Саяхатқа дайындық —
омың уақыты, орны, мақсаты міндетте-
рі жоне такырыптык жоспарынан басталады. Осығаи байлаиысты
алдын ала сая.хат жүргізілетін аймак жан-жакты зерттедігі,
геог-
рафиядык, биологиялық, өндірістік, т.б. сипаттамаға аса коңіл бе
ду керск.
Эрине, экскурсия откізудегі ең басты түлға - мүғалім. Сон-
дыктап да ол болашак сүхбат жайлы әңгімедсн бастайды. Жоғары
аитылған максатка қалай жетуге болады, саяхат кезінде берілген
тапсырмаларды қалай орындау керек,
оның нотижесі бойынша
әрбір окушының немесс топтардың есептері тьщдалып, нотижесі
бойынша корытынды жасалады.
Өзінің аддына қойған максатыиа жәнс міндетіне, шешуге
тиісті иробдсмаларға. мазмүнына және өткізілетін ориыиа бай-
ланысты экскурсия бірнеіпе хиптерге бөдінеді.
Осылардың ішін-
дегі ең бір күрделі де кең таралған типі дидактикалық мақсатына
және өткізілетін орнына байланысты. Мысалы, экскурсия таби-
ғат аясына ма, музейге ме, зоопаркке ме, ботаникалык бакка ма,
өндіріс орнына ма, көрмелерге ме, оку-тәрбие орындарыпа ма,
осыған байланысты экскурсияның мазмүны, сипаты да өзгеріп
отырады. Мысалы, оку-тәжірибе орнында жүргізілетін экскур-
сияда окушылар ауылшаруашыдык жүмыс жүргізу түрдсрімеи,
өсімдіктердін сорттарымен танысады, ал бүл экскурсия мазмүны-
на, максатына оайланысты оидіріске арналған экскурсияға үқсас.
Зоопарк, ботаника бағына баруға
арналған экскурсия өткізі-
лу әдісіне карай музейге, көрмеге барғанда әртүрлі дайын экспо-
зияцияларды бакыдау болып ессптеледі.
Ал табиғат аясымда жүргізілетін экскурсияның ерскшелігі жа-
нуарлар мен осімдіктердін көптүрлілігін зерттсп, өз олкссіндегі
биотсоценоздар, олардың арасындағы байланыстар, маусымдык
өзгерістср, сырткы ортаның әсерінен болатын экожүйедегі өз-
герістер жайлы көптеген
мәліметтерді өз козімен коріп, біліп,
теориялық бідімдеріп одан орі шыңдап, терсңдетуге үлкен әсерін
тигізеді.
Сондықтан да экскурсияным кандай тимін откізсе де оның
барлыгына тән басты максат жаца материалдарды игеруге, зерт-
__
__
6.6. Экскурсия (табнгат аясмна саяхат)
♦ 135