Жылу коэффиценті
Отын түрле-рі
|
Көмір,
т
|
Мұнай,
т
|
Қоңыр көмір,
т
|
Жанғыш тақта тас,т
|
Табиғи газ
1000м3
|
Шартты отын
|
1 т
ш.о.
|
1,5 т ш.о.
|
0,4 т ш.о.
|
0,3 т ш.о.
|
1,5 т ш.о.
|
Отынды өндіру мен пайдаланудың қатынасын есептеу үшін отын-энергетикалық баллансы құрастырады.
Отын-энергетика баллансы – отынның әр түрлері мен өндірілген энергияның шығарылуы мен пайдалануының арақатынасы.
Қазақстандағы энергетикалық ресурстарды өндіру мен пайдаланудың арақатынасы (2003ж.)
Энергетика-лық ресурстар
|
Өлшем бірлігі
|
Өнді-ру
|
Им-порт
|
Экс-порт
|
Пайда-лану
|
Қоңыр көмір
|
млн.т
|
4
|
0
|
0
|
4
|
Тас көмір
|
млн.т
|
81
|
1
|
27
|
55
|
Мұнай
|
млн.т
|
51
|
4
|
50
|
5
|
Газ
|
млрд.м3
|
17
|
9
|
11
|
15
|
СЭС электр-энергетикасы
|
млрд.
кВт/сағ.
|
9
|
2
|
0
|
11
|
№ 32 е с е п
Қазақстанның шартты түрде қанша отын өндіретінін және пайдаланатынын есептеп шығару керек. Әр түрлі отын түрлерін шартты түрдегі отынға айналдыру үшін жоғарыда берілген жылу коэффицентін пайдаланамыз.
1) Өндірілген шартты отын:
4 млн. т * 0,4 т ш.о. = 1,6 млн. т ш.о.
81 млн. т * 1 т ш.о. = 81 млн. т ш.о.
51 млн. т * 1,5 т ш.о. = 76,5 млн. т ш.о.
(17 млрд. м3 / 1000 м3) * 1,5 т ш.о. = 25,5 млн. т ш.о.
9 млрд.кВт/сағ. / 2000 кВт сағ. = 4,5 млн т ш.о.
∑ = 1,6 млн. т ш.о.+ 81 млн. т ш.о.+ 76,5 млн. т ш.о.+ 25,5 млн. т ш.о.+ 4,5 млн т ш.о. = 189,1 млн т ш.о.
2) Пайдаланылатын шартты отын:
4 млн. т * 0,4 т ш.о. = 1,6 млн. т ш.о.
55 млн. т * 1 т ш.о. = 55 млн. т ш.о.
5 млн. т * 1,5 т ш.о. = 7,5 млн. т ш.о.
(15 млрд. м3 / 1000 м3) * 1,5 т ш.о. = 22,5 млн. т ш.о.
11 млрд.кВт/сағ. / 2000 кВт сағ. = 5,5 млн т ш.о.
∑ = 1,6 млн. т ш.о.+ 55 млн. т ш.о.+ 7,5 млн. т ш.о.+ 22,5 млн. т ш.о.+ 5,5 млн т ш.о. = 92,1 млн т ш.о.
189,1 млн т ш.о. - 92,1 млн т ш.о. = 97 млн т ш.о.
Ауыр түсті металдарға қарағанда жеңіл түсті металдар кендерінде пайдалы компоненттер көп болады. Бұл – тасымалдауға қолайлы шикізат. Бірақ оларды өңдеуге орасан көп мөлшерде электр энергиясы қажет. Мысалы, 1 т алюминий мен магнийге 15 мың кВт.сағ электр энергиясы жұмсалса, титанға – 40 мың кВт.сағ энергия керек.
№ 33 е с е п
1 кг титан балқыту үшін қажетті энергия мөлшері 3 адамнан тұратын отбасына қанша уақытқа жететінін есептеу керек. Ондай отбасының электр энергиясын орта есеппен тұтыну мөлшері күніне 10кВт.сағ.
Б ерілгені: Шешуі:
m = 1т титан Т = 40000 кВт.сағ = 4000күн
Н = 10кВт.сағ/күн 10 кВт.сағ/күн
Т/к Т - ?
№ 34 е с е п
Глубокое мыс балқыту зауыты 25 мың т тазар-тылмаған мыс өндіріп, ол рафинадталу үшін Балқашқа жеткізілді. Егер оның құрамындағы мыс мөлшері 20% - ды құраса, зауыт қанша тонна концентрат өңдеген? (1т концентратта 0,2т мыс бар). Ондай мыс пен концентрат мөлшерін тасымалдау үшін қанша вагон қажет болады? (вагонға 50т жүк сияды).
Берілгені: Шешуі:
m = 25000т 25000т - 100%
1т конц.=0,2т мыс х - 20%
Мысм=20% х = 25000т*100% = 5000т
1вагон=50т 20%
5000т / 50т/вагон = 1000вагон
Т/к Тасымалға 5000т - х
қажет вагон саны? 1т - 0,2 %
х = 5000т * 0,2т = 1000т
1000т / 50т/вагон = 20вагон
Аумақтың «ормандылық көрсеткішін» (О) анықтау үшін орман аумағының (А1) жалпы аудан аумағына (А2) пайызбен алғандағы қатынасын есептейміз. Ол мына формуламен өрнектеледі:
О = А1 * 100%
А2
Осы көрсеткіш бойынша:
Ормандылығы аз 0-25%
Орманмен қамтамасыз етілген 25-50%Орманы көп 50% және одан көп аудандарға бөлінеді.
№ 35 е с е п
Статистикалық материалдарды пайдалана отырып елміздің аумағы мен оның жеке бөліктерінің ормандылық көрсеткішін есептеп шығару керек.
№
|
Қазақстан аумақтары
|
Жалпы жер аумағы, млн га
|
орман аумағы, млн га
|
Орман-дылық
(%)
|
1
|
Солтүстік
|
56,6
|
1,8
|
3,1
|
2
|
Батыс
|
70,5
|
0,3
|
0,4
|
3
|
Оңтүстік
|
70,1
|
8,6
|
12,3
|
4
|
Шығыс
|
28,3
|
1,8
|
6,4
|
5
|
Орталық
|
35,6
|
0,1
|
0,2
|
|
Қазақстан
|
216,1
|
12,5
|
5,7
|
Солтүстік О = 1,8 * 100% = 3,1 %
56,6
Б атыс О = 0,3 * 100% = 0,4 %
70,5
О ңтүстік О = 8,6 * 100% = 12,3 %
70,1
Шығыс О = 1,8 * 100% = 6,4 %
28,3
О рталық О = 0,1 * 100% = 0,2 %
35,6
Қазақстан О = 12,5 * 100% = 5,7 %
216,1
Достарыңызбен бөлісу: |