексика және терминология:

-Көбейту және бөлу амалдарының компоненттерінің аты, формула, қалдық.

Мұғалім мәдени мұра жайлы оқушылармен әңгіме жүргізеді.

Лев Гумилев – ХХ ғасырдың көрнекті ғалымы, түркі және славян, Азия және Еуропа халықтарының тарихы жөніндегі

іргелі еңбектердің авторы, тарих және география саласының маманы.

№1 тапсырма. Барлық қалдықтардың қосындысын тап.

Шыққан санды 1972 санына арттырып, Нұр-Сұлтан қаласында орналасқан Еуразия ұлттықУниверситетіне қай жылы Лев Гумилёвтің аты берілгенін білетін болады..

Оқушылар алгоритм және қалдықпен бөлуді тексерудің ережесін еске түсіреді.Бұл тапсырмада «Келісемін – келіспеймін» сияқты тәсілді қолдануға болады.Оқушылар ережелерге сәйкес өз көзқарасын білдіреді. келісемін – «+», келіспеймін – «–».

Уикипедия материал-дары

Оқушылар мұғаліммен бірге қалдықпен бөлу кезіндегі бөлінгіш – а, бөлгіш – b, бөлінді – c және қалдық – r арасындағы байланысты формула түрінде жазады.

Түсіндіре отырып алғашқы бекіту үшін 2-тапсырманы пікірлесе жұппен орындауды ұсынады.

Оқушылар тапсырманы орындамай тұрып бағалау критерийлерін құрастырады:

• 
  екі таңбалы санға қалдықпен бөлу;
  
• 
  көптаңбалы санды екі таңбалы санға қалдықпен бөлудің алгоритмін пайдалану.
  

Мен:

• 
  екі таңбалы санға қалдықпен бөлуді білемін;
  

Шешу алгоритмін құрастыр.

5-тапсырманы жұппен орындайды.

558 : 78 = 7(12 қалд.) 667 : 69 = 9(46 қалд.)

№ 8-тапсырма зерттеуге берілген тапсырма.

а) Екінші бөшкеге қарағанда бірінші бөшкеде 20 л су артық болды. Әр бөшкеге тағы да 15 л су құйды. Қай бөшкенің суы артық? Қанша литр су артық?

Бұл есепті кесте құру арқылы шығаруға болады.

ә) Бірінші бөшкеге 15 л, ал екіншісіне 10 л су құйылатын

болса, (а) тапсырмасының жауабы арта ма, әлде кеми ме?

	Болғаны	Құйыл-ды	Болды
Бірінші бөшке	20 л артық	15 л	+ 5 л
Екінші бөшке		10 л

Ал бұл жағдайда 5 литр суға көбейеді.

презен-тация

Оқулық

Бөлгішті қалдықпен не үшін салыстырамыз.

Қалдық бөлгіштен неге кіші болуы керек екендігін түсіндір.

Үй тапсырмасына беріліп отырған № 9-тапсырма жаңа сабақты бекітуге арналған.

279 : 46 = 6 (3қалд.) 215 : 65 = 3 (20 қалд.)

536 : 78 = 6 (68қалд.) 692 : 72 = 9 (44 қалд.)

Қалған тапсырмалар баланың деңгейін ескере отырып беріледі. Балалар сабақта өз жетістігін жоғарыдағы критерийлермен бағалайды.