Генетика және селекция негіздері

Қолданбалы курс бағдарламасы:

Қосбаева Г.Б.

2016-2017 оқу жылы

Алматы облысы

Кербұлақ ауданы

Сарыөзек ауылы

№49 орта мектебі КММ

Биология пәні мұғалімі

Қосбаева Гульнар Бакитжановна

№49 орта мектеп КММ

10 сыныпқа биология пәнінен қолданбалы курс

-Оқушылардың ойлау қабілетін арттыру, жылдамдыққа, ептілікке үйрету.

-Биология туралы ұғымды үйрету.

-Оқушылардың генетикалық білімдерін кеңейту, жүйелеу, дамыту,

-Адамгершілікке тәрбиелеу,

Жоғарыда көрсетілген мақсаттарға жету үшіе келесі міндеттер қойылады:

-оқушының ойын дамыту;

-кеңес бере отырып, бағыттап оқыту;

-ізденушілік, зерттеушілік жұмыстарын ұйымдастыру;

-оқушылардың ғылыми, техникалық, кәсіпшілік қызығушылықтарын қалыптастыруға жағдай жасау, беиім таңдауда өз тағдырын өзі шешуге мүмкүндік беру;

-оқушылардың стандартты логикалық операйияларды жылдам және дұрыс орындау іскеррлігін дамыту;

-рефераттар жазып қорғау, оны әрі қарай шығармашылықпен жетілдіру, ғылыми жоба жасап қорғау.

- түрлі генетикалық есептер шығару.

- тест сұрақтарына жауап беру.

Биологиялық және генетикалық ұғымдармен тереңірек таныс болу.

Генетикалық заңдылықтарды түсіну

Биология пәнінен меңгерген білім, білік, іскерлік дағдыларын басқа ғылым салаларымен ұштастыра отырып, өмірде пайдалана білуі тиіс.

Баңғдарлама туралы түсінік хат.

Курстың мақсаты: Оқушыларды әлеуметтендіру, ЖОО-на дайындау үшін терең білім беру, өмірде өзі игеретін мамандыққа баулу.

• 
  Оқушылардың ойлау қабілетін арттыру, жылдамдыққа, ептілікке үйрету.
  
• 
  Биология туралы ұғымды үйрету.
  
• 
  Оқушылардың генетикалық білімдерін кеңейту, жүйелеу, дамыту.
  
• 
  Адамгершілікке тәрбиелеу.
  

- деңгейлік сұрақтар арқылы, тесттік тапсырмалар, бақылау жұмыстары, өзіндік сынақ жұмыстары арқылы.

Кіріспе (1 сағат), Генетика негіздері (22 сағат)

Генетика ғылымы және оның жаратылыстану ғылымдар жүйесіндегі орны.

Генетика ғылымының даму кезеңдері. Генетика саласындағы ғылыми зерттеулер. Эволюциялық ілім (Ч. Дарвин). Тұқым қуалаушылық заңдарының ашылып қалыптасуы (Г. Мендель, Т. Бовери, У. Сзттон, Т. Морган, В. Иогансен, Г. Де Фриз, К. Коренс, Э. Чермак, Н. Вавилов т.б

Г. Мендель оның еңбектері. Гибридолгиялық әдіс. Моногибридті будандастыру. Доминанттық, рессисивтік белгілер.

Аллельді гендер Фенотип және геотип. Гомозиготалы, гетерезиготалы даралар. Г. Мендельдің 1-2 заңдары. Белгілердің ажырау себептері. Гаметалар тазалығы гипотезасы. Талдай шағылыстыру. Моногибридті шағылыстырудың цитологиялық негіздері. Тіркес тұқым қуалау. Тіркесу топтары. Генетикалық карта. Т. Морган заңы. Хромосомалық теория. Кроссинговер. Ген, құрылымы, қасиеті. Гендердің арақатынасы. Геотип.

Өзгергіштік және оның түрлері. Модификациялық және мутациялық өзгергіштер. Мутациялардың жиілігі мутацияның пайда болуына ортаның әсері. Геномдық және хромосомалық, гендік мутациялар. Экперементтік мутациялар. Селекциядағы мутацияның ролі. Н. И. Вавиловтың гомологиялық қатарлар заңы. Генетика және эволоюциялық теория. Популяциялар генетикасы. Аллельдер және генотиптер жиілігі. Харди-Вайнберг заңы. Табиғи сұрыпталудың түрлері: тұрақтандырушы және қозғаушы сұрыптаулар.

Селекцияның генетикалық негіздері. Селекция үшін бастапқы материалдарда іріктеп алу, бағалау. Мәдени өсімдіктердің шығу орталықтары. Өсімдіктер селекциясы. Өсімдіктерді қолдан сұрыптау және будандастыру. Селекциядағы табиғи сұрыптаудың маңызы. Айқас тозаңданатын өсімдіктердің өздігінен тозаңдануы. Гетерозис. Жасанды мутагенез, оның селекциядағы маңызы. Полиплоидия. Жануарлар селекциясы. Үй хайуанаттарын әріден будандастыру.

Вариацилық қатарды құру және жапырақ ұзындығының өзгергіштігінің вариациялық қисық сызықтарын көрсету.

Мендель заңдарын, Т. Морган еңбегін, гендік инженерия электрондық оқулығын пайдалану.