Алымы жүйелі бүтін сан болып, ал бөлімі жүйе негізінің дәрежесі болып келген бөлшек жүйелі бөлшек деп аталады.
Мұндай бөлшектің жалпы түрі:
мұндағы k – жүйенің негізі.
Санаудың ондық жүйесі сияқты дербес жағдайда жүйелі бөлшектің бөлімі 10 санының дәрежесі болады.
Бөлімі 10 санының дәрежесі болып келген бөлшек ондық бөлшек деп аталады.
Ондық бөлшектен ажырату үшін алдыңғы тарауда қарастырылған бөлімі кез келген сан болатын  түріндегі бөлшектер жай бөлшектер деп аталады. Кез келген ондық бөлшекті мынадай қосынды түрінде көрсетуге болады:
 .
Бұл формула жүйелі ондық бөлшектің жалпы өрнегі болып табылады.
Мысалы:  .
Егер  нольге тең болса, онда бөлшек дұрыс ондық бөлшек болады, бұлай болмағанда ол аралас сан болады. Егер  нольге тең болса, онда бүтін сан болатындығы өзінен-өзі түсінікті.
Жоғарыда айтылғандарға сүйеніп, қарастырылып отырған ондық бөлшекті мына түрде өрнектеуге болады. Егер бүтін бөлігі  -ді А деп белгілесек, онда
Мысалы,  .
Бөлімі 1 және одан соң жазылған бірнеше нольдері бар ондық бөлшекті жазу үшін оның тек алымын жазып, оңнан солға қарай бөлімде неше ноль болса, сонша ондық таңбаны үтірмен айырса болғаны.
Мысал:  , 
Егер бөлімдегі нольдердің саны алымдағы цифрлардың санынан артық болса, онда алымның сол жағына, жоғарыдағы ережені қолданарлықтай етіп, нольдер қосып жазады.
Мысал:  .
Үтірден кейінгі цифрларды
Достарыңызбен бөлісу: |
