Еркіндік философиясы

Ф.Ницше ақылдың өмірге үстемдік етуіне қарсы болды. Оны оқытудың орталық тұжырымдамасы - биологиялық құбылыс ретінде, әлеуметтік және субъективті тәжірибе ретінде түсінілетін «өмір» ұғымы. Кез-келген өмірдің негізі - адам үшін оның іс-әрекетін анықтайтын ынталандырушы және әлемдік процестің бүкіл жүрісі бағындырылған бастама (инстинктивтік) ретінде әрекет ететін «билікке деген ерік». «Билікке деген ерік» «еркін ерікке» негізделген және бұл жерде «таңдау еркіндігі», «шешім» және т.б.

• Ф.Ницше ақылдың өмірге үстемдік етуіне қарсы болды. Оны оқытудың орталық тұжырымдамасы - биологиялық құбылыс ретінде, әлеуметтік және субъективті тәжірибе ретінде түсінілетін «өмір» ұғымы. Кез-келген өмірдің негізі - адам үшін оның іс-әрекетін анықтайтын ынталандырушы және әлемдік процестің бүкіл жүрісі бағындырылған бастама (инстинктивтік) ретінде әрекет ететін «билікке деген ерік». «Билікке деген ерік» «еркін ерікке» негізделген және бұл жерде «таңдау еркіндігі», «шешім» және т.б.
• Еркіндік, жалпы мораль сияқты, бір ерекше ерекшелігі бар, ол мәдени кеңістікке өте тән. Э.Фромм адам бір уақытта өз өмірінде эмпирикалық - феноменальды, ал жоғары сезімтал - ноументальді сезінетіндігін атап өтеді. «Жақсылыққа ұмтылу» адам бойында көрінеді; «Бауырластық және махаббат», «сенім және терең діндарлық» [12]. «Еркін ерік-жігердің» («позитивті еркіндік») жоғарғы формасы моральдық автономиядан, ақыл-ойдың өзін-өзі заңнамасынан тұрады.