Аналық — гүлдің жеміс түзуге қатысатын негізгі бөлімі гүлдің дәл ортасында орналасады. Аналықтың ұшын аузы, ортаңғы жіңішкерген жері мойын, түп жағында жуандаған жерін жатын дейді.
1
2
3
Аталық құрылысы
Аталық — гүлдің көбеюге қатысатын бөлімі. Әрбір аталық – аталық жіпшесінен және тозаңқаптан тұрады. Аталықтың жіңішкерген жері – жіпшесі. Тозаңқап бір-бірімен байланысқан екі бөліктен құралған. Әр бөлігінде 2-ден тозаң ұясы бар. Тозаңқапта мыңдаған тозаң түтікшелері (дәндері) түзіледі, пісіп жетілгенде тозаңдары сыртқа шашылады.
1
2
3
Гүлді өсімдіктің ұрықтануы
1. Тозаңдану 2. Жатынға түсуі 3. Ұрықтану 4. Жеміс және тұқым
Ұрықтану дегеніміз - аналық жыныс жасушасы мен (жұмыртқа жасушасы) аталық жыныс жасушасының (сперматозоидтар) қосылу үдерісі.
Спермий – аталық жыныс жасушалары
тозаңқап
Қабығы
Вегетативті жасуша
Тозаң дәні н/е түтікшесі
2 спермий (2 жас жасуша)
Жұмыртқа жасуша – аналық жыныс жасушалары
Тұқымбүршік
Тозаң түсетін саңылау
Ұрық қапшығы
Жұмыртқажасуша
Орталық жасуша
Бағыттаушы жасушалар
Ұрықтану
Тозаң дәні
Тозаң түтігі
Ұрықтану
Қосарлы ұрықтану – бір мезетте диплоидті хромосома жиынтығы бар жасушадан ұрық дамып, триплоидті хромосома жиынтығы бар жасушадан эндосперм қабатының түзілуі.
Қосарлы ұрықтану
Навашин С.Г. (1898 жылы) Жұмыртқажасуша
Орталық
жасуша
1 - тапсырма. Жадыны дамытуға арналған ойын (топтық жұмыс) 1- топ. Суреттен гүлдің аталық пен аналық бөліктерін жазып көрсетеді. 2- топ. Суреттен гүлдің ұрықтануына қатысатын мүшелерді жазып көрсетеді. 3- топ Берілген терминдердің ішінен гүлдің «аналық» және «аталық» бөліктерін белгілейді. Биологиялық диктант
1.Аталық және аналық жыныс жасушасының қосылуы ұрықтану д. а. (Ұрықтану) 2. Гүлді өсімдіктердегі қосарлы ұрықтануды алғаш С.Г.Навашин ашты. 3. Аталық гаметалар тозаңқаптың тозаң түтікшелерінде дамып жетіледі. 4. Тозаңқаптаң екі гаплоидты жасуша: вегетативті және генеративті жасушалар болады.
5. Триплоидты хромосома жиынтығы бар жасушадан эндосперм қабатының түзілуін қосарлы ұрықтану д. а.
6. Аналық жыныс жасушалары жатында дамиды. Оның ішінде тұқым бүршігі орналасқан.
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ!