Филология ғылымдарының докторы, профессор Қ



Pdf көрінісі
бет117/153
Дата03.04.2022
өлшемі5,46 Mb.
#137760
1   ...   113   114   115   116   117   118   119   120   ...   153
Байланысты:
Раңа Ð Ð Ð Ð 72 Ñ Ð°Ò Ð°Ñ Ñ Ð¾Ò£Ò s(2)

ЕРЕЖЕ
§52. 
Кісінің аты, әкесінің аты, тегі бас әріппен жазылады: 
Dýlat Saǵynuly Berdáli, Qyrmyzy 
Nábıqyzy Seıdimbek.
§53.
Кісі есімдеріне және 
-ov, -ev
жұрнағымен аяқталған кісінің тегіне қосымша түбір 
сөздің соңғы буынына сәйкес үндесіп жалғанады: 
Álıhannyń, Álıhanǵa; Kúnsulýdyń, Kúnsulýǵa; 
Nábıevanyń, Nábıevkе; Baıǵaraevanyń, Baıǵaraevqa.
Е с к е р т у.
Соңғы буыны 

-мен аяқталған кісі есімдеріне қосымшалар §16 бойынша 
жуан жалғанады: 
Kúlásh-qa, Kúláı-ǵa, Bilál-ǵa.


88
1-tapsyrma. 
Jalqy esіm men jalpy esіmdі kestege bólіp jazyńyzdar.
Жалқы есім
Жалпы есім
Сөмке, Дәулет, Махабат, 
қалам, Түркістан, нан, қала, 
Шәкәрім, ат, бәтіңке, Әдемі, 
торсық, Қызғалдақ, жасыл, 
Алтын, Әкім.
2-tapsyrma. 
Toptyq jumys.
• qalyptasqan kіsі aty-jónderі úlgіlerіmen tanysyńyz.
• olardyń aıyrmashylyqtaryn kórsetіńіz;
• septіk jalǵaýlaryn jalǵańyz;
• erejemen tekserіp kórіńіz.
Сайлау Батыршаұлы (ілік септігі)
Әкім Тарази (шығыс септігі)
Ербол Тілешов (барыс септігі)
Ағабекова Жазира Ағабековна (табыс 
септігі)
Қыздархан Рысберген (жатыс септігі)
Елеу Данаби Нұрланұлы (шығыс септігі)
Ермек Қайрат (көмектес септігі
Иван Крачковский (барыс септігі)
Арман Мұхамедиев (шығыс)
Ахмет Біләлов (ілік септігі)
3-tapsyrma. 
Durys nusqany tańdańyz.
Jıenalıevke/Jıenalıevqa
Kádirovke/Kádirovqa
Batyrshaevtiń/Batyrshaevtyń
Qasymjomartovtiń/Qasymjomartovtyń
4-tapsyrma.
 Juptyq jumys. Oqyńyz, kýrsıvpen berіlgen sózderdіń qosymshalaryn taldańyz.
1. 
Күләштың
анасы Зибажан Айдарханқызы ажарлы, әнші, ұлттық қолөнер шебері болған кісі. 
2. Мәңгі ұмытылмас қымбатты 
Күләшім
менің!
3. Рухани ізденіс пен өмірлік тәжірибені ұштастырып жүрген, көзі қырағы көрерменнің 
сүйікті 
Тұзары
мен 
Біләліне
айналып үлгерген актер – Данияр Базарқұлов.


89
4. Ерке қыздың қылығынан қауіптенген Төлен, келесі хатты Күләнның қолына ұстата 
беріп тайып тұрды.
5. Колхоз бастығы Ормантай, ауыл совет председателі Ардақ, соққыға жығылған 
Мүтән-
ның
анасы Хадиша, жетті зыр жүгіріп.
6. Бәрін өзі ұйымдастырып, қолмен қойғандай болған келіншегі 
Күләйға
туған-туыстары 
да риза болысты.
5-tapsyrma. 
Kýrsıvpen berіlgen jalqy esіmderdіń durys nusqasyn belgіleńіz. Durys jaýaptaryńyzdy 
erejemen tekserіńіz.
Қазақ фольклорындағы 
Жезтырнақ/Жез тырнақ
– тау мен тасты, болмаса орманды 
мекендейтін, жұптасып өмір сүретін, адамнан өткір тырнақтарымен ерекшеленетін, бар 
күш-қуаты өткір тырнақтарына жиналған сұлу келіншек сипатындағы қаскөй күш.
Тау көтерер 
Таусоғар/Таусоғар,
желдей ескен Желаяқ/Желаяқ, жеті қат жер астынан тың 
тыңдайтын Саққұлақ/Саққұлақ секілді ертегі кейіпкерлері балалар мерекесінің сәнін келтірді.
6-tapsyrma. 
Tómende berіlgen esіmderge tıіstі qosymshalardy jalǵańyz.
Kúlán
-ǵa, -ge
Kúlásh
-qa, -ke
Bilál
-ǵa, -ge
-de, -da
-te, -ta
-de, -da
-niń, -nyń
-tiń, -tyń
-diń, -dyń
-nan, -nen
-tan, -ten
-dan, -den
-dy, -di
-ty, -ti
-dy, -di
-yń, -iń
-ym, -im
-yń, -iń
-der, -dar
-ter, -tar
-der, -dar
-myn, -min
-pyn, -pin
-myn, -min



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   113   114   115   116   117   118   119   120   ...   153




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет