1871 жылы "гиназиядағы сынып тәрбиешісі" Жарғысында ресми түрде тағайындалған қызмет: Сынып тәрбиешісі. Тәрбиешілер мұғалімдер есебінен тағйындалды.Сынып жетекшісі.
1871 жылғы Жарғыға сәйкес сынып тәрбиешілерінің міндеттері: Қосымша сабақ ұйымдастыру,үй тапсырмасын орындату, Оқу процесін ұйымдастыру,сабаққа қатысуы,Сабақта тәртіп орнату,сабаққа қатысуы.
Адамгершілік борышы:Жеке адамның ұжым алдындағы, ұжымның жеке адам алдындағы борышы,Ата-аналардың балалары алдындағы, қоғам алдындағы немесе балалардың, ата-аналардың алдындағы,
Адамның-адам алдындағы, қоғам алдындағы, Отан алдындағы борышы.
Адамгершілік тәрбиесі: Жақсылық атауға деген сезімді дамыту, жамандыққа жол бермеу.Жағымды мінез-құлық нормалары ментережелерінің жиынтығы.Тәрбие салаларының мвңызды бір құрамдас бөлігі.
Адамгершілік тәрбие міндеттері: адамгершілік ұғымдарды, пікірлерді, сезімдер мен сенімдерді қалыптастыру.қабылданған этикалық нормаларға жәнне дәстүрлерге сәйкесті мінез-құлық тәжірибесін қалыптастыру. адамгершілік сезімдерді дамыту.
Адамгершілік тәрбиесін ұйымдастару формалары: пікірталас, этикалық әңгіме.
Дәріс.
Азаматтық тәрбие мақсаты: тұлғаның өз абыройын бағалап құметтеу сезімін қалыптастыру.қоғамның адамгершілік идеяларын, бейбітшілікке деген ұмтылысын тәрбиелеу.тұлға бойында басқа азаматтарға және мемлекетке деген силастықпен сенімділік қатынастарын қалыптастыру.
Ақыл-ой тәрбиесі:Тәрбие жүйесінің құрамдас бөлігі.Жеке тұлғаның қалыптасып дамуы оның білім алуы мен оқу әрекетімен байланысты. Баланың руханй дамуының негізі.
Ақыл-ой тәрбиесінің мақсаты: Сана-сезімі мен рухани жан дүниесін дамыту, Балалардың ақыл ой күштерін дамыту,Логикалық тұрғыда дұрыс ойлай білууге үйрету.
Ақыл-ой тәрбиесіне бағытталған іс-шаралар:
1 қырқүйек «Білім күні!»,Эрудит,Пәндік олимпиада.
Алғаш тәрбие мәселесін айналысушы адамдар: Гувернанткалар,Үй қызметшісі, Күтушілер.
Алдын ала дайындық жұмыстарын жүргізу: Шараның мазмұнын, құралдарын анықтау, Безендіру жұмыстары, хабарландыру, жоспар құру, Қонақтарды шақыру, тапсырмаларды бөлу.
"Атамекен" шығармашылық бағыттары:
"Шаһар", "Жібек жолы"."Салт", "Домбыра"."Шежіре", "Қасиет".
Ата-аналарға арналған ғылыми-практикалық конференцияның тақырыптары: кәсіптік бағдар беру мәселелері "отбасы - кіші мемелекет". "балаларды тәрбиелеуде мектеппен отбасның ынтымақтастығы". "отбасындағы тәрбиеде жұртшылықтың рөлі".
Ата аналарымен атқаратын жұмыстарында сынып жетекшісінің қызметі:Ата аналарды сыныптағы оқу тәрбие процесінің мазмұны мен және әдістемесімен таныстыру, Ата аналармен педагогикалық және психологиялық ағарту жұмыстарын ұйымдастыру, Ата аналарды балалармен бір әрекетке қатыстыру отбасы тәрбиесіне қатысты ата аналарға педагогикалық психологиялық кеңес беру.
Ата-аналар лекторийлеріне ұсынатын тақырыпқа енетіндер:Балалар мен жеткіншектерді еңбекке даярлауда, сүйетін мамандығын саналылықпен таңдауда өнеркәсіп, ауыл шаруашылық өндірістердің тәрбиелік рөлі,Жыныс тәрбиесі, жастарды некелік-отбасылық өмірге дайындау, Қоғамдық және отбасылық тәрбие, олардың бірлігі.
Әдіснамалық ұстанымдар жүйесі: Тұлғалық-бағдарлық көзқарас, Мәдениетшілдік, Іс-әрекеттік.
Әдіснамалық принциптер жүйесі: іс-әрекеттік.
тұлғалық-бағдарлық көзқарас. Мәдениетшілдік.
Әдістемелік принциптер жобасы: іс-әрекеттік,
тұлғалық-бағдарлық көзқарас, мәдениетшілдік.
Әңгіме әдісі: Ауызша ақпарат алу, Адамдардың өзінен және қоршаған адамдардан сөздік мәліметтер алу, Сөздік мәліметті жазып алу.
Бала белсенділігінің түрлері: Таным белсенділігі. Қарым-қатынас белсенділігі.
Өзін-өзі тәрбиелеу белсенділігі.
Баланың қоғамдық еңбекке белсенділігі: Өзінің бос уақытын жеке басының мүддесіне ғана пайдаланады, бірақ әлеуметтік маңызды істерге де белсенді түрде ат салысады, Өзінің уақытымен есептеспей барлық әлеуметтік еңбекке белсенді түрде араласады, Қоғамдық өмірде белсенділік көрсетпейді, дегенменде тапсырманы орындайды.
Бақылаудың түрлері:Алдын - ала бақылау, Күнделікті бақылау.Қорытынды бақылау.
Бастауыш мектепте эстетикалық бағытқа негізделген пәндер:Бастауыш мектепте бейнелеу өнері пәнін оқытудың теориясы мен технологиясы.Бастауыш мектепте музыкаға тәрбиелеудің теориясы мен технологиясы.Жазуға үйрету әдістемесі.
Бастауыш сынып мұғалімі, сынып жетекшісі жоспарының құрылымы: Сыныптың қысқаша сипаттамасы, шәкірттер жайында жалпы мәліметтер.Сынып ұжымы қызметінің негізгі бағыттары мен түрлері.
Тәрбие міндеттері.
Белгілі бір сыныпта оқушылардың оқу тәрбие жұмысын ұйымдастырушы, ақылшы кеңесшісі болып саналады: Ұстаз.Сынып жетекшісі. Мұғалім.
Бүгінде тәрбие сағатын балалар әрекетінің сипатына, олардың белсенділігі және дербестігі, өздігінен жұмыс жасау дәрежесіне, мұғалімнің рөлі маңыздылығына байланысты үш түрге бөлінуі:Мұғалімдер мен оқушылардың өзара бірлікте атқаратын әрекетімен сипатталады.Тәрбие сағатын өткізуде кең көлемде білім, мағлұматтың, өмірлік және педагогикалық тәжірибенің болуы талап етіледі.Оқушылардың өзіндік дербес белсенді жұмысымен сипатталады.
В.А.Сухомлинскидің тәрбие туралы пікірі: «Тәрбие ғылыми тұрғыдан алдын-ала болжамдау, онда ол қарапайым көрініске;тәрбиеші-сауатсыз күтушіге, педогогика-балгерлікке айналар еді»,
«Тәрбие-кең мағынасында-бұл рухани жағынан үнемі жетілу және баюда көп салалы процесс», «Балалар әлемінде, ойын, ертегі, музыка, сурет, фантазия, шығармашылық әлемінде өмір сүруге мінлетті».
Газеттерді оқып үйретуге бағытталған тәрбиелік іс шараларға нұсқау сөйлем үлгісі:
Терминдерге көңіл бөлу, олардың ұғымын сөздіктен қара,Газетті оқуды күнделікті әдетке айналдыру Газет-жол сілтеуші серігің,Мақаланың негізгі түйіні не екен, одан нені үйренуге болатыны жөнінде ойлан.
Дәрігерлердің оқушылар денсаулығын жақсарту барысында берген кеңес: Ақыл-ес,
Жақсы мүсін, Жақсы демалыс.
Дәстүр ұғымының анықтамасы: Мектеп көлемінде не болмаса белгілі бір сынып ішінде қалыптасады.Оқушылар ұжымының өмірін, белсенділігін нығайтады және дамытады.Жақсы әдет-ғұрып, ұжым өмірінде орныққан істің жағымды тәжірибесі.
Дене тәрбиесінің басты міндеттері: дене шынықтыру және спорт саласында арнаулы білімдер беру, үйірмелерге қатысу, денсаулықты нығайту, ағзаны шынықтыру.
Дене тәрбиесінің міндеттері:Денсаулықты нығайту, ағзаны шынықтыру және дененің дұрыс қалыптасып дамуын, мүсіннің сымбатты болуын қамтамасыз ету.Дене және спорт ойындарымен үнемі және жүйелі айналысуға қажеттілігін тәрбиелеу.
Дененің әрқашан сау болуына, сергектікке, өзіне және айналасындағы адамдарға әрқашан қуаныш әкелуге ұмтылысын тәрбиелеу.
Еңбек тәрбиесі:Еңбек әрекеттерімен, өндірістік қарым-қатынастар қалыптастырады.Еңбек іс-әрекетін орындауға, мамандық тандауға қажетті білімдердің жүйесін қалыптастыру. Қоғамдық пайдалы іс-әрекеттің тәжірибесін қалыптастыру.
Жеке адамның санасын қалыптастырудың әдістері:Әңгіме,Пікірталас,Әңгімелесу.
Жеке тұлға санасын қалыптастыру әдісі:
диспут және нақты әсер етудің көрнекті тәсілі.Түсіндіру.Әңгіме.
Жоспарлау: Сынып ұжымының оқу тәрбие процессіндегі әрекеттерін нәтижелі ұйымдастыру,Оқу тәрбиедегі педагогикалық ықпалды жүйеге келтіру,Топ ұжымының оқу тәрбие процессін ұйымдастырудағы маңызды буын.
Жоспарда көрсетілген міндеттерге сай оқушылар ұжымының оқу танымдық тәрбиелік талдау: жалпы сынып ұжымының өміріне талдау жасау, жеке оқушымен жұмыс нәтижесін талдау, сынып жұмысындағы кейбір негізгі мәселелерді талдау.
Жоспардың қызметі: Педагогикалық талаптарды орындауды қамтамасыз ету.
Педагогикалық ықпалды жүйеге келтіру.
Берілген тәрбие шараларының бірізділігі мен басқару тиімділігін қамтамасыз ету.
Жоспар ұғымының анықтамасы: Сынып жетекшісінің тәрбие жоспары, Ұжымдық еңбектің жемісі,Тәрбие жұмысының айнасы.
Конференция өткізу үшін әзірленеді:
Дайындық барысында хабарландыру ілінеді,
Конференцияға алдын - ала баяндама әзірленеді,Тақырыпқа сай көрмелер.
Конференция түрі: Оқырмандар.Баспасөз.
Тақырыптық.
К.Д.Ушинскийдің тәрбие жайындағы пікірі: Тәрбие беру өнері жұрттың бәріне дерлік таныс және түсінікті іс,ал кейбіреулерге тіпті оңай іс болып көрнетін ерекшілігі бар.Егер педагог адамды барлық жағынан тәрбиелікке келсе, онда ол ең алдымен оны барлық жағынан білуі тиіс. Мектеп, тәрбиеші және ұстаздар-адамның тіпті жалғыз ғана тәрбиешілері емес, оның сонша күшті, ал мүмкін және әлдеқайда күшті әдейі тәрбиешілері табиғат, отбасы, қоғам,халық және оның тілі болады –деген.
Қазіргі тәрбие жүйесінің басшылыққа алатын тәрбиенің принциптері:Қоғамға бағытталғандығы, тәрбиенің өмірмен байланысы, гумандығы, тұлғаға жеке - дара қарау.Тәрбиенің өмірмен, еңбекпен байланыс принципі.Тәрбиенің гуманистік принципі.
Қандайда салада болмасын ғылыми таным, таным субъектісі зерттеу процесінің барлық элементтерін білуі:Мақсат, нысана және зерттеу пәні.Тақырып үйлестігі және оның көкейкестілігі.Ғылымдағы тақырыптың зерттелу жағдайы пайда болған қайшылықтар.
Қарым қатынас стилі:Авторитарлы. Демократиялы.Либералды және еркін тәрбие.
Мектеп құрылымындағы ең негізгі буын: зертхана.сынып.аудитория.
Мектеп оқушыларымен ұйымдастырылған тәрбие жұмысының негізгі формасы: Тәрбие сағаты.Сынып немесе тәрбие сағаты. Сынып сағаты.
Мектеп өміріндегі басты тұлғалар: Оқу пән мұғалімі.Мұғалім.Сынып жетекшісі.
"Мың бала" патриоттық қозғалысының бағдарламасы: Білік мектебі және біз бейбітшілікті сақтаймыз.Тәні саудың-жаны сау, салауат клубы.Мен ертеңгі жауынгер.
Мұғалімнің іс әрекетінің құрылымы:
Қарым қатынастық (коммуникативтік) қабілет. Құра білу қабілеті. Хабарлау қабілеті .
Мұқағали Мақатаев "Сарыжайлау" өлеңінің тәрбиелік мәні:Табиғи сұлулықты мейілінше аялап, сақтап мәпелеген.Туған жердің қадір қасиетін.Табиғаттың сұлулығын.
Оқушыларды адамгершілікке тәрбиелеу жұмысының мазмұнындағы моральдық қалыптастыру:Отанға, еңбекке қатынас, Бір-біріне, өзіне,Отбасына, мемлекетке.
Оқушының жан-жақты дамуын, соған сәйкес тәрбие міндеттерін шешудің формалары мен тәсілдерін таңдаудағы оқушыға тікелей ықпал жасау бағыты:Тәрбие ықпалының нәтижесі.
Оқушының дара даму ерекшелігін, қызығушылығын, қоршаған ортасын танып білу.Тәрбие ықпалын алдын-ала болжау, жобалау.
Оқушылардың жеке басын сынып ұжымын зерттеуге қойылатын педагогикалық талаптар:
Зерттеу барысында жоспар құрып, жүйелілігін қамтамасыз ету. Зерттеудің мақсатын анықтау. Зерттеуді оқушылардың өмірі, түрлі әрекетінің табиғи жағдайында жүргізу.
Оқушылардың көңіл көтеру әрекеті:
ұжымда жылы шырай көңіл-күй тудыру, жолдастық,ынтымақтастық жағдай орнату,
балалардың құнды демалысын ұйымдастыру.
Оқушылардың сабақтан тыс әрекеттерін ұйымдастыру формасының картотекас:
Құндылық - бағдарлық әрекет.Таным әрекетін ұйымдастыру.Еңбек әрекеті.
Оқушылардың салауатты өмір салтына ынталандыру туралы тәрбие сағатының атауы:
Ас - адамның арақауы. Денсаулық - зор байлық. Сұлулықтың сыры – денсаулықта.
|
Оқушылар ұжымының анықтамасы: Нақтылаған оны әрекеттің түріне байланысты адамдардың тобы, Барлық мүшелерінің құқықтары мен міндеттері бірдей және өзара жауапкетшілікке негізделген оқушылар тобы,Ортақ әлеуметтік маңызы бар мақсатқа біріккен, соған сай белсенді әрекет ететін және ортақ сайланбаған ұйымы бар орта.
Оқушылар ұжымының өзіндік белгілері:
Жалпы әлеуметтік маңызы бар ортақ мақсаттың болуы, Әрекет етуде өзара бірлескен іс-қимылдың болуы, Өзара қарым-қатынаста жауапкершіліктің болуы.
Оқушылардың ұжымын қалыптастырудың басымдылығы:ұжымның мақсатты ықпалы үшін жағдай жасау,жалпы талаптарды қою, жалпы істі оның мақсатының маңызы мен мәнін оқушылардың ұғынуы,іс-әрекет түрлеріне еркін қатысу барлығының ұжымшылдығы.
Оқушылар ұжымын қалаптастыруда өзін-өзі тәрбиелеу:Өзінің тұлғалық сапаларын өзі жетілдіру және кемшіліктерін жоюдағы оқушы іс-әрекеті.Баланың белгілі бір нақты мақсатты көздеген саналы әрекетінің нәтижесі.Жеке тұлғаның адамгершілік және интеллектуалдық жетілу формасы.
Оқушылар ұжымын құруда ұстанатын принцип: белсенділік,саналылық, балалардың жас және дербес ерекшеліктері.
Отбасында баланы тәрбиелеу жүйесі сипатталады: Баланың тұлғасын қалыптастыру үшін жасалған жағдайлармен,Ата аналардың мінез құлқымен, Өзіндік стилімен.
Отбасында балалардың тәрбие процесіне табысты ықпал жасау ететін басты белгілері:
Үйелменнің (отбасының) тәрбиелік потенциалы, ата-аналардың және басқа мүшелердің педагогикалық мәдени дәрежесі,
Ішкі үйлесімдік қатынастар, үйелмен микроклиматының сипаттамасы,
Қоғамға көзқарас:еңбек және қоғамдық тәрбие институтына қатысты.
Отбасымен жүргізілетін жұмыс түрлері: Баланы отбасына бару.Ата-ананы мектепке шақыру.Отбасындағы балалардың қарым-қатынасын зерттеу.
Отбасымен жүргізілетін тәрбие жұмысының түрлері: Ата-аналар жиналысы. Педагогикалық білімдер университеті. Баяндама.
Отбасына педагогикалық-психологиялық зерттеу жүргізуде топқа бөлінуі: Теориялық әдістер.Отбасында жағымды қарым-қатынас қалыптасқанмен бала тәрбиесінде қателіктер.Әңгіме.
Отбасының тікелей бала тәрбиесімен айналысу деңгейіне қарай 3 топқа бөлінуі: бала тәрбиесін білетін және онымен айналысатын ата-аналар, бала тәрбиесімен мүлдем айналыспайтын, айналысқысы да келмейтін ата-аналар,бала тәрбиесімен айналысқысы келетін бірақ дұрыс тәрбие беруге педагогикалық білімі жетпейтін ата-аналар.
Отбасындағы тәрбиелік қарым қатынас стилдері:Әкімшілдік (авторитарлы), Либералды,Адамгершілік қатынас түрі.
Отбасы тәрбиесінің құқықтық негіздері туралы қарастырылған құжаттар:1989 жылдың 20 қарашасында БӘӘ Бас Ассамблеясы "Бала құқығы туралы конвенциясы".1959 жылдың 20 қарашасында қабылдаған БӘӘ Бас Ассамблеясы.17. 12. 1998 ж ҚР Конституциясында бекітілген жанұя тәрбиесінің құқықтық принциптері "Неке және жанұя туралы" заң.
Отбасындағы тәрбиенің міндеттері: Отбасы мүшелерінің өзара дұрыс қарым - қатынасын, тіл табысып түсінісуін, бірін - бірі тіңдап, ата - ананы, туған - туыстарын, жасы үлкендерді силап құрмет тұтуға үйрету.Еңбексүйгіштікке, өзіне өзі қызмет ету дағдыларына үйрету.Отбасында баланың өсіп жетілуіне, денсаулығына қамқорлық жасау, ныңайту, бекіту.
Отбасының тікелей бала тәрбиесімен айналысу деңгейіне қарай 3 топқа бөлінеді: Бала тәрбиесімен айналысқысы келетін, бірақ дұрыс тәрбие беруге педагогикалық білімі жетпейтін ата-аналар.Бала тәрбиесімен мүлдем айналыспайтын, айналысқысы да келмейтін ата-аналар.Бала тәрбиесін білетін және онымен айналысатын ата-аналар.
Отбасы ұғымының анықтамасы: Үйелмендердің жанұялық бірлігі, Қоғамның құрамындағы институт, Баланың туған сәттен әлеуметтену қызметін атқаруы.
Өзін-өзі басқаруды дамыту үлгісі: Ұжым болып мақсатқа белгілеу,Басқару мәселесін қою,Әрекеттің мақсатын анықтау.
Өзін-өзі басқару ұйымының құрылымдық 3 кезеңі:Мектеп жағдайында тең төрағалық басқару жүйесі арқылы атқарылады, Мектеп оқушыларының өзін-өзі басқаруда Мұнда әрбір сыныптың өзін-өзі басқару ұйымының төрағалары мүше бола алады,
Сынып жағдайында өзін-өзі басқару:оқу, еңбек, көпшілік-мәдени, спорт секторларының жұмысы Олардың жұмысына сынып кеңесінің төрағасы басшылық жасайды.
Педагогикалық зерттеудің түрлері:
Лабораториялық. Қалыптастырушы. Қалыпты.
Педагогикадағы тәрбие принциптері:
Тәрбие ықпалдарының тізбектестігі, жүйелілігі, беріктілігі және үздіксіздігі.
Ұжымда және ұжым арқылы тәрбиелеу.
Тәрбиенің идеялдылығы мен мақсаттылығы.
Сабақтан тыс тәрбие жұмысы мазмұнының ерекшеліктері: Баланың практикалық әрекетін ұйымдастыруды көздейді, Сабақтан тыс тәрбие жұмысы мазмұны баланың сезіміне, әсерленуіне назар аударуды міндеттейді, Этикалық нормаларын сақтай білуге дағдыландырады.
Сабақтан тыс тәрбие жұмысының мазмұнына әсер ететін факторлар: Мұғалімнің өзінің жеке басының ерекшілігі, қызығушылығы,бейімі. Мектептің ерекшілігі және ондағы қалыптасқан дәстүр. Оқушылардың жас жеке дара және сынып ерекшілігі,қызығушылығы,бейімі.
Салауатты өмір салтын құруға қатысты дәрігерлердің кеңесі:Күн сәулесін пайдалану, Таза ауамен демалу, таза суды пайдалану,
Ашығу, дене жаттығулары.
Салауатты өмір сүру салтында 3 идея негіз бола алады: ақыл ойдың айқындылығы, жан тазалығы,дене үйлесімділігі.
Сапа критерийлері: Мектептің жалпы психологиялық климаты, Жүйенің қойылған мақсатқа жақындау дәрежесі, Оқушылардың тәрбиеліліктерінің деңгейлік көрсеткіштері.
Сауалнамадағы бала туралы жалпы мәлімет:
Тегі, аты, әкесінің аты. Туған жылы, айы күні. Мектебі, сыныбы.
Саяси үйірмелер мен бірлестіктер: Баспасөз конференциясы, байқаулар. Кездесулер.
Оқырмандар конференциясы, тақырыптық конференциясы.
Саяси хабарлама енгізуге бағытталған жоспардың үлгісі: Бір аптадағы әлемдегі саяси жағдайына қысқаша сипаттама,
Біздің еліміздегі, республикамыздағы ең маңызды ең көрнекті табыстар, жаңалықтар туралы хабар,Халықаралық жағдайдағы негізгі оқиғалар туралы хабар.
Сынып алдында қойылған міндеттердің орындалуын талдау:Өткен оқу жылындағы міндеттердің дұрыстығы, өз уақытында қойылуы, уақытпен сәйкестігі.Оқу жылының ішінде қандай міндеттер нәтижелі атқарылды.Қандай міндеттер орындалады және оның себебі.
Сынып жетекшісінің атқаратын міндеттері: Оқушылардың ата аналарымен байланыс орнату, педагогикалық оқу, насихат жүргізу. Тәрбие мен өзін өзі тәрбиелеудің бірлігін қамтамасыз ету.Сыныптан тыс және мектептен тыс түрлі бағытта тәрбие жұмыстарын ұйымдастыру.
Сынып жетекшісінің атқаратын функциялары: Бағалау функциясы,Түзету функциясы, Бақылау функциясы.
Сынып жетекшілері ата-аналармен әңгіме өткізу барысында жауапкершілікке жетелейтін ықпал:Оқушылардың үй тапсырмаларын орындаудағы белсенділігі мен жауапкершілігін білуге ықпал етеді. Оқушылардың отбасы туыстарымен қарым-қатынасын бос уақыттарын қалай өткізетіндігін білуге ықпал етеді. Оқушылардың үйдегі өмірі мен еңбек жағдайын отбасы туыстарымен қарым-қатынасын білуге ықпал етеді.
Сынып жетекшінің әр жекеленген оқушыға қатысты 3 бағытты қызметіне жататын бөлім: ұйымдастырушылық қызмет, оқушылардың жалпы әрекетін басқару, педагогикалық және әлеуметтік, гуманитарлық.
Сынып жетекшісінің диагностикалық қызметі:
Келеңсіздіктерді болдырмаудың тәсілдері мен жолдарын қарастыруды көздеу. Сыныптағы келеңсіз жағдайдың себебін іздестіріп, анықтау.Оқушылардың тұлғалық және жеке дара ерекшеліктерін зерттеу және талдау.
Сынып жетекшісінің жеке оқушылармен жұмысының маңызы:Оқушының күш жігерінің артуын қамтамасыз етуі. Оқушының тұлғалық дамуына педагогикалық тұрғыдан жағдай жасау. Оқушының жеке басын жан-жақты қалыптастыру.
Сынып жетекшісі жұмысының негізгі мақсаты:
Мектеп оқушыларын қоғамдық белсенді және саналы азаматы етіп тәрбиелеуге барынша ықпал ету,Сыныптағы әрбір жеке тұлғаның ғылыми-дүниетанымының қалыптасуын, жан-жақты жарасымды дамуына жағдай жасау,Тәрбиенің құрамдас бөліктерін тәрбиелік іс-шаралады жүзеге асыру.
Сынып жетекшісінің кәсіби қызметтері:
педагогикалық жүйелілік. педагогикалық әдеп.шыдамдылық және ұстамдылық.
Сынып жетекшісінің күнделік дәптерінің көрінісі: Бағыт-бағдарын нақтылауы, Оқушылар ұжымының оқу-тәрбие жұмысының орындалуы мен нәтижесіне талдауы, Түзетулер енгізуі.
Сынып жетекшісінің қызметі: Әрбір тұлғаның дамуына қамқорлық жасайды, Әр бағытта сыныптағы оқушылардың әрекетін ұйымдастырады, Сыныпта туындаған мәселелерді шешудегі қамқорлық.
Сынып жетекшісі қызметінің бағыты: педагогикалық және әлеуметтік-гуманитарлық. оқушылардың жалпы әрекетін басқару.
Сынып жетекшісінің қойын дәптерінде:
Алдағы істелер іске барлық оқушыларды, соның ішінде белсенділерді тартуға қол жеткізу.Қоғамдық пайдалы еңбекке қатысты сыныпты ұйымлдастыру қажет болады.Әр жұмыс орнына жауап беретін оқушыны белгіле.
Сынып жетекшісінің міндеттері: Оқушылардың сабаққа қатысуын қадағалау, Оқушылардың дамуын, таным қабілеттерін бақылап зерттеу, Оқушыларға сабақта тәртіпті сақтауға ықпал ету.
Сынып жетекшісінің оқушылармен жеке жұмыста ескеретіндері:Бала жанын жақсы түсіну, мақсатты әлеуметтік қолдау көрсету.
Оқушының тұлғасын қалаптастыру және дамытуда, оны әлеуметтік тұрғыдан қорғау.
Баланың таңдау еркіндігін қолдау.
Сынып жетекшісінің оқу жылында атқарылатын жұмыстарға қатысты талдау жұмыстарының 3кезеңі: Жалпы сынып ұжымының өміріне талдау жасау(оқу тәрбие жұмыстары).Жеке оқушымен жұмыснәтижесін талдау.Сынып жұмысындағы кейбір негізгі мәселелерді талдау.
|
Сынып жетекшісінің оқу жылының қорытындысына талдау жүргізуді ұйымдастыру жұмыстарының шартты түрде алған жоспары: Сынып ұжымымен талдау жұмысының әдістемесін ойластыру, Сынып жетекшісінің тәрбие жұмысының нәтижесін анықтау үшін "қиық" тәсілін жүргізу, Талдау жұмыстарының материалын өңдеу.
Сынып жетекшісінің оқу жылына талдау жұмыстары:оқушылардың даму деңгейі, ұжымда өзара қарым-қатынастың сапалық көрсеткіші.оқушылардың тәрбиелік және әлеуметтік өзгеру сапасы.сыныптағы педагогикалық жұмыстың жалпы нәтижесі.
Сынып жетекшінің талдау жұмысының мақсаты: келешекте тәрбие жұмысын жетілдірудің жаңа нұсқасын жоспарлау, сынып көлемінде педагогикалық процесстің нәтижесін бағалау, жаңа оқу жылының мақсат міндеттерін анықтап негіздеу.
Сынып жетекшісінің тәрбие жоспарының құрылымы: Мақсаты, Міндеті, Мазмұны.
Сынып жетекшісінің тәрбие жұмысын жүзеге асыруды қамтамасыз ету бағыты: Баланың әлеуметтік қатынасына ықпал ететін әртүрлі субьектілерге көмектесу, бақылау жасау,Тәрбиелеу ортасына жағдай тудыру, Оқушыға тікелей ықпал жасау.
Сынып жетекшісінің тәрбие жұмыстарын жоспарлаудағы есепке алатын принцпттері:
Еңбек арқылы тәрбиелеу,Тәрбиенің мақсаттылығы ,Оқушылардың жас және дербес ерекшеліктерін есепке алу.
Сынып жетекшісінің тәрбие жұмысын жоспарлаудағы әртүрлі мақсаттары:Орта қашықтық.Алыс қашықтық. Жақын қашықтық.
Сынып жетекшінің тәрбие сағатының жоспарындағы негізгі мақсаттар: дамытушылық.білімділік .тәрбиелік.
Сынып жиналысы: Сынып жетекшісінің топ оқушыларымен өткізетін жиналысы. Оқушылар ұжымының өзіндік жұмысының формасы. Оқушылар ұжымында өзін-өзі басқарудың жоғарғы органы.
Сыныптың оқу-тәрбие үдерісіндегі қалыптасқан дәстүр: Қарттарды қамқорлыққа алу, Туған күндерін атап өту, Қысқы және жаз демалыс кездерінде туристік саяхат жасау.
Сыныптағы оқушылардың жеке басын және сынып ұжымын зерттеу әдістері: Эксперимент,
Анкета, Социометрия.
Сынып сағатының ағартушылық қызметі:
Оқушылардың оқу бағдарламасында қамтылған білімдерінің көлемін, онда қарастыратын нысана өмірінің барлық құбылысын қамтиды.Оқушылардың білімдерінің көлемін кеңейтеді. Оқушылардың оқу бағдарламасында қамтылған өмірдін барлық құбылысын қамтиды.
Сынып сағатының бағыттаушылық қызметі:
Тұлғаның мінез-құлқына келеңсіз сапалардың пайда болуына жағдай туады.
Оқушылардың өмірін шынайы практикалық әрекетке бағыттауға көмектеседі.Оқушылар сынып сағатын өткізу барысында онда белгілі бір нақты бағыттың болуы, онда оның ықпал ету әсері төмендейді.
Сынып сағатының болжамдылық қызметі: Оқушылардың ақиқат өмірге белгілі бір қарым-қатынасын қалыптастыру, Оқушыларды бағалауға көмектеседі, Оқушыларға белгілі бір заттық және рухани құндылықтарды жасау.
Сынып сағатының қалыптастырушылық қызметі:Оқушылардың өмірін бағалауды дағдыға айналдыруды қалыптастырады,
Оқушылардың ойланып істеуі, Топпен диалог құра білу біліктілігін тәрбиелеу.
Сынып сағатының тәрбиелік қызметі: Болжамдылық және қалыптастырушылық,
Ағартушылық қызметі, Ұйымдастырушылық қызметі.
Сынып сағаты хаттамасының үлгісіне енеді:
қабылданған шешім, төраға, хатшы. тақырыбы, жиналыстың барысы. кімдер қатысты, күн тәртібі.
Соңғы жылдары қолға алынған тәрбие сағаттарының жоспарларының түрлері:
Пікірталас,Сұрақ-жауап кештері, Қоғамдық-саяси үйірмелер.
Социометрия әдісі:Сыныптағы шағын топтардың барын анықтайды. Оқушылардың жалпыға танымал немесе танымал еместігін зерттейді. Өзара қарым қатынасты зерттейді.
С.Әбенбаевтың тәрбие жұмыстары жайындағы еңбегі:Тәрбие теориясы мен әдістемесі,
Эстетикалық мәдениет негіздері, Сынып жетекшісі.
Талдау жұмысының түрлері: Мазмұн, уақыт,
Нысана, Субъект.
Тәрбиенің басты факторлары: Тәрбиеленушілердің жеке ерекшеліктері.
Тұқым қуалаушылық.Орта.
Тәрбие әдістері:Жеке басқа ықпал ету құралы.Тәрбиешілер мен тәрбиеленушілердің өзара байланыс іс-әрекетінің тәсілдері. педагогикалық жұмыстың тәсілдері мен жолдары арқылы тәрбие мақсатына жету.
Тәрбиелілікті диагностикалаудың мәні:
Жағдайды анықтауға бағытталған бағалау рәсімі,Тәрбиеліліктің жағдайын үздіксіз бақылау арқылы ақпарат беру, Оқушылардың жан жақты үйлесімді даму деңгейін анықтау.
Тәрбиелеу және оқыту үдерістерінің ұқсастығы:
Бақылау және түсіндіру әдісін қолданады,
Тәрбиелеу үрдісі өзіне оқыту элементтерін қосады,Оқыту үрдісінде оқытушы оқушыға тәрбиелеу әсерін жүргізу.
Тәрбие жоспарын құру мерзімі: Тоқсанға, бір жылға, жарты жылға.
Тәрбие жоспарында қарастырылатын мәселелер: жеке оқушымен жұмыс, пән мұғалімдері және әкімшілікпен байланыс,
сынып ұжымын ұйымдастыру.
Тәрбие жоспарының мазмұнына сипаттама:
Жан жақты тәрбие.Тәрбие бағыттары.
Тәрбиенің құрамдас бөліктері.
Тәрбие жоспарының функциялары:Болжау.
Бағыттау, анықтау, Түзету ұйымдастырушылық.
Тәрбие жүйесін құрудың мақсаттылығы: Тәрбиелік әрекет субьектісінің күшін интеграциялау.Тәрбиені жүзеге асыратын мазмұнының, әдістерінің сабақтастығы.
Табиғи және әлеуметтік ортаны игеру.
Тәрбие жұмысына қойылатын негізгі талаптар:
Тәрбие жоспарының мақсаты, міндеттері айқындау.Тәрбие жоспарындағы атқарылатын шаралар саны жағынан емес, сапасымен анықталу.Жоспар ұжымдық еңбектің белгісі Сондықтан тәрбие жоспарын құру.
Тәрбие ісі - ұғымының анықтамасы:арнайы ұйымдастырылған, белгілі бір тәрбиелік жүйе алдында және уақыттың дамудағы тәрбиелеушілер мен тәрбиеленушілердің біршама іс-әрекеті,тәрбиеленушілердің нақты әрекеттерін ұйымдастыру және жүзеге асыру түрі,тәрбие мақсаттарын орындауға қажетті іс-әрекеттер.
Тәрбие ісін талдау кестесіне енетін сұрақтардың мазмұны: Тәрбие ісінде оқушылардың белсенділігі, қызығушылығы болдыма. Іс сапасына қанағаттану, неден бас тартуға болады, нені жаңадан енгізуге болады, жаңашылдықтың эффекті болдыма.
Тәрбие ісінің өткізілуінің компонентерңі үйлесімділігі.
Тәрбие ісінің құрлымы:Қол жеткізген нәтижелерді талдау.Мақсат қою, ұйымдастыру.Мақсатты тікелей жүзеге асыру.
Тәрбиеде кешенді жол табудың мәні: бала тәрбиесінде ғылыммен тактиканы бірлікте жүргізу.тәрбиені мектеп, ата-ана, жұртшылық педагогикалық талапқа сай бірлікте жүргізуі.тәрбиелік әсер етудің мақсаттары мен міндеттерінің мазмұны мен нысанының біртұтастығы.
Тәрбиеліктің критерийлері: тәрбие мақсатының талаптарына сай келетіндігі,
тәрбиешінің көзінен жасырын құбылыспен байланысты, жеке тұлғаның түрлі қасиеттерінің қалыптасу деңгейінің теориялық әзірленгендігі.
Тәрбиенің қоғамдағы жалпы қызметі: Баланы әртүрлі әлеуметтік қатынастарға қатыстыру
Ұрпақтан-ұрпаққа әлеуметтік тәжірибе мен мінез-құлық нормаларына қатысты, Адам баласында адамгершілік сапа жүйесін қалыптастыру.
"Тәрбиесіз қоғам, қоғамсыз тәрбие өмір сүрмейді" деген қағидадан шығатын ой:
Тәрбиенің мақсаты қоғамның мақсатымен бірлікте болады, Қоғамдағы тәрбиенің қызметі қоғамның мақсатын, талап-тілектерін іс-жүзіне асыру болады, Қоғамдағы өндіргіш күштер мен өндірістік қатынастардың даму дәрежесімен байланысты анықталады.
Тәрбиенің қоғамдағы атқаратын қызметіне орай өзіндік ерекшеліктері: Мақсатты процесс,
Қоғамдық құбылыс, Ұзақ әрі күрделі процесс.
Тәрбиелеу ортасына жағдай тудыру бағыты:
Оқушылар ұжымын қалыптастыру,
Жағымды көңіл-күйді қалыптастыру,
Оқушылардың өзін-өзі басқаруын дамыту.
Тәрбие процесінің ерекшіліктері: Мақсат көздеген,кешенді нұсқаулы,көпфакторлы, өзгермелі,үздіксіз,ұзақ.
Тәрбие сағаттары өзінің үлгісі бойынша қайсысын қамтиды?: Тәрбие сағатының тақырыбы, Тәрбие сағатының әдістері мен формалары, Тәрбие сағатының мақсаты.
Тәрбие сағатын өткізуге дайындық барысында ескерілмейтіндері:Сабақта берілген үй тапсырмасын қадағалау,Тақырыпқа қатысы жоқ іс-шараларды араластырмау,
Міндетті түрде әдеби кітап оқу.
Тәрбие сағатын өткізу құрылымының үш бөлімі: негізгі бөлім.ұйымдастыру бөлімі . қорытынды бөлім.
Тәрбие сағатын өткізу оқушыларға жүктелгенде ескерген жөн:Оқушыларда талқыланып отырған сұраққа қатысты белгілі деңгейде білім көлемі мен мағлыматтардың болуы.
Сынып белсенділері тәрбие сағатын дайындау және өткізу барысында. Оқушылардың көпшілік бөлігінде ұжымдық шығармашылық жұмыстарына қатысты біліктілік және дағдылардың болуы.
Тәрбие сағатын нәтижелі өту үшін: Сынып жетекшісі тәрбие сағатының ұйымдастыру формалары мен мазмұнын, амал-тәсілдерін түсіндіріп отырғаны абзал.Тәрбие сағатының мазмұнын құрастыруда оқушыларға жаңа мағлұмат бере отырып, біртіндеп оны бағалау, талдау әрекетіне көшіріп отыруы тиіс.Тәрбие сағатын өткізу тәжірибесін жинақтауды біртіндеп дәстүрге айналдыру қажет.
Тәрбие шарасын ұйымдастыру кезеңі: Мақсатын,барысын баяндау, Ұйымдастырушылық сөзі,Шараны ашу.
Тәрбиелік шараның қортынды бөлімі: Шараны қортындылау,Шешім қабылдау, марапаттау, тапсырма беру, Оқушылардың алған әсерін талқылау.
Үздіксіз экологиялық білім беруде басшылыққа алынған қазақ ағартушыларының еңбектері:
Ы.Алтынсарин, М.Жұмабаев, С.Сейфуллин,
А.Құнанбаев, Ш.Уәлиханов, Х.Досмұхамедов,Ә.Бөкейханов,І.Жансүгіров.
Ұжым арқылы тәрбиелеудің мәнісі: Оқушылардың оқу, тәрбие және пайдалы еңбектегі бірлескен іс- әрекетінде олардың жауапкершілігі, белсенділігі артып тұлғаның жан- жақты дамуына мүмкіншіліктер пайда болады. Оқушылардың оқуы, достығы жарасып, ізгілік қарым - қатынас орнайды. Оқушылардың оқуы, достығы жарасып, өзімшілдігі жойылып, өз мүддесін ұжым мүддесімен ұштастыру, моралдық нормаға айналады.
Ұжымның әртүрлі түсініктер:Жұрт, Жиын, топ, Әрекеттің түріне байланысты адамдар тобы.
Ұжымдық құбылыстарды зерттеу әдістері: Шкалалау, Интервью алу, Сауалнама жүргізу.
Ұжымдық шығармашылық істі ұйымдастыру кезеңі:Дайындық жұмысы,ұжымдық жоспарлау,Ұжымдық іс қимыл, Шараны өткізу,нәтижесін қорытындылау.
Ұжымдық шығармашылық істі ұйымдастырудың негізі 5 кезеңінің үшеуі:
Шараны өткізу, шараның нәтижесін қортындылау.Дайындық жұмысы. Ұжымдық жоспарлау, ұжымдық іс-қимыл.
Ұлттық тәрбиенің бүкіл халықтық бағдарламасының алғашқы түрлері: кәусар бұлақ,жұлдыз, атамекен,алтын көнбе.
Фальдороф жүйесінің ерекшелігі : оқушыларды адамгершілікке жеке тұлға болуға тәрбиелеуде оқу тәрбие үрдісін ізгілендіруге көп көңіл бөліп жүйелі жұмыстар жүргізілуде, Рештайнер антропософия негізінде таным өнер сезім адамгершілік дінді біртұтас қарастырушы,
оқу жоспарларына мемлекеттік стандарттан тыс мүсіндеу, кескіндеме, қолөнер пәндерін енгізу.
ХІХ ғасырдың аяғы ХХ ғасырдың бастапқы кезінде клуб ашуға атсалысқандар: С.Т.Щапкийдің (1878-1934жж), С.Т.Щапкий, К.Н.Вентцель, К.Н.Вентцель (1875-1947 жж)
Экологиялық сананың қоғамдық сана формасы ретінде атқаратын қызметі: Дамытушылық,
Тәрбиелік, Ағартушылық.
Эксперимент әдісі: Зерттелетін мәселені педагогикалық-психологиялық тұрғыдан танып білу.Зерттелетін мәселенің мақсатын, нысанын анықтау, міндеттерін белгілеу. Зерттеу жұмысынің нәтижесін практикаға ендіру, тиімділігін анықтау.
Эмпирикалық зерттеу әдістері:Сауалнама.
Эксперимент.Тестілеу.
Эстетика сөзінің мағынасы: Сезім,түйсік, әдемілік.Сұлулық сезім арқылы танып білу.
Өмірді сезім арқылы танып білу.
Эстетикалық тәрбиенің алдына қойылатын міндеттері: эстетикалық идеаларды дамыту және эстетикалық құндылықтарға бейімдеу.
эстетикалық сананы қалыптастыру. көркем-творчестволық іс-әрекет тәсілдерін қалыптастыру.
|
