Әдебиеттер тізімі
1. Әл – Фараби. Философиялық трактаттар. – Алматы, 1973. – 425 б.
2. Мырзалы Серік. Философия. – Алматы: «Бастау», 2008. – 644 б.
3. Мамардашвили М. К. Как я понимаю философию. – М., 1990. – 385 с.
4. Философия: жоғары оқу орындары студенттеріне арналған оқулық //Құрастырған Т. Ғабитов. - Алматы, 2002. – 441 б.
5. Философиялық сөздік. Редкол: Р.Н.Нұрғалиев, Ғ.Ғ. Ақмамбетов ж.б. – Алматы, 1996. – 480 б.
6. Чанышев А.Н. Курс лекций по древней философии. – М., 2001. – 374с.
7. Таранов П.С. Анатомия мудрости: 120 философов: в 2 – х т. – Симферополь, 1996.
Философияның міндеттерінің бірі, Берклидің пікірінше, материализм мен атеизмді сынау болып табылады. Ол материяның болуы мүмкін деген ойдың өзін қабылдауға қарсы шықты. «Біз тіршілік етуін жоққа шығаратын жалғыз нәрсе - философтардың материя немесе денелік субстанция деп атайтыны. Бұл жоққа шығарудан адамдар ешбір зиян шекпейді, өйткені мен олар ешқашан да оған деген қажеттілікті сезінген емес деп тұжырымдауға құқылымын. Атеистер, қолында олардың арамзалығына тірек болатын бос сөздің әдемі қабықшасынан айырылып, ал философтар, бәлкім, бос сөз сөйлеу үшін қомақты сылтаудан айырылғанын түсінер», - деп ерекше тоқталды ойшыл. Осылайша, Беркли созылымдылық, кеңістік және т.б. дерексіз идеясы секілді, жалпы материя туралы дерексіз идеяның болуы мүмкін емес деп тұжырымдады. Ол адамның ақылы жалпы дерексіз идеяны құра алмайды, тек жалпы зат идеясын құра алатындығын дәлелдеуге тырысты. Беркли субъективті идеализм принциптерін ұстанғанмен, өз позициясын қорғауға тырысып, ол оны объективті-идеалистік позицияларға ауысуымен қуаттау шешімін қабылдады. Атап айтқанда, философ мынадай ойларды түйіндеді: егер тіпті барлық қабылдаушы, сезінуші субъектілер жоғалып кетсе де (ал Берклидің айтуынша, тіршілік ету - субъектілермен қабылдану), ешбір зат жоғалып кетпейді. Олардың барлығы Құдайдың ойында «идеялардың» сомасын ретінде тіршілік етуін жалғастырады, яғни онымен қабылданады.
Достарыңызбен бөлісу: |