Ғылыми зерттеу саласындағы ұлттық және халықаралық құқық негіздері
Когорттық зерттеулер. Ұйымдастыру ережелері. Пайдасы. Кемшіліктері
жүктеу/скачать 0,49 Mb.
|
Менеджмент рк1 302АБ
- Бұл бет үшін навигация:
- 19. Рандомизацияланған бақыланатын сынақтар. Ұйымдастыру ережелері. Артықшылықтары. Кемшіліктері
| 18. Когорттық зерттеулер. Ұйымдастыру ережелері. Пайдасы. Кемшіліктері.
Когортты зерттеулер-бұл аурудың себептерін анықтау, қауіп факторлары мен олардың денсаулық үшін салдарлары арасында байланыс орнату үшін пайдаланылатын медициналық зерттеулердің түрі. Мұндай зерттеулер, әдетте, болжамды немесе "перспективалы" болып табылады – яғни олар алдын ала жоспарланады және болашақ уақыт кезеңінің белгілі бір бөлігі ішінде жүргізіледі.Зерттеу барысында аурудың ықтимал себептері туралы гипотеза қалыптасады. Осыдан кейін зерттеушілер белгілі бір уақыт кезеңі ішінде (жиі – өте ұзақ), олардың денсаулығы жағдайында кез келген өзгерістерді анықтауға тырыса отырып, когортқа жиналған адамдар тобын бақылап отырады. Мысалы, ғалымдар қатысушылардан өзінің тәуекел факторларын және ұзақ уақыт бойы өмір сүру салтының белгілі бір сәттерін жазуды, содан кейін осы факторлардың зерттелетін аурумен қалай күресетінін талдауды сұрай алады. Мұндай зерттеулер пайдаланылады эпидемиолог алаңындағы денсаулығына әсер етуші факторларын және халық аурушаңдығы.Когорттық зерттеулер басқаша аталады: инциденттік, бойлық, бақылау, ілеспе немесе перспективалы. Артықшылықтары Жағдайдың, аурудың,қауіп факторларының және нәтижелердің себептерін зерттеу үшін ең жақсы дизайн. Қатаң дәлелдер алу үшін жеткілікті уақыт Көптеген жүйелі қателерді болдырмауға болады (егер нәтиже алдын ала белгілі болса ,пайда болады)Қауіп факторлары мен бірнеше аурулар арасындағы байланысты бағалауға мүмкіндік береді. Кемшіліктер Лонгитудиналды Қымбат (көп адамдарды зерттеу) Ауру мен факторлардың салыстырмалы аз санының әсері арасындағы байланысты бағалауға мүмкіндік береді (зерттеудің басында анықталғандар) Сирек кездесетін аурулар үшін пайдаланылмайды (іріктеме мөлшері зерттелетін ауруы бар адамдардың санынан көп болуы тиіс) 19. Рандомизацияланған бақыланатын сынақтар. Ұйымдастыру ережелері. Артықшылықтары. Кемшіліктері Рандомизерленген клиникалық зерттеу түсінігіРандомизерленген бақыланатын зерттеу (Randomized controlled trial, RCT) —субьекттер топтарға рандомизерленетін, әдетте бақылау және тәжірибе топтары деп аталынатын әксперимент. Топтарға бөлу экспериментальді профилактикалық және терапиялық емдеу жүрзілуі немесе жүргізілмеуі үшін жүзеге асырылады.Нәтижелер аурудың пайда болу жиелігін, өлімді, жазылу немесе басқа да нәтижелер бойынша тәжірибе және бақылау топтарында салыстыру арқылы алынады. Рандомизерленген бақыланатын зерттеулер әдетте гипотизаның ең нақты ғылыми тексеру түрі ретінде бағаланады. Кейбір авторлар бұл әдіске randomized control trial ретінде жүгінеді.Рандомизацияның нәтижелерін құпияда сақтау жасырын бақылау плацебомен біріктіріледі. Соның арқасында қызметкерлер мен зерттеу субьектерінің соқырлануы жүзеге асады.Заманауи РКЗ ерекшелігі қатаң этикалық нормаларды ұстану болып табылады. Кез-келген РКЗ басында оның хаттамсы ұлттық немесе аймақтық этикалық комитетпен мақұлдану керек. Келешекте этикалық комитет міндетті түрде РКЗ кезінде пайда болған елеулі жанама әсерлер және хаттамаға енгізілген өзгертулер туралы хабарландырылады. Зерттеуге қосылардан бұрын оның қатысушысы ерікті түрде ақпараттық келісімге қол қою керек. Келісімде қол жетімді түрде зерттеу мақсаты, мүмкін асқынулар мен ыңғайсыздықтар, артықшылықтар және альтернативті емдеу жолдары жазылу керек. Науқас тек ақпарттық келісімді алғаннан кейін ғана зерттеуге қатыса алады. РКЗ баларда өткізілетін болса ақпараттық келісімге оның ата-анасы немесе қорғаушысы қол қояды.Бақылау түрлері Бақылаудың төрт түрі қолданылады: бастапқы жағдайды бақылау; плацебо-бақылау ; белсенді бақылау; мұрағаттық статистиканың бақылау; Бастапқы жағдайды бақылау барлық клиникалық зерттеулерде қолданылады. Емдеу басталмастан бұрын клиникалық өлшеу (бастапқы жағдайды өлшеу) барлық науқастарда жүрзіледі. Оның мақсаты бастапқы ақпарат алып оны емдеу біткеннен кейін нәтижелермен салыстару. Бастапқы жағдайды бағалау дәрісіз емдеу периоды немесе рандомизерлеу өткізілуі алдында плацебомен емдеу периодында жүзеге асырылады. «Негативті бақылау» технология ретінде белгілі плацебо-бақылау әдісінде науқасқа плацебо (эффективтілі жоқ) тағайындалады. Ол экспериментальді дәрілік заттан сыртқы түрі, дәмі, иісі бойынша ерекшеленбейді.Белсенді бақылауға зерттелетін көрсетіліммен салыстырғанда белсенді болып келетін дәрілік зат қолданылады. Плацебо қолданылатын жағдайда сияқты белсенді бақылаудың дәрілік заты зерттеліп жатқан препарттан ешқандай айырмашылығы жоқ.Мұрағаттық статистиканы бақылау немесе тарихи бақылау емдеудің экспериментальды курсы мен белгілі аурудың нәтижесі туралы бар ақпаратты салыстыруға мүмкіндік береді. Көп жылдық бақылау кезінде мұрағаттық статистиканы бақылау мәлім патологияны емдеу түрі жоқ кезде немесе сирек кездесетін ауруды зерттеу кезінде қолданылады. жүктеу/скачать 0,49 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|