Сабақ мазмұны мен кестесі

Сабақ мазмұны мен кестесі

№ 1 семинар

2. Синтаксис саласының революциядан кейінгі кезеңдегі зерттелуі.

А.Байтұрсынов, Қ.Жұбанов, Н.Сауранбаев, С.Аманжолов,

М.Балақаев, т.б. ғалымдар еңбектерінің маңызы.

2. ХХ ғасыр басындағы А.Байтұрсынов, Қ.Жұбанов, С.Жиенбаев,

Қ.Басымов, Ғ.Бегалиев, И.Ұйықбаев, Н.Сауранбаев еңбектерінің

маңызы.
№ 2 ОЖСӨЖ

арақатынасы. Ұқсастықтары мен айырмашылықтары.

2. Сөйлем – коммуникативтік негізгі тұлға.
2- апта

2-дәріс

Дәріс тақырыбы: Тілдің синтаксистік құрылысына тән негізгі ұғымдар.

Дәріс мазмұны: Синтаксистік байланыс, синтаксистік қатынас, синтаксистік мағына, синтаксистік құрал, сөз, сөзтұлға, сөз тіркесі, сөйлем, мәтін.
№ 2 семинар

Кредиттік сағат саны – 1

Семинар тақырыбы: 1.Сөйлем туралы түсінік. Сөйлемнің предикаттылық, модальділік қасиеттері және олардың берілу жолдары.

2.Құрмалас сөйлемге қатысты теориялық мәселелер.

3.Құрмалас сөйлемнің коммуникативтік мәні туралы.
№3 ОЖСӨЖ

Кредиттік сағат саны – 3

Тақырыбы: 1. Құрмалас сөйлемнің құрылымы.

2.Құрмалас сөйлемге қатысты теориялық мәселелер.

2.Құрмалас сөйлемге тән белгілер.

3.Құрмалас сөйлемнің коммуникативтік мәні туралы.
№ 4 ОЖСӨЖ

Кредиттік сағат саны – 3

Тақырыбы: 1. Құрмалас сөйлемнің классификациясы.

2. Салалас сөйлем, оның басты белгілері.

1.Жалғаулықсыз салалас сөйлемнің құрмаласу жолдары

2. Жалғаулықты салалас сөйлемдердің құрмаласу жолдары.
4-апта

4-дәріс

Дәріс тақырыбы: Қазақ тілінің сөз тіркесі синтаксисі

Дәріс мазмұны: Сөз тіркесі синтаксисі. Сөз тіркесінің құрамы: дара және күрделі. Сөз тіркесінің түрлері.
№ 4 семинар

Кредиттік сағат саны – 1

Семинар тақырыбы: 1. Құрмалас сөйлемге қатысты теориялық мәселелер.

2. Құрмалас сөйлемнің коммуникативтік мәні туралы.

3. Құрмалас сөйлем – синтаксистік единица.
№ 6 ОЖСӨЖ

Кредиттік сағат саны – 3

Тақырыбы: 1. Салалас құрмалас сөйлемнің мағыналық түрлерінің

классификациялық тарихы.

2. Мезгілдес, себептес, қарсылықты салалас сөйлем.

5-апта

5-дәріс

Дәріс тақырыбы: Сөйлемнің функциялық топтастырылуы

Дәріс мазмұны: Сөйлемнің айтылу сазы мен мақсатына қарай саралануы: хабарлы, сұраулы, бұйрықты сөйлемдер, олардың жасалу жолдары мен мағыналық топтары. Көңіл-күйге қатысты сөйлем түрлері: лепті, лепсіз және оның жасалу жолдары. Болымды, болымсыз және оның жасалу жолдары.
№ 5 семинар

Кредиттік сағат саны – 1

Семинар тақырыбы: 1. Салалас сөйлемнің құрмаласу жолдары.

2. Салалас құрмалас сөйлемнің түрлері.

классификациялық тарихы.

2. Мезгілдес, себептес, қарсылықты салалас сөйлем.
№8 ОЖСӨЖ

Кредиттік сағат саны – 3

Тақырыбы: 1. Салалас құрмалас сөйлемнің мағыналық түрлерінің

классификациялық тарихы.

2. Мезгілдес, себептес, қарсылықты салалас сөйлем.
6-апта

6-дәріс

Дәріс тақырыбы: Синтаксистік қатынастар мен синтаксистік байланыстар.

Дәріс мазмұны: Сөздердің сөйлем мүшесі болуының негізгі шарттары. Сөйлем мүшелерінің құрамы: дара, күрделі, үйірлі мүшелер. Бұларды бір-бірінен ажырату жолдары, белгілері. Сөйлемдегі айқындауыш және бірыңғай мүшелер. Сөйлем мүшелерінің орын тәртібі және оның қызметі. Сөйлемнің тұрлаулы мүшелері: бастауыш, баяндауыш. Тұрлаусыз мүшелер: толықтауыш, анықтауыш, пысықтауыш: мағынасы мен сөйлемдегі орны.
№ 6 семинар

Кредиттік сағат саны – 1

Семинар тақырыбы: 1. Салалас құрмалас сөйлемнің мағыналық түрлерінің классификациялық тарихы.

2. Мезгілдес, себептес, қарсылықты салалас сөйлем. белгілері.

2. Мезгілдес, себептес, қарсылықты салалас сөйлем.

2. 
   Себеп, мақсат, мөлшер пысықтауыштар және олардың жасалу жолдары.
   

2. Сабақтас компоненттерінің көсемше арқылы құрмаласуы.

1. 
   Айқындауышты қосалқы сөйлемдер. Оңашаланған айқындауышты сөйлемдер.
   
2. 
   Қыстырма сөйлемдердің мағыналық ерекшелігі мен жасалу жолдары. Қыстырынды сөйлемдердің ерекшелігі және түрлері: а) алдын ла ескертпелі қыстырынды сөйлемдер; б) соңын ала ескертпелі қыстырынды сөйлемдер.
   

№ 14 ОЖСӨЖ

1. 
   Қабыспалы оралымдр және оның түрлері:
   

б) есімше қабыспалы оралымдар.

2. Жанаспалы оралымдар, оның түрлері:

а) көсемшелі оралымдар;

ә) есімшелі оралымдар;

б) шартты рай тұлғалы оралымдар;

в) қимыл есімді оралымдар.
10-апта

10-дәріс

Дәріс тақырыбы: Салалас құрмалас сөйлем

Дәріс мазмұны: Салалас құрмалас сөйлем. Оның жасалу жолдары: интонация, орын тәртібі, жалғаулық шылау. Салалас құрмалас сөйлемнің құрылымдық-мағыналық топтары.
№10 Семинар

Кредиттік сағат саны –3

Семинар тақырыбы: 1. Сабақтас компоненттерінің шартты рай арқылы құрмаласуы
№ 15 ОЖСӨЖ

Кредиттік сағат саны – 3

Тақырыбы: :

1.Мезгіл бағыныңқылы сабақтас және мезгілдес сабақтас.

Жаттығу жұмыстары. (Ержанова Ұ.Р. Құрмалас сөйлем синтаксисі, 2006 ж, Бақылау-пысықтау жаттығу жинақтары.)

2. Шартты бағыныңқылы сабақтас.

1. Көп бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлем, олардың жасалу жолдары. 2. Түсіндірмелі сабақтас құрмалас сөйлем.

№ 17 ОЖСӨЖ

Кредиттік сағат саны – 3

Тақырыбы:

1.Тілдің синтаксистік құрылысына тән негізгі ұғымдарды ажырату.

2. Синтаксистік байланыс түрлері – салалас, сабақтас, орайлас, аралас – ажырату.

3. Синтаксистік қатынас түрлері – предикаттық және предикаттық емес: анықтауыштық, толықтауыштық, пысықтауыштық

2. Синтаксистік тәсіл амалдары: интонация, орын тәртібі, шылау; жалғау түрлері және бұлардың қабаттаса жұмсалуы.

3. Сөздердің байланысу формалары: қиысу, қабысу, жанасу, матасу, меңгеру.

4. Тілдегі тіркес түрлері: салаласа байланысқан тіркес, тұрақты тіркес, атаулық тіркес, түйдекті тіркес, еркін тіркес.

2. Мақсат бағыныңқылы сабақтас.

2. Сөз тіркесінің түрлері: есімді, етістікті.

3. Сөз тіркесінің бағыныңқы сыңар қызметіне сүйену жолдары
14-апта

14-дәріс

Дәріс тақырыбы: Мәтін және оның бірліктері

Дәріс мазмұны: Күрделі синтаксистік тұтастық туралы түсінік. Күрделі синтаксистік тұтастықтың зерттелуі. Параллель байланысты күрделі синтаксистік тұтастық. Тізбекті байланысты күрделі синтаксистік тұтастық.

№ 14 Семинар

2. 
   Қабыспалы оралымдар мен жанаспалы оралымдар, олардың ерекшелігі.
   

№ 20 ОЖСӨЖ

2. Сұраулы сөйлем, оның жасалу жолдары. Мағыналық топтары: риторикалық сұрақты, қарсы сұрақты, ашық сұрақты, жетек сұрақты, анықтауыш сұрақты.

3. Бұйрықты сөйлем, оның жасалу жолдары. Мағыналық топтары: өтініш мәнді, тілек мәнді, талап мәнді, қалау мәнді.

4. Көңіл-күйге қатысты сөйлем түрлері: лепті сөйлем, оның жасалу жолдары; лепсіз сөйлем, оның мағыналық топтарға қатысы.

5. Хабардың шындық болмысқа қатысына қарай жіктеу: болымды, болымсыз сөйлем, жасалу жолы
15-апта

15-дәріс

Дәріс тақырыбы: Пунктуация туралы ғылым.

Дәріс мазмұны: Орфографиялық және орфоэпиялық нормалар.
№ 15 семинар

Кредиттік сағат саны – 1

Семинар тақырыбы: 1. Көп бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлем, олардың жасалу жолдары.

2.Түсіндірмелі сабақтас құрмалас сөйлем.

1. Күрделенген сөйлемдер жайында түсінік және олардың қазақ, орыс, түркі тіл білімінде зерттелуі.

2. Синтаксистік оралымды күрделенген сөйлемдер және олардың ерекшелігі, түрлері.

Негізгі әдебиеттер:

1. М.Балақаев. Т.Қордабаев. Қазіргі қазақ тілі (синтаксис). А., 1974ж.

2. Т.Сайрамбаев. Сөз тіркесі мен жай сөйлем синтаксисі. Алматы, 1991ж.

3. А.Байтұрсынов. Тіл тағлымы. Алматы, 1992ж.

4. С.Аманжолов. Қазақ әдеби тілі синтаксисінің қысқаша курсы.А., 1994ж

5. Қ.Есенов. «Құрмалас сөйлем синтаксисі». Алматы, 1995 ж.

6. Т. Қордабаев. «Қазақ тіліндегі құрмалас сөйлемдер синтаксисі». 1996

7. Қ. Жұбанов. Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер. Алматы., 1999ж.

8. Қазақ грамматикасы. Астана, 2002ж.

9. Бекен Сағындықұлы. «Құрмалас сөйлем түрлерінің теориялық негіздері» Алматы, 2003.

10. М.Балақаев. Т.Сайрамбаев. Қазіргі қазақ тілі. Алматы, 2004ж.

11. К.Аханов «Грамматика теориясының негіздері». Алматы, 2004 ж.

12. Н.К.Дмитриев. Детали простого предложения. // Исследования по сравнительной грамматике тюркских языков. Москва, 1961.

13. Қазақ тілінің грамматикасы. Алматы, 1967ж. ІІ том

14. Қазақ грамматикасы. Астана, 2002ж.

15. Н.К.Баскаков. Словосочетания в каракалпакском языке и исследование по сравнительной грамматике тюркских языков. М, 1961.

16. Е.И.Убрятова. Исследование по синтаксису якутского языка. М, 1950.

17. М.Серғалиев. О.Күлкенова. А.Айғабылов. Қазіргі қазақ әдеби тілі. Алматы, 1990.