Факультатив сабақтарда ядролық ТҮрленулер
жүктеу/скачать 166,97 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Ядролық физика тақырыптарын факультатив сабақтарда қолдану.
- Радиоактивті ыдырау заңы
- Ядролық реакция
- Әдебиеттер тізімі
| ФАКУЛЬТАТИВ САБАҚТАРДА ЯДРОЛЫҚ ТҮРЛЕНУЛЕР
Бекбаев С.М - ф.-м.ғ.к., аға оқытушы Ирисбеков Н - 4 курс студенті Кіріспе Оқу процесіне жаңа информациялық технологияларды енгізу ісі де физикамен тығыс байланыста өткізіледі, сондықтан физик мұғалімдер компьютерлік техниканы меңгерңп қана қоймай, оны өз пәндерінде кеңінен қолдануы тиіс. Осындай сәттерде физика курсын мазмұнын да қайта қарап, оның компьютерлік сүйемелдеуде пайдалануға болатын бөлімдерін саралап, сабақтарды жаңалап өткізу әдістемелерін қарастырұ қажет. Жаңа технологияларды физикада пайдалану ісі бұрынғы белгілі әдістемелермен қатар педагогикалық жаңа технологияларды қолдануды талап етеді. Физикадан сабақ беру әдістемесі педагогикалық ғылымдар жүйесінің бір бөлігі болып табылады, пән ерекшелігіне қарай физика курсын толығынан компьютерлік негізгі ауыстыруға болмайды. Тек кейбір тақырыптар мен тарауларды оқып үйренуді ғана компьютерлік технологияға жүктеу керек. Жұмыстың өзектілігі: Ғылым мен техниканыңқарқынды даму кезеңінде ядролық физиканы оөып үйрену өте маңызды сәселелердің бірі сондықтан ядролық физика тақырыптарын ақпараттық технологияларда қолдана отырып сабақ жүргізу оқушылар үшін өте тиімді.
Қазіргі таңда қоғамды дамыту үшін мектептің алдында тұрған негізгі міндеттердің бірі-оқушылардың шығармашылық қабілетін барынша ашып, толыққанды қоғам құруға өзінің бар мүмкіндігін жұмсайтын шығармашылық қабілетті жеке тұлға қалыптастыру. Сондықтан физиканы оқытуда оқушыларға оқу материалын еске сақтау емес осы материалды шығармашылықпен қолдау шеберлігін қалыптастыруға көп көңіл бөлінеді. Физикалық есептерді шығару үрдісінде оқушылардың шығармашылық қабілеті жеке тұлға қасиеттері қалыптасады. Есеп шығару шеберлігі арқалы оқушының математикалық танымының дамуын және оның ой әрекетінің белгілі бір сапасын анықтап, дамытуға болады. Факультатив сабақтар дегеніміз – оқушылардың білімін кеңейту және тереңдету, олардың оқуға деген қызығушылығын қалыптастыру, ойлау қабілетін дамыту мақсатынла жүргізілетін сабақтар. Жеткіншек ұрпаққа сапалы да тиянақты білім беріп, адамгершілікке, ізгілікке, имандылыққа инабаттылыққа тәрбиелеу және оларды белгілі бір пән саласына икемдеу қазіргі таңдағы ұстаздар қауымының маңызды міндеттерінің бірі
Радиоактивті ыдырау заңы — атом ядроларының әр түрлі бөлшектер мен сәулелер шығара отырып, өздігінен түрлену заңы. Радиоактивті ыдырау заңын Резерфорд ашқан: Эксперименттік зерттеулер радиоактивті ыдырау толығымен статистикалық заңдылыққа бағынатынын дәлелдеді. Белгілі бір радиоактивті изотоптың ядролары бірдей болады. Атом ядросының және ядролардың қайсысының ыдырайтыны - кездейсоқ оқиға. Мысал үшін, бір нуклидтің бірдей екі ядросын алайық. Ядроның біреуі 3 млрд жыл бұрын жұлдыздың қопарылысы кезінде, ал екінші ядро ядролық реакторда 3 мин бұрын пайда болсын. Ядролардың пайда болу уақытына қарамастан, келесі бір уақыт мезетінде екеуінің де ыдырауының ықтималдығы бірдей. Статистикалық құбылыстарды сипаттау үшін оқиғаның ықтималдығы ұғымын қолданады. Ядролық реакция Ядролық реакция – атом ядросының элементар бөлшектермен немесе басқа бір атом ядросымен әсерлесуі кезінде түрленуі. Әдетте ядролық реакцияға 4 бөлшек қатынасады: оның екеуі бастапқы бөлшек болып есептеледі де, ал қалған екеуі ядролық реакцияның нәтижесінде түзіледі. Реакция кезінде түзілген бөлшектің саны кейде 2-ден артық болуы да мүмкін. Лабораториялық жағдайда ядролық реакция нысана ретінде алынған ауыр атом ядросымен (не бөлшекпен) атқылау арқылы жүргізіледі. Ядролық реакция химиялық реакцияларға ұқсас және оның жазылуы (өрнектің сол жақ бөлшегінде реакцияға қатысатын бөлшектер, ал оң жақ бөлігінде реакция нәтижесінде түзілетін бөлшектер): а+Ав+В, мұндағы а – атқылайтын бөлшек (не ядро), А – нысана ядро, в– ұшып шыққан бөлшек (не ядро), В – реакция нәтижесінде түзілген соңғы ядро (ядро-өнім). Реакцияның толық теңдеуінде реакцияға қатысатын және реакция нәтижесінде түзілетін ядролардың зарядтары мен массалық сандары да көрсетіледі. Ядролық реакцияны жазудың төмендегідей қысқа түрі де пайдаланылады: А (а, в) В, мұнда бастапқы нысана ядро мен соңғы ядро таңбасының арасындағы жақша ішінде алдымен атқылаушы бөлшектің, содан кейін оның қасына реакция кезінде ұшып шығатын бөлшектің таңбасы көрсетілген. Мысалы, лабораториялық жағдайында Э.Резерфорд жүзеге асырған алғашқы ядролық реакция (альфа-бөлшектермен атқыланған азот ядросының түрлену реакциясы) төмендегіше жазылады: немесе қысқаша: 14N(α, р)17О, мұндағы α-бөлшек (42N), ал р–протон (11Н). 
Қорытынды Физиканың көптеген қырлары бар, ол адамның ұқыптылық, ынталылық, жаңаны қабылдау тәрізді, өзгеріске жиі ұшырайтын әлеуметтік, техникалық, табиғи құбылыстарға бейімдеушілік сияқты жеке қасиеттерінде дамытуға көп үлес қоса алады. Оқу процесіне жаңа информациялық технологияларды енгізу ісі де физикамен тығыз байланыста өткізіледі, сондықтан физик мұғалімдер компьютерлік техниканы меңгеріп қана қоймай, оны өз пәндерінде кеңінен қолдануы тиіс. Осындай сәттерде физика курсын мазмұнын да қайта қарап, оның компьютерлік сүйемелдеуде пайдалануға болатын бөлімдерін саралап, сабақтарды жаңалап өткізу әдістемелерін құрастыру қажет, жаңа технологияларды физикада пайдалану ісі бұрынғы белгілі әдістемелермен өатар педагогикалық жаңа технологияларды қолдануды талап етеді. Атом ядро физикасы қазіргі физиканың ең алдынғы қатарлы жетістіктерін білдіретін салалардың бірі, атом және ядро физиканың күнделікті тұрмыста, технологияда және энергетикадағы үлесі ұланғайыр. Қазіргі уақытта өндірістің әр түрлі салаларында, мысалы энергетикада, медицинада байқалып жүрген прогресс. Әдебиеттер тізімі “Физика” оқу бағдарламасы – Астана,2010. Қадыров Н. Ядролық физика негіздері. Алматы:Қазақ университеті,2000 Stud.kz. Факультатив сабақтар жүктеу/скачать 166,97 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|