№
|
Ғалымның аты-жөні
|
Еңбегі
|
Дәйек сөз
|
Түсініктеме
|
1
|
Шоқан Уәлиханов
|
«Ыстықкөл сапарының күнделігі»
|
1. «Халықтың өткенін білмей, болашағын болжау қиын»
|
Уәлиханов бұл дәйексөзінде халықтың тарихын білудің маңыздылығын айтады. Ол өткенді түсіну арқылы ғана бүгінгі және болашақтағы жағдайларды бағалауға және қоғамның дамуын болжауға болады деп санайды. Осы арқылы ол тарихтың қоғам өміріндегі орнын айқындайды.
|
|
|
|
2. «Табиғаттың сұлулығы – рухани байлықтың қайнар көзі»
|
Бұл дәйексөз Шоқанның табиғатқа деген ерекше сүйіспеншілігін көрсетеді. Ол табиғатты тек материалдық емес, рухани құндылықтардың да қайнар көзі ретінде қарастырады. Табиғаттың сұлулығы адамды рухани байытып, оған шабыт береді деп есептейді.
|
|
|
|
3. «Ғылым адамзатқа қызмет етуі керек»
|
Уәлиханов ғылымның басты мақсаты адамзатқа пайда әкелу деп біледі. Оның пікірінше, білім мен ғылым тек теориялық зерттеулерге емес, қоғамның әл-ауқатын жақсартуға бағытталуы тиіс.
|
2
|
Шоқан Уәлиханов
|
«Қырғыздар туралы жазбалар»
|
4. «Халықтың мәдениеті – оның рухани байлығының негізі»
|
Бұл дәйексөзде Уәлиханов халықтың мәдениеті оның рухани байлығының негізі екенін көрсетеді. Мәдениет халықтың өмір салтын, дәстүрін, дүниетанымын бейнелеп, оның рухани құндылықтарын қалыптастырады деп санайды.
|
|
|
|
5. «Қоғамның дамуы білім мен өнердің жетістіктерімен өлшенеді»
|
Бұл дәйексөз арқылы Шоқан қоғамның өркениеттік деңгейі оның білім мен өнерге жетістіктеріне байланысты екенін көрсетеді. Ол білім мен өнерсіз қоғамның дамуы мүмкін емес деп есептеген.
|
|
|
|
6. «Адамның адамгершілігі – оның іс-әрекеттерінде көрінеді»
|
|
