ІV-тарау АКЦИОНОМЕТРИЯЛЫ

51
(
x
x
e
e
p
/
=
). 
Ал ордината осі бойындағы бұрмалану көрсеткішін латынның q əрпімен 
белгілейміз 
(
y
y
e
e
q
/
=
).
Аксонометриядағы аппликата осінің бұрмалану көрсеткішін латынның r
əрпімен белгілейміз
(
z
z
e
e
r
/
=
). 
1
A
A
/
П
s
s
x
A
x
y
z
O
z
e
x
e
y
e
/
x
/
z
A
c
/
1
A
/
x
A
/
y
O
/
z
e
/
y
e
/
x
e
Бұрмалану көрсеткіштеріне байланысты аксонометриялық проекциялар 
үш түрге бөлінеді. 
Егер бұрмалану көрсеткіштері барлық осьтерде өзара тең (
r
q
p
=
=
)
болса, онда мұндай аксонометриялық проекцияны изометрия деп атайды. Изо-
метрия ежелгі грек тілінен аударғанда «тең өлшем» деген мағынаны береді. 
Егер бұрмалау көрсеткіштері екі осьте ғана өзара тең (
q
r
p
≠
=
) болса, 
онда мұндай аксонометриялық проекцияны диметрия дейді. Аудармасы «екі 
өлшемге» тең деген мағына береді. 
Егер бұрмалау көрсеткіштері барлық осьтерде əртүрлі (
r
q
p
≠
≠
) болса, 
мұндай аксонометриялық проекция триметрия деп аталады.

52
Аксонометриялық проекция проекциялау бағыттарына қарай екі топқа 
бөлінеді. 
Егер проекция жазықтығына проекциялау бағыты тікбұрышпен (s=90
0
)
бағытталса, онда аксонометриялық проекция тікбұрышты аксонометрия деп 
аталады. Ал, егер проекция жазықтығына проекциялау бағыты сүйір немесе 
доғал бұрышпен (s
2
3
s
s
÷
90
0
) бағытталса, онда аксонометриялық проекцияны 
қиғаш бұрышты аксонометрия деп атайды. 
Проекциялау бағыттары мен бұрмалану көрсеткіштері өзара байланысты, 
бұл тұжырымды төмендегі формуламен дəлелдеуге болады
ϕ
ctg
r
q
p
z
y
x
+
=
+
+
2
2
2
2
. (1)
Егер проекциялау бағыты тікбұрышты болса, яғни осы формуладағы
2
3
s
s
÷
мəні 90
0
бұрыш болса, онда формула мынадай түрге өзгереді. 
2
2
2
2
=
+
+
z
y
x
r
q
p
(2)
Жалпы бұрмалану көрсеткіштерінің мəні жуық шамамен бүтін сан ретінде 
беріледі. Əр аксонометриялық проекция үшін бұл сандар əртүрлі болады. 
Олардың мəндерін төменгі бөліктерде қарастырамыз.

жүктеу/скачать 5,19 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: