ЕскермесЖа қ сымбет ұ л ы Алтын ине

(Өлеңдер мен деректі поэма)

Алматы қаласы

Бұл еңбегімді медицина ғылымдарының докторы, профессор, Халықаралық инемен емдеу және Халықаралық шығармашылық Академияларының Академигі, Вена Халықаралық Университетінің «Құрметті профессоры», Халықаралық «Алтын жүрек» сыйлығы мен «Сократ» орденінің, «Алтын медальдың» иегері, « Қазақстан Республикасы Денсаулық Сақтау ісінің үздігі», «Жас-Ай» Шығыс-тибет медициналық орталығының бас директоры Жасан Зекейұлына арнаймын).

Қырдан ай барады асып.

Үйіңнің сыртында жүр,

Бала ғашық,

Далаға шық!


БАЛА СЕЗІМ, БАЛҒЫН ОЙ
Откуда я?

Я-из моего детства.

(Антуан де’Сент-Экзюпери)

Дала да өзгертті алағат түсін,

Жүрегімнің сезсең ғаламат күшін.

Оятқан алғаш ақ махаббатты,

Бірге өскен құрбым, саламатпысың?
Жанымды тербеп үміт, арманым,

Білсең бір дерттің мұны шалғанын.

Қаншама жылдар өтсе де арада,

Мен сені сәулем, ұмыта алмадым.

Түнде де тағы түсіме кірдің.

Өртеніп жүрек, от болып жанар,

Сезімнің сырын түсіне білгін.

(Бәлкім, мені іздеп баққа барарсың).

Өзіңе арнап өртене жазған,

Өлеңдерімді жаттап аларсың.

***

Әлі есімде қаңтарға ұласқан күз,

Топ баланың ішінде тым ерке еді,

Ортамызда жүретін класком қыз.
Сол бір шақты ойлаудан шаршамаспын,

Кетіпті өтіп базары тарқамас күн.

Жағамыздан сүйрелеп тәртіптейін,

Класком қыз менімен парталастын.

Жүруші еді жанымды сырқыратып.

Класком қыз қағынып бір күндері,

Әтір сеуіп келіпті бұрқыратып.

Табылды-ау деп ойлап ек «жұмыс» тағы.

Қылт еткенді көзінен таса етпейтін,

Апай бірақ сол қызға ұыспады.

Қол айна ұстап, түзеді қыз бұрымын.

Жасыра алмай оянған бір сезімді,

Парталасы даланың үзді гүлін.

Көңілімді тербеді асқақ өлең.

Күні-түні тілеймін қыз жанына,

Жоламаса екен деп басқа менен.

Қиялдарым шарықтап қыр асқанда.

Не арманы бар екен, айтыңдаршы,

Ғашық болған баланың класкомға.

(Әуені бар)

Бірге өстім өзіңменен.

Оянды ақ махаббат,

Ешкімге сезілмеген.

Қырдан ай барады асып.

Үйіңнің сыртында жүр,

Бала ғашық,

Далаға шық!
Өзің боп асқақ әнім,

Айтуға жасқанамын.

Өтемін төмен қарап,

Таусылып басқа амалым.

Түскендей мұзға жалын.

Бәрінен жігіттердің,

Өзіңді қызғанамын.

Жанымда қалады үнің.

Сыйлауға саған еркем,

Жинадым дала гүлін.

***

Көңіл пәктік тұнықта,

Сақырлайды сыныпта,

Он төрт жасар жігіттер.
Төмендетер кім өзін,

Көңілімді мұң шалды.

Класкомдық мінезің,

Күрт өзгеріп, жұмсарады.

Уақыт жатты зымырап.

Тәтті ойларға шомылып,

Отырасың тым ұзақ.

Кеуде тостым жасынға.

Сезбейсің сен бір ғашық,

Отырғанын қасыңда.

***

Тағы кімге ұнарсың,

Сөйлесуге құмарсың,

Меннен үлкен жігітпен.
Дерт қосылып дертіме,

Мұндай күйіп, тоңбап ем.

Қызғаныштың өртіне,

Оранамын сонда мен.

От түндерді өткердім.

Түк күнәсіз жігітті,

Бір сен үшін жек көрдім.

Жалын жаным бірді ызғар.

Нені сезіп аспанда,

Жымыңдайды жұлдыздар...

***

Ғашық боп қалдым бір қызға,

Көктегі ай ма, жұлдыз ба,

Ораған бейне жалынға.
Тәтті армандарға бөлендім,

Арылмай тағы күдіктен.

Мен ше, мен бүгін өлеңмін,

Толықсып туған үміттен.

Соқ боран, жаңбыр жауа бер.

Күл болып кетер ме екенмін,

Жаратқан өзің дауа бер!

***

Көктем шықты гүлдерін шашып дала,

Ей, қара қыз, көзіңді ашып қара,

Қасыңда жүр өзіңе ғашық бала.
Көкірегіме бір сезім жалын жайды,

Алаулайды, жанады, бағынбайды.

Көкбұлақтан суыңды әкеп берер,

Мендей бала күні ертең табылмайды.

Ғашық жандар болады бастан дана,

Қасыңдағы елеусіз ұяң ақын,

Өзің жайлы бастады дастан жаңа.

***

Жақауратып түс айттым жорымадың,

Періштесі, басында бағы бардың,

Бағы барға өзіңдей табылар кім.

Тай-құлынын әкеңнің ұстап беріп,

Лақ-қозысын анаңның танып алдым.
Күмілжітіп көңілдің көп сұрағы,
Қиялымның қонатын жоқ тұрағы.
Су әкелген жеңгеңнің шелегін ап,
Жарып бергім отынын кеп тұрады.

Қылық шығар бұл бәлкім кісі күлер,

***

Жұлдыз жанған мөлдір түн.

Шарбағыңның сыртында,

Сені күтіп мен жүрмін.

Түсің ойға батырсын.

Сары майдай толықсып,

Қай бөлмеде жатырсың.

Аймалайды Ай қөркем.

Қалған шығар ашылып,

Апаң жапқан шәй-көрпең.

Бойда жылу шым-шым-ақ.

Қара төбет қабаған,

Мұңаяды қыңсылап.

Дүниеге қалай сиярмын,

Таң атты деп шақырған,

Қоразыңнан ұялдым.

***

Қызыл қанат томпиған оймақ ерін,

***

***

Рұқсат ап апаңнан киноға кел.

Сені күткен түбінде қара талдың,

Жапырағын желпіді қинала жел.

Қара жолды жанарым жиі барлап.

Жақындатпай қоятын екеуімізді,

Сіңіліңді тастап кет, үйіңе алдап.

Қыдырайық қақ жарып түн құшағын.

Балбыраған өзіңді бауырыма алып,

Сонда менің айтылар тұңғыш әнім.

***

Ақ бантигі жарасқан сылаң қара,

Қыдыр түнге жеткізер шыдам ғана,

Сабырыңды сақтай біл, шұнаңдама.
Сымбаттысың, ұнайсың ұнамасқа,

Есігіңді өзгеге сірә да ашпа.

Үй артына ұяла шығып тұрып,

«Апам көріп қойды» деп тұра қашпа!

Көл көсір қып көлдерді көктем шығар.

Көктемменен құлпырған гүл-гүл дәурен,

Апаңныңда басынан өткен шығар.

Тілірілтіп ал су сеуіп талып қасам.

Аққуым боп айдында қалықтасаң,

Он сегізге толған соң алып қашам.

***

Бір Тәңірге белгілі ақ қарамыз,

Бізге әзірше рұқсат жоқ, қара қыз,

Он сегізге толмасақ сотталамыз.
Ақ таяғын аспанға шаншып алып,

Әкең сенің келеді мал шығары.

-Туығыма келді бір ұры бала,

Қудым,-дейді,-тұрдым дағы қамшыны алып.

Белгісіздеу бірақта сыры ғана.

Үйді айналып әйтеуір торуылдап,

Ай батқанда кетеді ұры бала.

-Білмеймін неге жағы қарысқанын.

Әкең сенің бір уаққа шуылдатты-ай,

Көрші-қолаң, жолайғы таныстарын.

***

Төбемізге жұлдыздар жүрді айналып.

Жаным менің белгісіз жалында бір,

Бір сәт қана үңілші жан күйіме,

Шешіледі бар жұмбақ сан түйіле.

Майбұлақтың маңында майысты гүл,

Қызғалдағын тағайын бантигіңе.
Өзен бойлап, сейілдеп бау жағалай,

Одан әрі беттейік тауға қарай.

Қызыл гүлдің қыр-беттен қаумалауы-ай,

Төгіліп тұр аспаннан саулап арай.

Тұсындағы жүректің түймеге ілін.

Мен ұсынған құшақтап жиде гүлін,

Құшағымда содан соң, биле бүгін.

Қиялымды қондырған ғарыш-таққа,

Таныс шарбақ,

Таныс жол,

Таныс қақпа.

Таныс аула ауасын талай жұтқан,

Е, Құдайым, мені енді алыстатпа!
Дүлей сезім қанымда барады ұлып,

Ұмытпапты итің де қарады үріп.

Әкең сенің сақ екен тірлігіне,

Қақпаңдағы түспепті қара құлып.

Гүлдесте еді тек қана ұсынбағым.

Тәтті-тәтті түс көріп, күлімсіреп,

Сен ұйқыда,

Мен сенің тұсыңдамын.
Айдың нұры алаулай құлап қырға,

Сыңғырлаған бұлбұл-ақ бұлақ сырға.

Терезеңе телмірген аяп мені,

Қарақұрдың жұлдызы жылап тұр ма?

Оятамын,

Алып келген гүлімді терезеңнің,

Жақтауына сонан соң қоя салдым.
***

Көктем көңіл күзілді,

Көңіл үміт пісірген,

***
Қуантамын мен сені немен ғана,

Қиын болар алғашқы жүздесер сәт,

Тік қарауға жасқансаң, төмен қара!
Жүрегіңнің сырын аш, ұялма, айым,

Армандайын, аңсайын, қиялдайын.

Құшағыма жатсынбай ене берші,

Жалыныңнан есімді жия алмайын.

Өзің жайлы жазамын өлең жаңа...

***

Бала сезім несімен асқақ екен,

Қарай берем жалтаңдап үй жағыңа.

***
Тап басатын табиғат берген дарасын,

Апам айтқандай «туа бір салған баласың».

Сезімге бөлеп көк пенен жердің арасын,

Көкбұлақ жақтан су алып қайтып барасың.
Сездірді нені біздің үй жаққа қарасың,

Шымшылап өтті жанымның ескі жарасын.

Құмырсқа белің үзіліп кетіп барады,

Үзіліп барып, түзіліп тұрды жарасым.

Жүрегім дүрсіл, ду бетім,

Тік қарай алмай жанарым сүзді су бетін.

Қарлығаш қанат кекілің түсіп көзіңе,

Шелектегі суда толқындап тұрды суретің.
Көк көйлегіңнің етегін самал жұлқылап,
Аймалай берген өзіңнен бейне сыр сұрап.
Толықсып барып үйіңе кіріп кеттің сен,
Көшеде қалды қыз иіс жұпар бұрқырап.
***

Тентек ойлар қай жаққа сүйреледің,

Білесің соңы дауын,

Өзімдікі болса ашам омырауым.

Содан кейін қағылып қоңырауым,

Мүмкін, мүмкін дүниені танымауым.

***

Ақ жаңбыр жауды селдеткен.

Жанымды жырмен тербеткен,

Көркем ең қалқам, сен неткен.

Тілдесіп тұр-ау жер көкпен.

Қызғалдақ теріп қырлардан,

Асығып саған мен жеткен.

Құшағым ашық кел, көктем.

Жырымды бөлеп жөргекпен,

Жар салып келем сен деп мен.

Сағынып бұлай шөлдеп пе ең?

Ән салып келем сен деп мен,

Қалқам-ау, сен де мен деп пе ең?

***

Қыдыра желіп көктем жүр.

Екеуміз үнсіз көз алмай тұрмыз,

Шөптегі шықты-ай...

Мөп-мөлдір!
Қатқан қардың да көбесі сөгіліп,

Қауызын жарды ық гүлі.

Сүйеніп тұрған сен ойға шомылып,

Теректің бойы жып-жылы!

Осылай біздер бітістік.

Бетімді жуған жаңбырдың тамшысы,

Ып-ыстық!

Көңілге бір шуақты ақ таң егіп,

Мектептен бірге келе жатқан едік.

Кенеттен жел соқты да даладан бір,

Шелектеп құйып берді қара жаңбыр.
Жақындау паналадық талдың түбін,

Оңаша меніменен қалдың, күнім.

Осы сәт сен тығылдың құшағыма,

Елжірей берді көңіл «құса» мына.

Қойыныма шым-шымдап ене бердің.

Қос жүректің дүрсілі құлаққа кеп,

Қарай алмай көз салдың ұзаққа көп.

Жібермеді көзіңді көзім сүзіп.

Қара қыз-ай, мұншама керім бе едің,

Тиіп кете жаздады-ау ерінге ерін.

Тілім келмес айтуға арғы жағын...

Қара бұлттар қаумала таудан бүгін,

Өткінші бола көрме, жау жаңбырым.

***

Саған деген махаббат сезім дана.

Ұя салған үйдегі қарлығаштың,

Мені аяп, мұңайған көзін қара!

Талма түнде кірпігім ілінбеген.

Көз алдымнан кетпейді елес болып,

Қара торы күн жүзің күлімдеген.

Тәтті-тәтті ғажайып қиялдарым.

Сөз айтуға өзіңе ұялсам да,

Қиялдауға әйтеуір ұялмадым.

Соңғы қоңырау,

Соңғы сәт, соңғы вальс,

Көкіректе күліп тұр көктеміміз.

Кетеміз бе шынымен мәңгіге алыс,

Қоштасып тұр бізбенен мектебіміз.

Осылайша ғашық жан күй кешеді,

Не деген мен, не деген батыл едім,

Алғаш рет шақырдым биге сені.

Кеудеме кеп бір жалын түсті құлай,

Бара жатыр өртеніп тұла бойым,

Алақаныңның аппақ ыстығын-ай.

Көк тіредім,

Орындалып осы сәт көп тілегім.

Балбыратып жанымды өтті лебің,

Қара қыз-ай, осынша отты ма едің?
***

Сіміріп сыңғыр күлкіңді,

Жаһанға жұлдыз тарады.

Келіншек таудың бір түні,

Тып-тыныш жылжып барады,
Жел есті таудан үлпілдек,

Қиялым көкке самғады.

Ұйқыға кеткен біртіндеп,

Таукенттің өшті шамдары.

Төбеден төніп енжар құз.

Жұлдыздар сүйген қар басын,

Мыңжылқы жалғыз, мен жалғыз.

Кеніншектаудың түсі аппақ.

Періштем, тауды жайлаған,

Тұр екем сені құшақтап.

Ерніңнен ыстық сүйіппін...

Аппақ таң болып ағарды,

Ұйқысыз өткен күйік түн.

Жасыл желек жайқалған бал құрақ қыр,

Туған жердің аспаны жарқырап тұр.

Алматыда сен жүрсің студент боп,

Ауылда сары бала, сар трактор.
Алатауға асылған талма түнді,

Мен қашан көрер екем Алматыңды.

Сары «ДТ» ішінде қайталаймын,

Достықпенен жазылған әр хатыңды.

Ескен желмен жарысам паң даламда.

Өзің күтіп тұрғандай асығамын,

Сары «ДТ» ауылға самғағанда.

Ғашықтықтан жанымды жайласын от.

Туған жерің менімен ән салады,

«Бәрінен де сен сұлу » , «Қайдасың?» деп.

Көңіліме тәтті ойлар түйемін көп.

Тұрмыс құра бастады құрбы-құрдас,

Мен қашан айтар екем «сүйемін» деп.

Гүлдерін шашып далам жатады,

Жаз шыққан шығар қалаңда тағы.

Мен жазған жетпей саған хат әлі,

Көңлімді күдік апаңдатады.
Асығып барады ұшақтар қайда,

Сағынып қауышар құшақтар қайда?

Кеудемді керген сұрақтар селін,

Жүдетіп жүрмін тұсап бар ойға.

Жайылған құшақ күн құша алмады.

Шақырады мені белгісіз жаққа,

Қаланың сөнбей түнгі шамдары.

Қырды асса көңілім бір жасып қалады.

Қарайламайды, бөтендер неғылсын,

Сағыныш сарғайтқан бір ғашық баланы.

Бір жалынның бұл құрбың жүрді өтінде.

Пошташы қыз жымыңдай алып келген,

Жетті-ау бір күн сағынған суретің де.

Иығыңа ол несі асылғаны?

Ішім оттай өртеніп бара жатыр,

Аяулым-ау, жігіт кім қасыңдағы?

Жеңгем аяп қарайды аңтарылып.

Алай-дүлей дүние кеше бердім,

Жатқандай-ақ ішімде қаңтар ұлып.

Көз алдымда бал жүзің бұла сағым...

"Өзіменен оқитын жігіт қой", — деп,

Өзімді өзім амалсыз жұбатамын.

Мұз қатқандай көңлімді жібітеді.

Досың болмай, болса егер ұнатқаның,

Қандай, қандай бақытты жігіт еді.

Бойжеткендер бұралып бойын керді,

Бұрынғының барлығы ойын болды.

Сөз айтам деп жүргенде келер жылы,

Алматыда дүркіреп тойың болды.
Жүрегімді жырлатқан бала арманым,

Шақырып ең тойыңа бара алмадым.

Бақытың боп жаныңда қала алмадым,

Содан сен де ауылға оралмадың.

Сені іздеген жолдарда қалады ізім.

Бақыт тілеп мен саған қала бердім,

Жүрегімнен мәңгі өшпес, қара қызым.

Бүгін бөлек бір әлем туын жайды,

Елесімде класым шуылдайды.

Сені еске алсам сабайтын сөмкеменен,

Әлі күнге жон арқам дуылдайды.
Апай қайда, кешегі ағай қайда?..

Қара қыз-ай, салдың-ау талайды ойға.

Бала дәурен бел асып кеткен білем,

Енді бізге ол бір шақ қарайлай ма?

Бір өзіңді аңсайды жыр, өлеңің.

Қайта оралса, сол бір кез шаршамастан,

Күнде арқалап сөмкеңді жүрер едім.

Балалық шағым, қош енді,

Шапқылай кездім көшеңді.

Сазы мол сырлы күндерге,

Жібердім бе екен есемді.
Асық ойнайтын ақ тақыр,

Ғашық қызыма ашпа сыр.

Көсіліп жатқан қасқа қыр,

Армандарыма баста, тұр!

Қарақұр өзен өткел бер!

Көкторғын қанат кептерлер,

Үйімнен үркіп кетпеңдер.

Енерсің түске тал атым.

Қарайлай берме, Қарасай,

Шиеңді тере баратын.

Тимеген қара құрығым.

Шапқылап шығар қырқаға,

Қош енді, қасқа құлыным.

Ауылдың думан кешінде.

Класком қыз боп бала шақ,

Жүресің мәңгі есімде.

Толғанып,тебіренем,

Жаныма сенім егем.

Жүрегім жыр әлемі,

Өрілген өмір-өлең.
Алтын ине

(Деректі поэма)

Бұл еңбегімді медицина ғылымдарының докторы,

профессор, Халықаралық инемен емдеу және Халықаралық шығармашылық Академияларының Академигі, Вена Халықаралық Университетінің «Құрметті профессоры», Халықаралық «Алтын жүрек» сыйлығы мен «Сократ» орденінің, «Алтын медальдың» иегері, «Қазақстан Республикасы Денсаулық Сақтау ісінің үздігі», «Жас-Ай» Шығыс-Тибет медициналық орталығының бас директоры Жасан Зекейұлына арнаймын.


Әлхисса
Тіршіліктің ағысы сан арналы,

Орындалса адамның бар арманы.

Ауру-дерт қалмай бірге келеді екен,

Дүниеге адамзат жаралғалы.

Үміт гүлің бүршігін жарады ақыр.

Адамзат арпалысып сырқатпенен,

Толассыз күрес жүріп келе жатыр.

Ізденуден емшілер жалықпады.

Жарыса зымыраған уақытпенен,

Жетілген медицина шарықтады.

Емшілік қасиетке не тең келеді.

Шығыс халқы меңгерген шерберлікпен,

Денеге ине шаншып емдегенді.

Болашақ күндей нұрлы, сенші бүгін!

Тәуелсіз Қазақстанға алып келді,

Жас қазақ Шығыс-тибет емшілігін.

Ғылымға кедергі жоқ кідіретін.

Естіген әлем елі мойындауда,

Ғажайып алтын ине құдыреті

Көгілдір көк, астасқан аспан – әлем,

Тыныстайсың болмаса басқа немен?

Биіктіктер телміріп шексіздікке,

Таулар, таулар қарайды тас төбеден.
Гималай, Алтайы мен Памирі бар,

Жалғасқан бір-біріне тамыры бар.

Жазықтар, жаңбыр болып төгілетін,

Алтайдың ақша бұлтын жамылып ал!

Көрген жан көзін алмай құмартады.

Сан өзен сайларынан сарқыраған,

Тастарын жарып шыққан шынар сәні.

Қарлы шың Боғда басы сілкінеді.

Төсінен жамыраған сан бұлақтың,

Қосылып сыңғырлаған күлкілері.

Сәлем деп Көкше, Ақтау, Қарқаралы.

Етегін көзді тартып көмкереді,

Қарағай, қайың, шырша, аршалары.

Жаңбыры дамыл таппай сіркіреген.

Көктемде жеткізбейді тауға өрмелеп,

Қырмызы қызғалдағы дүркіреген.

Қыз бұрымы секілді өріледі.

Осында екі елдің шекарасы,

Қытай мен қазақ болып бөлінеді.

Елі жоқ сұрқы кетер даланың да.

Тарбағатай тауларын паналаған,

Босқан ел шапқыншылық заманында.

Адамның парызы көп өтелмеген.

Тұрсынбек Тарбағатай өңірінде,

Толының Өшетісін мекендеген.

Озады ортаменен теңесек кім?

Тұрсынбек Нұбәтішпен алаңдайтын,

Қарайлап ұлдарына келешектің.

Еш пенде тең келмеген бұл өңірде.

Мың тоғыз жүз қырық үштің көктемінде,

Келді бір Зекей атты ұл өмірге.

Жалған сөз сөйлегенмен ерегесті.

«Батырлар жырын» көпке оқып беріп,

Жасынан Зекей бала зерек өсті.

Озады ортаменен теңесек кім?

Тұрсынбек Нұрбәтішпен алаңбайтын,

Қарайлап ұлдарына келешектің.

Жол ашық әрқашанда білімдіге.

Қызмет істеп, бітірді техникум

Шыңжаңның орталығы Үрімжіде.

Онсыз күн жоқтығына көзі жетіп.

Қытайға аудармашы болды жүйрік,

Ауданға, облысқа сөзі өтіп.

Жұмыстан кейде оралып шаршағасын...

Сүлеймен аудармашы досы екеуі,

Қосылып мандалинмен ән салатын.

Өнерпаз ұл-қыз аулын таң қылады.

Серік гитар, Жасаны окордеонда,

Сержан мен Ержан тартып домбыраны.

Алаулап жүзі бал-бұл жанатұғын.

Қызықтан ұл-қызының ортасында,

Жайланып жаны рахат табатұғын.

Алдынан болашағы күлімдеді.

Жарқын шақ, қызығы мол жастық дәурен,

Жылдардың өткені де білінбеді.

Болды оқиға көрмеген өмірінде.

Жирмасыншы ғасырдың сиыр жылы,

Толының Еренқабырға өңірінде.

Буылдыр тартып сағым нұрлы ағыстан.

Кенеттен опат болды келе жатып,

Астана Бейжіңдегі жиналыстан.

Көз жұмды осылайша аяулы арман.

Күйтүн – Толы мемлекеттік жолында,

Кезінде Үрімжіге таяу қалған.

Атқарып талай істі тастап еді.

Есіл ер дүниеден ерте кетті,

Бар-жоғы қырық екі жаста еді.

Жасанның жан жүрегі шымшылады.

Алтай мен Тарбағатай, Боғда жылап,

Естіліп тұрғандай-ақ сыңсығаны.

Енді бекем буынды бала белді.

Төрт ұл, бір қыз артында жетім қалып,

Шарипа ана аңырап қала берді.

Жаза алмай көңілдегі жараларын.

«Даңқты құрбандардың отбасы» боп,

Мемлекет қамдауға алды балаларын.

Өзгерді, танымайсың кешегі елді.

Күн кешіп, қоңыр тірлік көңірсітіп,

Осылай жетім бала өсе берді.

Есейтіп бірте-бірте барады күн.

Жатса-тұрса қолынан тастамады,

«Асан қайғы», «Абайдың даналығын».

Ол күндер бірте-бірте артта қалып.

Жас Жасан оқып жүрді көпшілікке

Мағжанның өлеңдерін жаттап алып.

Білген соң өлең-жырға жақындығын.

Құмартып «Батыр Баян» дастанына,

Жаттады «Райымбек батыр» жырын.

Қиялмен әлем көгін шарықтайтын.

«Әсет пен Рысжанның айтысынан»

Тыңдаушы таң атқанша жалықпайтын.

Толысты жас жігіттер елім деген.

«Зекейдің зерек туған ұлдарына»

Қарады дүйім жұрты сенімменен.

Көңілін салды Жасан кеңшілікке.

Түсті кеп институтқа Шыңжаңдағы,

Жасынан икемді еді емшілікке.

Кей кезде көңілі таза арылады.

Бір күш кернеп өн бойын, ұлы атасы

Қонғандай «Бек тәуіптің» әруағы.

Емдеуден қара халқын жалықпаған.

Бек емші жетсе ауруға дер кезінде,

Ажалдың ауызынан қалыпты аман.

Ғажайып істер туған ойларынан.

Дәм, Өшеті, Орқашар, Жайыр барып,

Қайтатын «Қоржын түбек» аймағынан.

Кім қалай баға беріп қойды екен.

«Қонады шөбереме»,– дейді екен.

Елгезек жан алмайтын сірә, тыным.

Қысылып кейбір кезде тарыққанда,

Рухымен дем беріп тұратұғын.

Қол ұшын беретін де дос табылды.

Бітіріп үздік қызыл дипломмен,

Шақырды Астанаға жас ғалымды.

Толғаған ақындардың жыры болған.

Күйтүн қала Қытайда ең сәулетті,

«Жүз шолпан қаланың» бірі болған.

Туындап қиялдағы ұлы ойлары.

Күйтүнге қарасты еді алыс жатқан

Алтай мен Тарбағатай, Іле аймағы.

Гүлденген мәңгілікке жас қаласы.

Қытайда орналасқан Іле қазақ

Автономиясының астанасы.

Білгенге осы болар бақ бағасы,

Үйленіп Гүлия атты бір сұлуға,

Бақытын аңсап күткен тапты оташы.

Жағдайын сұрастырып біле келді.

Атанып «Бек тәуіптің» шөбересі,

Жанданып жұмыстары жүре берді.

Сенімнің таң атқандай күткен күліп.

Ажалдан алып қалды әйел басын,

Жиырма үш ине сабақ жіппен тігіп.

Ат теуіп, әйел дымсыз қалған еді.

Инемен қара жіпті қолға ап Жасан,

-Е, аруақ, желеп – жебеп,қолда! – деді.

Жүректі жылататын аса мұңды.

Қытайлық Жаң деген азаматқа,

Он жеті сағат ота жасалынды.

Емшіге жеткені бар, жетпегені.

Қолына ота пышақ ұстай жүріп,

Болады алтын ине зерттегені.

Жасанның қайта үміті жалғанады.

Айықпас ауру жайлап алған денең,

Инемен арпалысып қозғалады.

Сезінді бір әлемнің тіл қатқанын.

Біртіндеп Жасан ашты сырқат емдеп,

Құпия Шығыс – Тибет жұмбақтары