Дж. Локктың азаматтық қоғам туралы теориясының маңызы зор. "Мемлекеттік басқару туралы трактат" еңбегінде ол адамның бастапқы, табиғи жағдайына басқаша көзқарас танытады. Локк адамдардың бастапқы абсолютті бостандығында күрестің қайнар көзі емес, олардың табиғи теңдігі мен ақылға қонымды заңдарды ұстануға дайын екендігінің айтды. Адамдардың бұл табиғи дайындығы оларды жалпы игіліктің мүддесі үшін бостандықты сақтай отырып, қоғамның одан әрі дамуын қамтамасыз етуге арналған функцияның бір бөлігін Үкіметке беру керек екенін түсінуге әкеледі. Осылайша адамдар арасындағы әлеуметтік келісімге қол жеткізіледі, соның арқасында мемлекет пайда болады.
Мемлекеттің негізгі мақсаты - адамдардың табиғи құқықтарын, өмір сүру, бостандық және меншік құқықтарын қорғау болатын. Локк адамдар мемлекетке өздерінің табиғи бостандықтарының бір бөлігін ғана беретініне назар аударады.
Мемлекет олардың меншігін, өмірін, құқықтарын қорғауға міндетті. Адамның құқықтары неғұрлым көп болса, қоғам алдындағы міндеттерінің ауқымы соғұрлым кең болады. Мемлекет абсолютті еркін билікке ие емес. Қоғамдық келісім, Локктың пікірінше, мемлекеттің азаматтар алдындағы жауапкершілігін де білдіреді. Егер мемлекет адамдар алдындағы міндетін орындамаса, құқықтарын бұзса, адамдар мұндай мемлекетке қарсы күресуге құқылы екендігін баяндайды.
