|
Байланысты: Стилистика 15-дəріс.Тақырыбы: Ресми іс-қағаздар стилі.
28
Мəдениет терминінің бірнеше қыры бар. Сондықтан да философиялық
əдебиеттерде əр түрлі анықтамалар беріліп келеді. Мəдениет терминінің үш
негізгі аспектісін бөліп қарауға болады.
1)Мəдениет дегеніміз - əрбір тұлғаның өзін еркін жетілдіру аймағы,
шығармашылық ортасы.
2) Мəдениет дегеніміз - өмір болмысын құнды қатынас.
3) Мəдениет дегеніміз – табиғи əлемнен бөлек, адамның жоғары санасымен,
рухымен, қолдарымен жасалған жасанды əлем.
6.Семинар (практикалық) сабақтардың жоспары
№
Тақырып
Мазмұны
А
пт
а
Əдебиет
1
Стилистикалық
қателер
1.
Стилистикалық
қателерді
тауып,
стилистикалық
қателермен
жұмыс
жүргізу.
2.Стилистикалық
қателердің
логикалық,
грамматикалық,
лексикалық қателерден
ерекшелігін
анықтау.
«Стилистикалық
қате»
жəне
«стилистикалық
дəлсіздік» ұғымдарының
мəнін түсіну.
3.Мектеп
оқушыларының
жазба
жұмыстарындағы
стилистикалық қателер
мен
дəлсіздіктерді
талдауға
арналған
жаттығу
жұмыстарын
жүргізу.
4.Газеттердегі
мақалалардың
мəтіндерін
стилистикалық
өңдеу
жұмыстары.
Мəтіндердің
стилистикалық
тональділігін
анықтау,
өңдеу.
1
Балақаев
М.,
ЖанпейісовЕ., Томанов М.,
Манасбаев Б. Қазақ тілінің
стилистикасы. А., 2005.
Кожина
М.Н.
Стилистика русского языка.
М., 1993.
Стилистика
русского
языка. Учебное пособие для
студентов
пединститутов.
(В.Д. Бондалетов и др.) Л.,
1989.
29
2
Тілдік
құралдардың
стильдік қызметі
1.Тілдік құралдардың
(дыбыстардың,
сөздердің,
грамматикалық тұлғалар
мен құрылымдардың)
стилистикалық
мағынасы мен бояуын
анықтау жұмыстары.
2.Тілдің
стилистикалық бояуға ие
жəне
бейтарап
құралдарын ажыратып,
олардың мəтіндегі рөлін
айқындау.
3.Стилистикалық
синонимдермен
/лексика-
фразеологиялық,
морфологиялық,
синтаксистік/ жұмыс.
4.Сөздіктермен
жұмыс.
Синонимдер
сөздігіндегі
мақалаларды
талдау.
Сөздіктердегі
стилистикалық
белгілерді сын көзбен
қарап
тексеру,
оларрдағы
қайшылықтарды, толық
еместікті анықтау.
5.Тілдік құралдарға
стилистикалық
паспортизация жасаудың
өлшемдерін анықтау
2 Балақаев М., ЖанпейісовЕ.,
Томанов М., Манасбаев Б.
Қазақ тілінің стилистикасы.
А., 2005.
Кожина
М.Н.
Стилистика
русского языка. М., 1993.
3
Ауызекі сөйлеу
стилі
Ауызекі
сөйлеу
стилінің
тілдік құралдарына
сипаттама.
Адамдардың
үнтаспаға
жазылып
алынған
өзара
сөйлесуін, сондай-ақ
көркем
шығармалардағы
3 Балақаев М., ЖанпейісовЕ.,
Томанов М., Манасбаев Б.
Қазақ тілінің стилистикасы.
А., 2005.
Сыздық Р. Сөз құдіреті. А.,
1997.
Балақаев М. Қазақ əдеби тілі
жəне оның нормалары. А.,
1984.
ƏміровР.Ауызекі
сөйлеу
стилінің
синтаксистік
30
диалогтарды талдау.
Адамдардың
өзара
сөйлесуінен мəтін құрау
жұмыстары.
ерекшеліктері.А.,1977.
Жұбанов Е. Қазақтың ауызекі
көркем тілі. А., 1996.
Серғалиев М. Синтаксис жəне
стилистика. А., 1997.
Серғалиев М. Синтаксистік
синонимдер. А., 1981.
Шалабай Б. Көркем əдебиет
стилистикасы. А., 2000.
4
Іс-қағаздары
мəтіні
стилистикасы
Ресим-іс
қағаздары
стилінің
лексика-
фразеологиялық
жəне
грамматикалық
құралдарын анықтау.
Ісқағаздары
мəтініндегі
стилистикалық қателерді
табу.
Ресми
құжаттарды
/арыз, өмірбаян, резюме,
мінездеме
т.б/
студеттердің
өздеріне
жаздырып,
олардағы
стилистикалық қателерді
талдау.
Мəтінді
стилистикалық өңдеу
жұмыстары.
4 Балақаев М., ЖанпейісовЕ.,
Томанов М., Манасбаев Б.
Қазақ тілінің стилистикасы.
А., 2005.
Балақаев М. Қазақ əдеби тілі
жəне оның нормалары. А.,
1984.
ƏміровР.Ауызекі
сөйлеу
стилінің
синтаксистік
ерекшеліктері.А.,1977.
5
Ғылыми
мəтін
стилистикасы
Ғылыми мəтіндер
стилистикасы.
Ғылыми
стильдің
лексика-
фразеологиялық,
грамматикалық
құралдарын анықтау
5 Балақаев М., ЖанпейісовЕ.,
Томанов М., Манасбаев Б.
Қазақ тілінің стилистикасы.
А., 2005.
ƏміровР.Ауызекі
сөйлеу
стилінің
синтаксистік
ерекшеліктері.А.,1977.
Жұбанов Е. Қазақтың ауызекі
көркем тілі. А., 1996.
Серғалиев М. Синтаксис жəне
стилистика. А., 1997.
Серғалиев М. Синтаксистік
синонимдер. А., 1981.
Шалабай Б. Көркем əдебиет
стилистикасы. А., 2000.
31
6
Публицистикалық
мəтіндер
стилистикасы.
Публицистикалық
мəтіндерді
стилистикалық талдау.
Публицистикалық
стильдің
лексика-
фразеологиялық,
грамматикалық
құралдарын ажырату.
6 Балақаев М., ЖанпейісовЕ.,
Томанов М., Манасбаев Б.
Қазақ тілінің стилистикасы.
А., 2005.
ƏміровР.Ауызекі
сөйлеу
стилінің
синтаксистік
ерекшеліктері.А.,1977.
Жұбанов Е. Қазақтың ауызекі
көркем тілі. А., 1996.
Серғалиев М. Синтаксис жəне
стилистика. А., 1997.
Серғалиев М. Синтаксистік
синонимдер. А., 1981.
Шалабай Б. Көркем əдебиет
стилистикасы. А., 2000.
7
Мемлекет пен
қоғамның көрнекті
қайраткерлерінің
сөздерін талдау
Мемлекет
пен
қоғамның
көрнекті
қайраткерлерінің
сөздерін талдау.
Публицистикалық
очерк,
мақалалардың
мəтіндерін талдау.
Олардағы
көркем
бейнелік
құралдардың,
қарапайым сөздер мен
тұрақты
тіркестердің,
көнерген
сөздердің,
ауызекі
сөйлеу
элементтерінің
қызметіне көңіл аудару
7 Балақаев М., ЖанпейісовЕ.,
Томанов М., Манасбаев Б.
Қазақ тілінің стилистикасы.
А., 2005.
Серғалиев М. Синтаксис жəне
стилистика. А., 1997.
Серғалиев М. Синтаксистік
синонимдер. А., 1981.
Шалабай Б. Көркем əдебиет
стилистикасы. А., 2000.
Мұсабекова Ф. Қазақ тіліндегі
зат есім стилистикасы. А.,
1976.
8
Көркем
əдебиет
стилі
Көркем
əдебиет
мəтіндерін
стилистикалық
талдау
жұмыстары.
Көркем əдебиет тілінің
бейнелі
құралдарын
/лексикалық,
фразеологиялық,
Грамматикалық
т.б/
айқындау жұмыстары.
8 Балақаев М., ЖанпейісовЕ.,
Томанов М., Манасбаев Б.
Қазақ тілінің стилистикасы.
А., 2005.
Шалабай Б. Көркем əдебиет
стилистикасы. А., 2000.
Сыздық Р. Сөз құдіреті. А.,
1997.
9
Синоним,
омоним, антоним,
паронимдер
Синоним,
омоним,
антоним, паронимдер.
Олардың
бейнелік
9 Балақаев М., ЖанпейісовЕ.,
Томанов
М.,Манасбаев
Б.
Қазақ тілінің стилистикасы.
32
жақтары
мен
функционалдық-стилдік
қолданыс аясы.
Қазақ
фразеологиясының
стилистикалық байлығы.
А., 2005.
Сыздық Р. Сөз құдіреті. А.,
1997.
10 Сөзжасам жəне сөз
таптары
стилистикасы
Сөзжасамның
стилистикалық
құралдары.
Сөзжасамдық
тəсілдердің
стилистикасы.
Сөз
тудырушы
жұрнақтардыңстилистик
алық сипаттамасы.
Сөз
таптарының
стилистикасы.
10 БалақаевМ., ЖанпейісовЕ.,
Томанов
М.,МанасбаевБ.
Қазақ тілінің стилистикасы.
А., 2005.
Сыздық Р. Сөз құдіреті. А.,
1997.
11 Жай сөйлем
синтаксисінің
стилистикасы
Сөз
тіркестері
жəне
олардың
түрлерінің
стилистикалық
сапалары.
Жай
сөйлем
стилистикасы.
Бір
құрамды
жəне
толымсыз сөйлемдердің
стилистикасы.
Сөздердің орын тəртібі
мен
күрделенген
сөйлемдердің
стилистикалық
қолданысы
11 Балақаев М., ЖанпейісовЕ.,
Томанов М., Манасбаев Б.
Қазақ тілінің стилистикасы.
А., 2005.
Кожина
М.Н.
Стилистика
русского языка. М., 1993.
Стилистика русского языка.
Учебное
пособие
для
студентов
пединститутов.
(В.Д. Бондалетов и др.) Л.,
1989.
ƏміровР.Ауызекі
сөйлеу
стилінің
синтаксистік
ерекшеліктері.А.,1977.
Серғалиев М. Синтаксис жəне
стилистика. А., 1997.
Серғалиев М. Синтаксистік
синонимдер. А., 1981.
12 Көркем тілдің
стильдік
категориялары
Көркем əдебиет тілінің
өзіндік ерекшелігі.
Көркем əдебиет тілінің
əдеби
тілдің
функционалды стильдері
хүйесіндегі
орны,
ол
туралы көзқарастар.
Көркем
əдебиет
ситлистикасы мен тіл
12 Балақаев М., ЖанпейісовЕ.,
Томанов М., Манасбаев Б.
Қазақ тілінің стилистикасы.
А., 2005.
Шалабай Б. Көркем əдебиет
стилистикасы. А., 2000.
33
стилистикасы
13 Публицистикалық
стиль
Публицистикалық
стиль, оның қолданыс
аймағы мен қызметі.
Публицистикалық
стильдің белгілері, оның
қалыптасуына
ауызекі
сөйлеу
жəне
көркемəдебиет
стильдерінің əсері.
Публицистикалық
стильдің
жанрлық
көптүрлілігі,
тілдік
белгілері.
Осы стильдегі
шешендік шеберлік,
оған қойылатын
талаптар.
13 Балақаев М., ЖанпейісовЕ.,
Томанов М., Манасбаев Б.
Қазақ тілінің стилистикасы.
А., 2005.
Балақаев М. Қазақ əдеби тілі
жəне оның нормалары. А.,
1984.
ƏміровР.Ауызекі
сөйлеу
стилінің
синтаксистік
ерекшеліктері.А.,1977.
Жұбанов Е. Қазақтың ауызекі
көркем тілі. А., 1996.
Серғалиев М. Синтаксис жəне
стилистика. А., 1997.
Серғалиев М. Синтаксистік
синонимдер. А., 1981.
14 Ғылыми стиль.
Ғылыми
стильдің
қолданыс аймағы, негізгі
белгілері,
түрлері
(ғылыми,
оқу
жəне
ғылыми-
көпшілік),
жанрлары (монография,
оқулық, ғылыми мақала,
лекция, баяндама т.б).
Қазіргі
қазақ
əдеби
тілінде
өндірістік-
техникалық
стильдің
қалыптасуындағы
қиындықтар.
Ғылыми
стильдің
лексикалық,
грамматикалық
белгілері.
14 Балақаев М., ЖанпейісовЕ.,
Томанов М., Манасбаев Б.
Қазақ тілінің стилистикасы.
А., 2005.
Балақаев М. Қазақ əдеби тілі
жəне оның нормалары. А.,
1984.
ƏміровР.Ауызекі
сөйлеу
стилінің
синтаксистік
ерекшеліктері.А.,1977.
Жұбанов Е. Қазақтың ауызекі
көркем тілі. А., 1996.
Серғалиев М. Синтаксис жəне
стилистика. А., 1997.
Серғалиев М. Синтаксистік
синонимдер. А., 1981.
Шалабай Б. Көркем əдебиет
стилистикасы. А., 2000.
15 Семестрлік
қайталау
Тест сұрақтарына жауап
беру.
15 Балақаев М., ЖанпейісовЕ.,
Томанов М., Манасбаев Б.
Қазақ тілінің стилистикасы.
А., 2005.
Кожина
М.Н.
Стилистика
русского языка. М., 1993.
Стилистика русского языка.
Учебное
пособие
для
34
студентов
пединститутов.
(В.Д. Бондалетов и др.) Л.,
1989.
Сыздық Р. Сөз құдіреті. А.,
1997.
Балақаев М. Қазақ əдеби тілі
жəне оның нормалары. А.,
1984.
ƏміровР.Ауызекі
сөйлеу
стилінің
синтаксистік
ерекшеліктері.А.,1977.
Жұбанов Е. Қазақтың ауызекі
көркем тілі. А., 1996.
Серғалиев М. Синтаксис жəне
стилистика. А., 1997.
Серғалиев М. Синтаксистік
синонимдер. А., 1981.
Шалабай Б. Көркем əдебиет
стилистикасы. А., 2000.
ОдинцовВ.В.Стилистика
текста.М., 2006.
Хасанова С., Жексембаева Ғ.
Қазақ тілінің стилистикасы
(жаттығулар жинағы) А., 1999.
Мұсабекова Ф. Қазақ тіліндегі
зат есім стилистикасы. А.,
1976.
7.Пəнді оқыту жөніндегі əдістемелік нұсқаулар
Практикалық (семинарлық, студиялық) сабақтарға əдістемелік
нұсқаулар
Тақырыбы: 1. Стилистикалық қателер
Мақсаты: Стилистикалық қателерді тауып, стилистикалық қателермен
жұмыс жүргізу.
Семинарлық сабақтың мазмұны:
Стилистикалық
қателердің
логикалық,
грамматикалық,
лексикалық
қателерден ерекшелігін анықтау. «Стилистикалық қате» жəне «стилистикалық
дəлсіздік» ұғымдарының мəнін түсіну.
Мектеп оқушыларының жазба жұмыстарындағы стилистикалық қателер мен
дəлсіздіктерді талдауға арналған жаттығу жұмыстарын жүргізу.
Газеттердегі мақалалардың мəтіндерін стилистикалық өңдеу жұмыстары.
Мəтіндердің стилистикалық тональділігін анықтау, өңдеу.
Əдістемелік нұсқау:
1. Жаңа лингвистикалық терминдердің анықтамасын жазып, мағыналарын терең
түсіндіру.
35
2. Басты-басты ұғымдар туралы конспектілер жазу.
3. Көркем əдебиеттен тілдік ерекшеліктерге мысалдар келтіру.
Əдебиет : 1,2,3,
Тақырыбы: 2. Стилистиканың басты бағыттары мен аспектілері.
Мақсаты:
Семинарлық сабақтың мазмұны:
1. Стилистиканың негізгі ұғым-категориялары.
2. Тілдің стилистикалық құрылымы.
Əдістемелік нұсқау:
семинар – диспут. Белсенді өрбіген əңгімені ұйымдастыру, яғни дəріс
материалдарына, студенттердің өзіндік жұмысына негізделуі тиіс. Жаппай
сұрауды қолдану.
Əдебиет : 1,2,3,4,5,6,7,8,9
Тақырыбы: 3. Тілдік құралдардың стильдік қызметі
Мақсаты:
Семинарлық сабақтың мазмұны:
1.Тілдік құралдардың (дыбыстардың, сөздердің, грамматикалық тұлғалар
мен құрылымдардың) стилистикалық мағынасы мен бояуын анықтау
жұмыстары.
2. Тілдің стилистикалық бояуға ие жəне бейтарап құралдарын ажыратып,
олардың мəтіндегі рөлін айқындау.
3. Стилистикалық синонимдермен /лексика-фразеологиялық,
морфологиялық, синтаксистік/ жұмыс.
4. Сөздіктермен жұмыс. Синонимдер сөздігіндегі мақалаларды талдау.
Сөздіктердегі стилистикалық белгілерді сын көзбен қарап тексеру, олардағы
қайшылықтарды, толық еместікті анықтау.
5. Тілдік құралдарға стилистикалық паспортизация жасаудың өлшемдерін
анықтау.
Əдістемелік нұсқау:
1. Ауызша баяндау. Əдебиеттер тізімінде берілген шығармалармен толығырақ
танысу.
2. Ғалымдар зерттеулерінен өзіне керекті, маңызды жерлерін конспекті жазу
Əдебиет : 1,2,3, 4,5,6
Тақырыбы: 4. Стилистикалық мағына
Мақсаты:
Семинарлық сабақтың мазмұны:
Стилистикалық мағына, оның табиғаты.
Стилистикалық парадигматика мен синтагматика.
Əдістемелік нұсқау:
1.
Ауызша сұрақ, жауап, кəсіби сөздерді топтастыру
Əдебиет : 1,2,3,5,7
36
Тақырыбы: 5. Стилистикалық норма жəне тілдік норма. Стилистикалық
синонимдер
Мақсаты:
Семинарлық сабақтың мазмұны:
1. Стилистикалық норма, оның əдеби норманың басқа түрлерінен
ерекшеліктері.
2. Норманы белгілеудегі объективті, субъективті сипаттар.
3. Стилистикалық норманың тарихи категория екендігі жəне стилистикалық
синонимдер.
Əдістемелік нұсқау:
Карточкалар түрінде
Əдебиет : 1,2,4,5,6
Тақырыбы: 6. Ауызекі сөйлеу стилі
Мақсаты:
Семинарлық сабақтың мазмұны:
1. Ауызекі сөйлеу стилінің тілдік құралдарына сипаттама.
2. Адамдардың үнтаспаға жазылып алынған өзара сөйлесуін, сондай-ақ көркем
шығармалардағы диалогтарды талдау.
3. Адамдардың өзара сөйлесуінен мəтін құрау жұмыстары.
Əдістемелік нұсқау: Осы тақырыптардағы білімін кеңейтуге жəне тереңдетуге
жəне студенттердің өз бетімен жұмыс істеуін дамыту үшін қосымша оқу
əдебиеттерімен
жұмыстануы
керек.
Фонетика,
тарихи-фонетика
ғылымдарымен байланысына назар аударылуы керек.
Əдебиет : 1,2,3,5,
Тақырыбы: 7. Публицистикалық мəтіндерді стилистикасы.
Мақсаты:
Семинарлық сабақтың мазмұны:
Публицистикалық мəтіндерді стилистикалық талдау.
Публицистикалық
стильдің
лексика-фразеологиялық,
грамматикалық
құралдарын ажырату.
Публицистикалық стиль, оның өзіндік тілдік-стильдік ерекшеліктері.
Əдістемелік нұсқау: Əдеби тіліміздеі морфологиялық тұлғалар мен жергілікті
жердегі морфологиялық сипаттардың ұқсастықтары мен айырмашылықтарына
ой жүгірту.
Əдебиет : 1,2,3,4,5,6
Тақырыбы: 8. Іс-қағаздар мəтіні стилистикасы
Мақсаты:
Семинарлық сабақтың мазмұны:
1. Ресим-іс қағаздары стилінің лексика-фразеологиялық жəне грамматикалық
құралдарын анықтау.
2. Іс қағаздары мəтініндегі стилистикалық қателерді табу.
3. Ресми құжаттарды /арыз, өмірбаян, резюме, мінездеме т.б/ студеттердің
өздеріне жаздырып, олардағы стилистикалық қателерді талдау.
37
Əдістемелік нұсқау: Сұрақ-жауап, семинар сұрақтарына, материалдарды өз
алдына талдауға негізделеді.
Əдебиет :1,2,4,5,
Тақырыбы: 9. Ғылыми мəтін стилистикасы
Мақсаты:
Семинарлық сабақтың мазмұны:
1. Ғылыми мəтіндерді стилистикалық талдау.
2. Ғылыми стильдің лексика-фразеологиялық, грамматикалық құралдарын
анықтау.
Əдістемелік нұсқау: Сабақтың мазмұны бойынша берілген сұрақтарға дайындалу
жəне мерзімді баспасөзден мысалдар келтіре отырып баяндау. Ашық ойлар
минуты сабағы.
Əдебиет : 1,2,3,4,7,6
Тақырыбы: 10. Фонетикалық стилистика. Дыбыстау стилдері.
Мақсаты:
Семинарлық сабақтың мазмұны:
Дыбыстардың стильдік қызметтері.
Акцентологиялық варианттар, олардың стилистикалық сапалары.
Интонацияның стилистикалық мүмкіндіктері.
Əдістемелік нұсқау: Тақырыптың мазмұнымен танысып, ауызша баяндай
отырып талдау.
Достарыңызбен бөлісу: |
|
|