1. М.Балақаев. Т.Қордабаев. Қазіргі қазақ тілі (синтаксис). А., 1974ж.
2. Т.Сайрамбаев. Сөз тіркесі мен жай сөйлем синтаксисі. Алматы, 1991ж.
3. А.Байтұрсынов. Тіл тағлымы. Алматы, 1992ж.
4. С.Аманжолов. Қазақ әдеби тілі синтаксисінің қысқаша курсы.А., 1994ж
5. Қ.Есенов. «Құрмалас сөйлем синтаксисі». Алматы, 1995 ж.
6.Т.Қордабаев. «Қазақ тіліндегі құрмалас сөйлемдер синтаксисі». 1996
7. Қ. Жұбанов. Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер. Алматы., 1999ж.
8. Қазақ грамматикасы. Астана, 2002ж.
9. Бекен Сағындықұлы. «Құрмалас сөйлем түрлерінің теориялық негіздері» Алматы, 2003.
10. М.Балақаев. Т.Сайрамбаев. Қазіргі қазақ тілі. Алматы, 2004ж.
11. К.Аханов «Грамматика теориясының негіздері». Алматы, 2004 ж
12. С.Аманжолов. Қазақ әдеби тілі синтаксисінің қысқаша курсы.А, 1994ж
13. Қазақ тілінің грамматикасы. Алматы, 1967ж. ІІ том.
14.П.М.Мелиоранский. Краткая грамматика казах-киргизского языка. 1897. часть ІІ.
15. Н.И.Ильминский. Материалы к изучению киргизского наречия. 1861.
16. В.В.Катаринский. Грамматика киргизского языка. 1897.
17. Н.Лаптев. Грамматика киргиз-кайсацкого языка. 1898.
18. М.Терентьев. Грамматика турецкая, персидская, киргизская и узбекская. СП.1875.
19. Н.Сазонтов. Записки по грамматике киргизского языка. Ташкент, 1912.
20. Г.Архангельский. Грамматика казахского языка. Ташкент, 1927.
21. А.Байтұрсынов. Тіл – құрал. Қызылорда, 1925.
22. К.Аханов. Грамматика теориясының негіздері. Алматы, 1972ж.
23. Н.К.Дмитриев. Детали простого предложения. // Исследования по сравнительной грамматике тюркских языков. Москва, 1961.
24. Н.К.Баскаков. Словосочетания в каракалпакском языке и исследование по сравнительной грамматике тюркских языков. М, 1961.
25. Е.И.Убрятова. Исследование по синтаксису якутского языка. М, 1950.
26. Қ.Есенов. «Құрмалас сөйлем синтаксисі». Алматы, 1995 ж.
27. М.Серғалиев. О.Күлкенова. А.Айғабылов. Қазіргі қазақ әдеби тілі. Алматы, 1990.
28. Ә.Аблақов. С.Исаев. Е.Ағманов. Қазақ тіліндегі сөз тіркесінің дамуы мен лексикалану процесі. Алматы, 1997.
6. Практикалық жұмыстар жоспары
№
|
Тақырып атауы
|
Мазмұны
|
Бақы-лау түрі
|
Орындау мерзі-мі апта бойынша
|
Са-ғат кө-лемі
|
1
|
Қазақ тілінің синтаксистік құрылысы
|
1. Тілдің синтаксистік құрылысына тән негізгі ұғымдарды ажырату.
2. Синтаксистік байланыс түрлері – салалас, сабақтас, орайлас, аралас – ажырату.
3. Синтаксистік қатынас түрлері – предикаттық және предикаттық емес: анықтауыштық, толықтауыштық, пысықтауыштық.
|
К1, Үж, Ж, С1
|
1-апта
|
1
|
2
|
Қазақ тілінің сөзтұлға синтаксисі
|
1. Синтаксистік тәсіл түрлері: аналитикалық, синтетикалық және аралас.
2. Синтаксистік тәсіл амалдары: интонация, орын тәртібі, шылау; жалғау түрлері және бұлардың қабаттаса жұмсалуы.
3. Сөздердің байланысу формалары: қиысу, қабысу, жанасу, матасу, меңгеру.
4. Тілдегі тіркес түрлері: салаласа байланысқан тіркес, тұрақты тіркес, атаулық тіркес, түйдекті тіркес, еркін тіркес.
|
К1, Үж, Ж, С1, К2
|
2-апта
|
1
|
3
|
Қазақ тілінің сөз тіркесі синтаксисі
|
1. Сөз тіркесінің құрамы: дара және күрделі
2. Сөз тіркесінің түрлері: есімді, етістікті.
3. Сөз тіркесінің бағыныңқы сыңар қызметіне сүйену жолдары.
|
К1, С1, Үж, Ж
|
3-апта
|
1
|
4
|
Сөйлемнің функциялық топтастырылуы
|
1. Хабарлы сөйлем, оның мағыналық топтары: баяндау, суреттеу, түсіндіру.
2. Сұраулы сөйлем, оның жасалу жолдары. Мағыналық топтары: риторикалық сұрақты, қарсы сұрақты, ашық сұрақты, жетек сұрақты, анықтауыш сұрақты.
3. Бұйрықты сөйлем, оның жасалу жолдары. Мағыналық топтары: өтініш мәнді, тілек мәнді, талап мәнді, қалау мәнді.
4. Көңіл-күйге қатысты сөйлем түрлері: лепті сөйлем, оның жасалу жолдары; лепсіз сөйлем, оның мағыналық топтарға қатысы.
5. Хабардың шындық болмысқа қатысына қарай жіктеу: болымды, болымсыз сөйлем, жасалу жолы.
|
К1, С1, Ж, А, К2
|
4-апта
|
1
|
5
|
Сөйлем мүшелері: тұрлаулы, тұрлаусыз
|
1. Сөздердің сөйлем мүшесі болуының негізгі шарттары.
2. Дара, күрделі, үйірлі мүшелері, бұларды бір-бірінен ажырату жолдары, белгілері.
3. Сөйлем мүшелерінің құрамдық және мағыналық топталуы.
4. Сөйлемдегі айқындауыш және бірыңғай мүшелер.
|
К1, С1 , Ж, А, Үж
|
5-апта
|
1
|
6
|
Жай сөйлем синтаксисі
|
1. Жай сөйлем – қарым-қатынас құралы. Оған қатысты тыныс белгілер.
2. Жай сөйлемнің негізгі белгілері: шақ, жақ, модалдылық, предикаттылық.
3. Сөйлемнің басқа тілдік бірліктерден (сөз, күрделі сөз, тіркес түрлері) айырым-белгілері
4. Сөйлемдегі оқшау сөздер: одағай, қаратпа, қыстырма, қыстырынды
|
К1, Үж, С1, К2, Ж
|
6-апта
|
1
|
7
|
Жай сөйлемнің құрамдық/құрылымдық түрлері
|
1. Жай сөйлемнің құрамдық түрлері: жалаң, жайылма, күрделенген.
2. Жай сөйлемнің жақты түрі: нақтылы, белгілі, белгісіз, жалпылама.
3. Жақсыз сөйлем, баяндауыштарының берілу жолдары.
4. Атаулы сөйлем: құрамы мен мағынасы.
5. Жай сөйлемге тән құрамдылық белгілер: бір және қос құрамдылық.
|
К1, Ж, А, С2
|
7-апта
|
1
|
8
|
Құрмалас сөйлем синтаксисі
|
1. Құрмалас сөйлемнің дәстүрлі-логикалық жіктелуі: салалас, сабақтас, аралас.
2. Құрмалас сөйлемнің функциялық саралануы: хабарлы, сұраулы, бұйрықты.
3. Құрмалас сөйлемнің құрылымдық-семантикалық сипаты: шылаулы, шылаусыз.
|
К1, Үж, С1, К2, Ж
|
8-апта
|
1
|
9
|
Салалас құрмалас сөйлем
|
1. Салалас құрмалас сөйлем сыңарларының байланысу жолдары
2. Салалас құрмалас сөйлемнің мағыналық топтары: мезгелдес, себептес, қарсылықты, шартты, талғаулы, кезектес, түсіндірмелі, салыстырмалы.
|
К1, Үж, С1, К2, Ж
|
9-апта
|
1
|
10
|
Сабақтас құрмалас сөйлем
|
1. Сабақтас құрмалас сөйлем, оның жасалу жолдары.
2. Сабақтас құрмалас сөйлемның мағыналық топтары: себеп-салдар бағыныңқылы, қарсылықты бағыныңқылы, шарт бағыныңқылы, мезгіл бағыныңқылы, амал бағыныңқылы, үлестес, салыстырмалы, түсіндірмелі.
|
К1, Үж, С1, К2, Ж
|
10-апта
|
2
|
11
|
Құрмалас сөйлемнің көп құрамды түрлері
|
1. Көп компонентті салалас: ашық және тұйық құрылымды.
2. Көп бағыныңқылы сабақтас: сатылы және жарыспалы.
3. Көп басыңқылы сабақтас, оның жасалу жолдары.
4. Аралас құрмалас сөйлем: құрамы мен мағынасы.
|
К1, Үж, С1, К2, Ж, Р
|
11-апта
|
2
|
12
|
Бөгде сөз, оның түрлері
|
1. Бөгде сөз. Жалпы сипаттама.
2. Бөгде сөздің түрлері: төл сөз, төлеу сөз және ортақ төл сөз. Өзіндік ерекшеліктері мен айырым белгілері.
3. Бөгде сөз түрлеріндегі тыныс белгілер.
|
К1, Үж, С1, К2, Ж, А
|
12-апта
|
1
|
13
|
Мәтін және оның бірліктері
|
1. Мәтін туралы түсінік және оның бірліктері.
2. Күрделі синтаксистік тұтастық, үрлері.
2.1 Параллель байланысты күрделі синтаксистік тұтастық
2.2 Тізбекті байланысты күрделі синтаксистік тұтастық.
|
К1, Үж, С1, К2, Р
|
13-апта
|
1
|
Барлығы 15
|
К1-конспект
К2-кестеме
С1-сызба
Үж-үй жұмысы
С2–сөздік
Р –реферат
Ж-жазбаша
А-ауызша
Негізгі әдебиеттер:
1. М.Балақаев. Т.Қордабаев. Қазіргі қазақ тілі (синтаксис). А., 1974ж.
2. Т.Сайрамбаев. Сөз тіркесі мен жай сөйлем синтаксисі. Алматы, 1991ж.
3. А.Байтұрсынов. Тіл тағлымы. Алматы, 1992ж.
4. С.Аманжолов. Қазақ әдеби тілі синтаксисінің қысқаша курсы.А., 1994ж
5. Қ.Есенов. «Құрмалас сөйлем синтаксисі». Алматы, 1995 ж.
6. Т. Қордабаев. «Қазақ тіліндегі құрмалас сөйлемдер синтаксисі». 1996
7. Қ. Жұбанов. Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер. Алматы., 1999ж.
8. Қазақ грамматикасы. Астана, 2002ж.
9. Бекен Сағындықұлы. «Құрмалас сөйлем түрлерінің теориялық негіздері» Алматы, 2003.
10. М.Балақаев. Т.Сайрамбаев. Қазіргі қазақ тілі. Алматы, 2004ж.
11. К.Аханов «Грамматика теориясының негіздері». Алматы, 2004 ж.
12. Қ. Есенов. Қазақ тіліндегі күрделенген сөйлемдер. А. 1974
Қосымша әдебиеттер:
1. М.Серғалиев. Синтаксистік синонимдер. Алматы, 1981.
2. М.Серғалиев. Синтаксис және стилистика. Алматы, 1997.
3.Р.Әміров. Баяндауыш мүшелердің синонимдес формалары және олардың жұмсалуы. «Қазақстан мектебі» № 10, 1975.
4.Қ.Есенов. Қазақ тіліндегі күрделенген сөйлемдер. Алматы, 1974.
5.С.Ибрагимов. Структура предложения и синтаксические синонимы. Алматы, 1979.
6. М.Балақаев. Т.Қордабаев. Қазіргі қазақ тілі (синтаксис). А., 1974ж.
7.Т.Сайрамбаев. Сөз тіркесі мен жай сөйлем синтаксисі. Алматы, 1991ж.
8. А.Байтұрсынов. Тіл тағлымы. Алматы, 1992ж.
Достарыңызбен бөлісу: |
