Судың ластануын азайту және сапасын жақсарту шаралары

66 
кешенді шаралар жүйесінде төмендегілер қарастырылуы тиіс: өнеркәсіптік, 
ауылшаруашылық 
кәсіпорындарды 
және 
қала 
шаруашылығын 
экологизациялау; ақаба және табиғи суларды тазарту; жер өңдеу шараларын 
жүргізу.
Өндірістегі әртүрлі өнім түрлерін шығарудағы экологиялық технология 
негізінде келесі бағыттарды ұстанған жөн:
- жаңа объекттерді су ресурстары бар жерлерге және табиғи ортаға 
экологиялық рұқсат етілген жүктемелері бар жерлерге орналастыру;
- сыбағалы суды қолдануды азайту;
- өңделген суларды басқа қажет етуші өнеркәсіптер қолдануы үшін 
беру;
- ақаба суларды тазартудағы жеке жүйелерді ұғыну;
- ақаба сулар мен өндіріс қалдықтарындағы бағалы заттарды алу;
- суды қолдану мен тастау үшін экономикалық әсермен ақы төлеуді қою.
Су ресурстарын таусылу мен ластанудан қорғаудың бірден-бір жолы - 
ақаба суларды су қоймалары мен өзендерге тастауды тоқтату. 
Қазіргі уақытта табиғи және ақаба суларды тазарту үлкен маңызға ие. 
Қалдықсыз өнеркәсіптерді жетілдіру арқылы, өңделген су тазалау рөлі 
біршама азая түседі.
Табиғи сулардың ластануы мен таусылуын тоқтатуда жер өңдеу 
шараларын қолдану ерекше орынға ие. Өзіндік сипаттамаларына байланысты 
олар әртүрлі, ал оларды жүзеге асыру үшін көптеген қаржы және уақыт кетеді. 
Жер өңдеу шараларына келесілер жатады:
- әрбір аумақта биоклиматты потенциалды жоғары және тұрақты 
өнімдерді қолдану;
- ауыл шаруашылық өнеркәсібінде пестицидтер мен тыңайтқышты 
оптималды қолдану және жер асты және жер беті суларының ластануын 
тоқтату;
- топырақты ылғалдандырғанда нәтижесі беретін тәсілдерді қолдану;
- су сақтау қоймаларын орнықты қолдану және олардағы су сапасын 
ұстап тұру, су тасқынының зиянды әсерімен күресудегі бағдарламалар, сел 
тасқындары, су эрозиясы және т.б. лар;
- орман қорғау шараларын жүргізу.
Су шаруашылығындағы су сапасын жақсартуға арналған шаралардың 
негізгі мақсаты – суды түстендіру, түссіздендіру және залалсыздандыру. 
Суды түстендіру – оның құрамындағы өлшемді заттарды жою, яғни
суды бұрыннан қалыптасқан өлшемді қалдықтардан түстендіру, суды ұлпалар 
және торлар арқылы фильтрлерден өткізу болып табылады. 
Суды түссіздендіру - еріген заттарды немесе боялған коллоидтарды 
түссіздендіру немесе жою. Бұл мақсатта әртүрлі қышқылдарды (хлор, азот, 
калий перманганаты) және сорбенттерді (белсенді көміртек) қолданады.
Суды залалсыздандыруды су құрамындағы ауруға шалдықтыратын 
бактериялардан және вирустарды жою үшін қолданады. Көбінесе суды 
хлорландырады, сонымен қатар басқа да залалсыздандырудың басқа 

67 
тәсілдерін (озондау, бактерицидті сәулелендіру және т.б. лар) қолданылады. 
Тұзды суларды тұщыландыруда көптеген дистилдеу, ион алмасу 
процестерін және электрлік талдауды қолданады.
Дистилдеу процесі – бұл жоғары минералды суды келесі 
конденсацияланған бумен жоғалту, нәтижесінде тұзсыз су алады.
Бір бағанды жоғалту қондырғысы булы қазаннан, сораптан, құбырдан, 
бу конденсациясы үшін жылу алмасқыштан, өлшегіш-бақылау аспаптарынан, 
ұлғайтулардан және т.б. тұрады.
Көпбағанды жоғалту қондырғылары – бұл бірнеше жоғалтқыш 
қондырғылар жұмыс істеуінен тұрады. Қазіргі кезде дистилдеу әдісі қымбат 
және қондырғыларын пайдалану күрделі болып табылады.
Ақаба суларды өңдеуде түзілген тұнбаларды қолдану ауыл 
шаруашылығында және қалаларды көгалдандыруда ерекше орынға ие.
Байырғы тұнбалар санитарлы зиянсыз және тыңайтқыштың есебінде 
қолданылады. Ол топырақтың су жұтқыш қасиетін көбейтеді. Тұнбада 
биогенді элементтердің болуы ақаба суларды тазалау сипаттамасына тәуелді 
болады. 

жүктеу/скачать 1,22 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: